I tortish tavsiflarini hisoblash va tuzish hamda cheklashlarni hisoblash

5.Tortish rejimida poezdning solishtirma tezlashtiruvchi kuchlari (pri i = 0) hisobi va ularni qurish

Poezdning harakatlanish tengligini echish uchun tortish, salt yurish va tormozlash rejimlaridapoezdga ta'sir etuvchi solishtirma tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarni bilish zarur. Solishtirma, ya'ni poezd og‘irligining birligiga oid kuchlardan foydalanish poezdning harakatlanish tengligini echishni soddalashtiradi.

Poezdning to‘g‘ri chiziqli gorizontal yo‘l bo‘ylab tortish rejimida harakatlanishida solishtirma tezlashtiruvchi kuchlar f_u solishtirma tortish kuchi F_кmg hamda harakatlanishga nisbatan asosiy qarshilikning solishtirma kuchi w₀ o‘rtasidagi ayirma sifatida quyidagi formula yordamida aniqlanadi
(12)

N/kN

bu erda w₀ – poezd harakatlanishiga nisbatan asosiy solishtirma qarshilik bo‘lib, quyidagi formula yordamida topiladi:

N/kN
Hisob natijalari 4-jadvalga kiritamiz.
4-jadval
Poezdning solishtirma tezlashtiruvchi kuchlari m_s =2442,t

Ish tartibi	V, km/s	w0, N/kN	Fk, kN	fy, N/kN
Razgon	0 10 20 30 40 Vp=49	1.9 2 2.2 2.4 2.7 3	339 308 292 274 262 245	13 11.6 10.8 10 9.38 8.5
NV	V1=50 60 70 80 90 100 110	3.2 3.5 4 4.6 5.2 5.9 6.6	230 135 90 72 50 38 31	7.8 3.8 1.7 0.8 -0.3 -1.2 -1.7
OV1	V1=50 V2 =53 60 70 80 90 100 110	3.2 3.4 3.5 4 4.6 5.2 5.9 6.6	268 228 175 123 90 73 62 60	9.5 7.7 5.4 3.1 1.5 0.5 -0.2
OV2	V2=53 V3=57 60 70 80 90 100 110	3.2 3.4 3.5 4 4.6 5.2 5.9 6.6	267 262 211 150 103 80	9.3 9 7 4.2 2 0.8 0.9 0.24
OV3	V3=57 60 70 80 90 100 110	3.4 3.5 4 4.6 5.2 5.9 6.6		9 7.8 5 3 1.6 0.8 0.2

4-jadvalga ko‘ra solishtirma tezlashtiruvchi kuchlar diagrammasi f_y(V) salt yurish va xizmat tormozlanishdagi solishtirma sekinlashtiruvchi kuchlar bilan birgalikda bitta grafikda t
5-jadval
Tortish hisoblarini bajarish uchun tavsiya qilinadigan masshtablar

Kattaliklar	Tortish hisoblari uchun	Tormozlash hisoblari uchun
1 N/kN - mm Tezliklar: 1km/s - mm Yo‘l: 1 km - mm	6 1 12	1 1 120

6. Salt yurish va tormozlash rejimlarida poezdning solishtirma sekinlashtiruvchi kuchlari hisobi va ularni qurish

Salt yurishda solishtirma sekinlashtiruvchi kuchlar quyidagi formula orqali topiladi, N/kN

(14 )

=0.93N/kN
bu erda w_x – toksiz elektrovoz harakatlanishiga nisbatan solishtirma asosiy qarshilik bo‘lib, u quyidagi formula yordamida aniqlanadi
w_x=2,4*0,011·V+0,00035·V² (15)
w_x =2.4+0.011*10+0.00035*10² =2.5 N/kN
Hisoblar 0, 10, 20, 30 va h.k. km/s tezliklari uchun bajaramiz
Tezkor tormozlashdagi (havo tormozlari yordamida) solishtirma tormoz kuchlari keltirilgan formula orqali topiladi:
b_T = 1000J_krv_r (16) b_T =1000*0.198*0.33= 65.5 N/kN
bu erda J_kr – kolodkaning bandajga ishqalanish hisobiy koeffitsienti bo‘lib, quyidagi formula orqali aniqlanadi (cho‘yanli standart kolodkalar uchun):
(17)

N
v_р - hisobiy tormoz koeffitsienti.
Yuk poezdlarining 20% gacha bo‘lgan tushish nishabliklarida elektrovozning tormoz kuchi va uning og‘irligi hisoblarda qabul qilinmaydi. SHu bois yuk poezdi uchun quyidagi hisob bajariladi: (18)

km/s
Hisobiy bosishlar yig‘indisi K_p kolodkalarning 69 kN ga teng har bir g‘ildirak juftligiga hisobiy bosilishidan kelib chiqib aniqlanadi.
Tarkibdagi o‘qlar soni n_osey tarkib og‘irligi, turli vagonlarning berilgan og‘irligi hamda ularning foizli nisbatidan kelib chiqib aniqlanadi.
Tarkibdagi o‘qlar soni (19)






11
6

Tezkor tormozlashdagi solishtirma sekinlashtiruvchi kuch f_ze = b_T + w_0x ga teng. Tezkor tormozlash istisnoli holatlarda baxtsiz hodisa va to‘qnashuvlarning oldini olishda, masalan, yo‘lda birdan to‘siq paydo bo‘lganda qo‘llanadi. Kurs ishida tezkor tormozlash faqat tormoz masalalarini echishda ishlatiladi.
Stansiyalar oldi va qiyaliklarda tormozlashda tortish hisoblarida xizmat tormozlanishdan foydalaniladi, bunda hisoblar uchun 0,5·b_T ga teng tormozlash kuchi va mos holda sekinlashtiruvchi kuch f_3e=0,5b_T + w_0x olinadi.
Mazkur kurs ishida tezkor va xizmat tormozlash holatidagi sekinlashtiruvchi kuchni har 10 km/s oraliq bilan V = 0 dan V = 100 km/s gacha bo‘lgan tezliklar uchun hisoblash mumkin.
6-jadvaldagi ma'lumotlar asosida tanlangan masshtablarda tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlar grafigida egri chiziqlar 0,5b_T + w_0x = f(V) quriladi Tezlashtiruvchi va sekinlashtiruvchi kuchlarning qurilgan diagrammalari poezdning istalgan tezlikda to‘g‘ri chiziqli yo‘lidagi turli rejimlarida, ya'ni tortishda, salt yurishda va xizmat tormozlashda unga ta'sir etuvchi solishtirma kuchlarni ifodalaydi.
6-jadval