I togayev yuksak o'simliklar sistematikasidan amaliy mashg’ulotlar

Nazorat savollari
1. Loladoshlar oilasiga mansub o'simliklar qayerlarda 
tarqalgan va ularning tur soni nechta?
2. O'zbekiston “Qizil kitobi”ga lolalarning qaysi turlari 
kiritilgan?
3. Oila vakillarining urug'chi tuguncnasi gul 
0‘rnida 
qay holatda joylashgan?
4. Mevabargchaning qo‘shilishidan gulning qaysi jin siy 
a'zosi hosil bo'ladi?
N argisn am olar qab ilasi-A m aryllid ales 
Piyozdosh lar oilasi -A lliaceae
Vakillari:
1. Sarimsoq piyoz -A. sativum
2.Anzur piyoz -A suvorovii
3.Pskom piyozi-A. pskemense 
4,Oddiy piyoz-Allium sera. (28-rasm)
Nazariy tushuncha: Bu oila 30 ta turkum va 650 ta 
turini 
birlashtiradi. 
Ular 
Avstraliyadan 
tashqari 
hamma mintaqalarda tarqalgan, k o‘p yillik ildiz poyali 
va piyoz boshli, m axsus hid tarqatuvchi o'simliklardir. 
Barglari oddiy, ketma-ket joylashgan, etli, naysimon. 
To'pgullari oddiy, soyabonsimon. Gulqo'rg'oni oddiy,
102

---

gultojibargsim on, gultojibarglar soni 
6 ta, asosiy 
qism lari qo'shilgan. Changchilari 
6 ta, urug'chisi 1 ta,
3 ta mevabargchaning qo'shilishidan hosil bo'lgan. 
Tugunchasi ustki. Mevasi ko'sakcha.
Ahamiyati: Bu oila vakillari sabzavot o'simligi 
sifatida ko'plab ekib o'stirilib, ovqatga ishlatiladi va 
dorivor o'simlik sifatida keng foydalaniladi.
28-rasm. Oddiy piyoz. 1-umumiy ko'rinishi; 
2-to‘pguli (oddiy soyabon); 3-gulqo‘rg‘onsiz urug'chi va 
changchi gullari; 4- gulining diagrammasi;
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar:
1. Gerbariy namunalaridan foydalanib oila uchun xos 
belgilarini 
o'rganing. 
Loladoshlar 
oilasi 
bilan 
taqqoslang, farqli belgilarini yozib oling.
2. Oila vakillaridan oddiy piyoz o'simligining siste- 
m atik belgilarini o'rganing. Uning piyozbosh shakliga, 
poya va bargining tuzilishiga, to'pguliga, gulqo'rg'on 
xiliga va ularning qo'shilgan yoki qo'shilmaganligiga, 
changchi va urug'chilariga, meva tipiga e'tibor berib,
103

---

ularning rasmlarini chizib oling.
Gul formulasini tuzing.
Oddiy piyoz: * ' P(
3)+i3) A 3+3G(3)