I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

3-§. O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Kоnstitutsiyasining 
ishlаb chiqilishi vа qаbul qilinishi.
Har  bir  mamlakatning  rivojlanishiga  ta’sir  qiluvchi 
ijtimoiy munosabatlarni to‘g‘ri tartibga solish alohida muhim 
ahamiyatga  ega.  Ijtimoiy  munosabatlar  xilma-xil  bo‘lib, 
ularning  tizimida  salmoqli  o‘rinni  huquq  bilan  tartibga 
soluvchi huquqiy munosabatlar tashkil etadi. 
O‘zbekiston  sobiq  Ittifoq  tarkibidan  chiqib,  mustaqillikka 
erishgach,  o‘z  davlatchiligini  tashkil  qilish  zarurati  tug‘ildi. 
Bu davlat qanday bo‘lishi, unda fuqarolar nimaga ega bo‘lishi, 
shaxs bilan fuqaro munosabatining qanday bo‘lishi haqidagi 
masalalarni hal qilishni kun tartibiga chiqardi. Bularni, avvalo, 
huquqiy  jihatdan  to‘g‘ri  hal  qilish  zarur  edi.  Bu  esa  ma’lum 
huquqiy  hujjat  bo‘lishini  taqozo  etdi.  Dunyo  davlatchilik 
tarixida  bu  masalalar  Konstitutsiya  qabul  qilish  bilan  hal 
qilib  kelingan.  1978-yilda  O‘zbekistonda  qabul  qilingan 
Konstitutsiya  mazmun  mohiyati,  masalalarni  hal  qilishi 
•Ta’sis  (konstitutsiyaviy)  majlis  tomonidan.  Braziliya 
(1988),  Portugaliya  (1976),  Bolgariya  (1991),  Ruminiya 
(1991) Konstitutsiyalari shu usul bilan qabul qilingan.
•Amaldagi  parlament  tomonidan  -  O‘zbekiston  (1992) 
Xitoy (1992), Tanzaniya (1977) Konstitutsiyalari misolida.
•Referendum yo‘li bilan - Rossiya (1993), Fransiya (1958), 
Qozog‘iston  (1995),  Kuba  (1976),  CHili  (1980)  kabi  davlat 
konstitutsiyalari referendum yo‘li bilan qabul qilingan.
Ko‘pgina  rivojlanayotgan  mamlakatlarda  Konstitutsiyalar 
hadya etish yo‘li bilan ham qabul qilinadi. Hadya etishning 3 
yo‘li mavjud:
•Mutlaq  monarxiya  sharoitida  Konstitutsiyani  o‘z  xalqiga 
podsho,  qirol,  sulton,  monarx  hadya  qiladi.  Buni  Nepal 
(1962), Saudiya Arabistoni (1992) Konstitutsiyalari misolida 
ko‘rishimiz mumkin.
•Metropoliya  mustamlakachi  davlat  o‘z  mustamlakasiga 
Konstitutsiya hadya qiladi va uning mustaqil davlatligini tan 
oladi.  Buyuk  Britaniya  1979-yil  Zimbabvega  Konstitutsiya 
hadya qilgan.
•Harbiy  yoki  revolyutsion  Kengash  Konstitutsiyani  hadya 
qiladi. Masalan, Misr, Suriya, Iroq, Afg‘oniston Konstitutsiyalari 
shu tarzda qabul qilingan.
Konstitutsiyaviy  nazorat  -  davlat  hokimiyati  organlari 
faoliyati  va  normativ-huquqiy  hujjatlari  Konstitutsiyaga 
muvofiqligini tekshirish iborat faoliyatdir.
Konstitutsiyaviy  nazorat  ob’ektlari  qatoriga  davlatning 
ichki qonunlari, hali kuchga kirmagan xalqaro shartnomalari, 
ijroiya hokimiyatning hujjatlari, mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish 
aktlari, ayrim hollarda jamoat birlashmalarining aktlari kiradi.
Konstitutsiyaviy  nazorat  ob’ektlari  turli  davlatlarda 
turlichadir.
Konstitutsiyaviy nazorat o‘z mohiyatiga ko‘ra, birinchidan, 
dastlabki, ya’ni normativ-huquqiy hujjatning kuchga kirguniga 

---