I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
52
53
Konstitutsiyamiz O‘zbekistonda erkin fuqarolik jamiyati, 
ya’ni xalqning o‘zi bevosita boshqaradigan jamiyat va 
demokratik huquqiy davlat qurishni asosiy maqsad qilib 
qo‘yadi. Unda jami dunyoviy ne’matlar orasida eng ulug‘i 
“inson” ekanligi yorqin mujassamlashtirilgan.
Konstitutsiyamiz Inson huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro-
huquqiy me’yorlar asosida ishlab chiqilgan va aytish 
mumkinki, uni yanada to‘ldirgan. Masalan, Konstitutsiyaning 
13-moddasi fikrimizga dalil bo‘lishi mumkin. Ushbu moddada 
“Inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasi”da e’lon qilingan 
umuminsoniy huquqlar oliy qadriyat darajasiga ko‘tarilgan. 
Ma’lumki, “Inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasi” 
insonlarning ajralmas va daxlsiz huquqlarini e’lon qilib, 
quyidagilarni belgilaydi: “Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat 
va huquqlarida teng bo‘lib tug‘ilganlar”(2-modda); “Har 
bir inson yashash, erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqiga 
egadir”(3-modda); “Hech kim qullikda yoki qaramlikda 
saqlanishi mumkin emas, qulchilik va qul savdosining barcha 
turlari ta’qiqlanadi” (4-modda) va hokazo.
Konstitutsiyamizning 13-moddasida esa inson, uning hayoti, 
erkinligi, sha’ni, qadr-qimmati va boshqa daxlsiz huquqlari 
oliy qadriyat hisoblanadi, degan norma mustahkamlangan. Bu 
O‘zbekistonning umumbashariy insonparvarlik qoidalariga 
asoslangan davlat ekanligini ko‘rsatadi.
O‘zbekistonni demokratik davlat sifatida tavsiflovchi yana 
bir qoida Konstitutsiyaning 14-moddasida belgilangan. Unga 
muvofiq, “Davlat o‘z faoliyatini inson va jamiyat farovonligini 
ko‘zlab, ijtimoiy adolat va qonuniylik prinsiplari asosida 
amalga oshiradi”.
Kоnstitutsiya eng оliy kuchgа egа аlоhidа tаrtibdа qаbul 
qilinаdigаn dаvlаtning аsоsiy qоnunidir. Zаmоnаviy til bilаn 
аytgаndа, kоnstitutsiya mаmlаkаtning butun bоshqаruv 
tizimini аnglаtuvchi kеng tushunchа bo‘lib, hоkimiyatni 
bitta dunyoqarashning yakkahokimligidan qat’iyan voz 
kechildi.
Konstitutsiyamizning aynan shu moddasi jamiyatimizda 
turli sinf, toifa, millat va elatlarning manfaatlarini ifodalovchi 
siyosiy partiyalar, uyushmalar va ularning mafkuralari bo‘lishi 
mumkinligini qonuniy mustahkamlaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyev 
2017-yil iyuldagi Oliy Majlis palatalari, siyosiy partiyalar 
hamda O‘zbekiston Ekologik harakati vakillari bilan o‘tkazgan 
uchrashuvda quyidagi fikrlarga to‘xtalib o‘tgan edilar: “Bugun 
zamonning o‘zi siyosiy partiyalarning ish uslubini tubdan 
o‘zgartirish, ularning aholi, elektorat bilan muloqotini tizimli 
yo‘lga qo‘yishni talab etmoqda. Endi “mudrab yotgan” siyosiy