I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
98
99
huquqlarni esa fuqarolarga tegishli etib ko‘rsatish orqali aniq 
namoyon qiladi.
Siyosiy  huquqlar  orqali  fuqarolar,  tegishli  davlat 
organlarini vujudga keltirish, tuzish, shakllantirish, ularning 
ishida ishtirok etish, davlat organlari va mansabdor shахslar 
faoliyatini  nazorat  qilish,  qonunlar  yaratilishida  ishtirok 
etish, siyosat va davlat faoliyati haqida o‘z fikrlarini bildirish 
imkoniyatlari shaklida namoyon bo‘ladi.
Fuqarolarning  siyosiy  huquqlari,  eng  avvalo,  davlatni 
boshqarishda  ishtirok  etish,  davlat  faoliyatiga  ta’sir  etish 
imkoniyatini  yaratuvchi  huquqlar  va  burchlar  yig‘indisi 
bo‘lgani  uchun,  ularning  miqdori,  amalga  oshirish  chora-
tadbirlar  doirasi  qanday  bo‘lishi  xalqaro  huquq  normalari 
asosida davlat tomonidan belgilanadi.
Amaldagi  qonunlarga  muvofiq,  fuqaroning  muomala 
layoqati, u voyaga etgach, ya’ni o‘n sakkiz yoshga to‘lgach, to‘la 
hajmda vujudga keladi. SHu bois shaxsiy huquqlardan farqli 
tarzda,  fuqarolarning  siyosiy  huquqlarga  ma’lum  yoshga 
yetgan dagina ega bo‘lishi tabiiydir.
SHuningdek,  siyosiy  huquqlardan  foydalanishda,  ayrim 
hollarda,  chеgaralar  o‘rnatilishi  mumkin.  Masalan,  saylash 
huquqi  18  yosh  qilib  belgilangan  bo‘lsa,  yana  saylovlarda, 
sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar 
saylanishi mumkin emas va saylovda qatnashmaydilar, dеgan 
qoida  Konstitutsiya  (117-modda)da  ko‘rsatilgan.  Saylanish 
huquqidan  foydalanish  uchun  ham  ma’lum  yoshga  yetgan 
bo‘lish  kerak.  Masalan,  Xalq  deputatlari  viloyat,  tuman 
va  shahar  kengashlari  deputalligiga  21  yosh,  Oliy  Majlis 
Qonunchilik  palatasi  deputatligiga  25  yosh,  Prezidentlikka 
saylanish uchun 35 yosh. Bundan tashqari, saylov qonunlarida 
harbiy  xizmatchilar,  professional  diniy  arboblar  uchun  ham 
qonun  doirasida  cheklashlar  o‘rnatilgan.  Siyosiy  huquqlarni 
Mustaqillik  yillarida  o‘zining  ilmiy  jasorati,  buyuk 
kashfiyotlari bilan islom dunyosida ulkan shuhrat qozongan 
Imom  Buxoriy,  Imom  Termiziy,  Imom  Moturudiy,  Maxmud 
Zamaxshariy, Abduxoliq G‘ijduvoniy, Burxoniddin Marg‘inoniy, 
Baxovuddin Naqshbandiy, Xoja Axror Valiy kabi siymolarning 
nomlari qayta tiklandi hamda Shohi Zinda, Registon, Bibixonim 
mashhur  majmualar  qayta  ta’mirlanib  har  tomonlama  obod 
etildi.  Bundan  tashqari,  Toshkent,  Samarqand,  Buxoro,  Xiva, 
Shahrisabz, Qarshi kabi qadimiy shaharlarimizda joylashgan 
me’moriy obidalarimiz qayta tiklandi. SHu bilan birga, asrlar 
davomida muqaddas diniy qadriyatlarimiz sifatida nishonlanib 
kelinadigan Ramazon va Qurbon Hayitining birinchi kunlari 
bayram deb e’lon qilindi. Fuqarolarimiz xaj ziyoratlariga emin-
erkin borishlari uchun davlatimiz tomonidan har tomonlama 
shart-sharoitlar  yaratilgan.  Jumlаdаn,  bugungi  kunda  yiligа 
umrа ziyorаtigа bоruvchilаr sоni 10 mingdаn 30 mingtаgа, hаj 
ziyorаtigа bоruvchilаr esа 5 mingdаn 7 ming 200 nаfаrgаchа 
оshirildi, sаfаr bilаn bоg‘liq хаrаjаtlаr esа kаmаytirildi
24
.