I X t I o L o g I y a

Baliqlar sistematikasi fanining maqsadi baliqlar sinfi vakillarining bir-biri bilan qon 
qarindoshlik belgilarini, va ularning o’zaro bog’liqlik qonuniyatlarini o’rgatadi. 
Baliqlar sistematikasi fanining vazifalariga alohida taksonlarga mansub hayvonlarning 
xaraktyerli belgilarini tushinish, shu asosda taksonlarning bir-biri bilan bog’liqliklarini o’rganish 
va turlarni aniqlash, sistematik guruhlarga solish. 
Sistematika haqida tushuncha. Sistematika hayvonlarni qon-qarindoshlik belgilari 
asosida alohida guruhlarga (tasonlarga) solish. Hayvonlarni o’rganishda sistematika fanining 
ahamiyati katta. Zoologiya fani umurtqasizlar va umurtqalilar zoologiyasiga bo’linadi. 
Umurtqalilar 
zoologiyasi 
sistematik 
zoologiyaning 
yakunlovchi 
qismi 
hisoblanadi. 
Umurtqasizlar hayvonlar nihoyat darajada ko’pchilikni tashkil etadi. Umurtqali hayvonlar 40 
ming yaqin hayvonlarni o’z ichiga oladi. Hayvonlarni sistemaga solib o’rganish fanda ancha 
qulaylik tug’diradi. 
Sistematik birliklar. Hayvonot olami ikkita kenja olamga bir hujayralilar kenja olami va 
ko’p hujayralilar kenja olamiga bo’linadi. Har bir kenja olam bir nechta tiplarni o’z ichiga oladi.  
Tip sistematik birliklarga kiradi. Biologiya fanlarida sistematik birliklar bir nechta bo’lib, 
bularga tip, sinf, turkum, oila, avlo, tur kiradi. Eng katta sistematik birlik bu tip. Tip bir nechta 
sinflarni, sinf bir nechta turkumlarni, turkum bir nechta oilalarni, oila bir nechta avlodlarni avlod 
esa turlarni birlashtiradi. Taksonlar organizmlarning bir-biriga o’xshashlik belgilari asosida 
tuziladi. Sistematik birliklarning eng kichigi tur. Taksonlardan tashqari oraliq taksonlar ham bor, 
masalan, katta tip, katta sinf, kichik sinf, kichik tip va hokozo. 
Tur tushunchasi va tur hosil bo’lish jarayoni. Tur – bir-biri bilan yerkin chatisha 
oladigan, ma’lum bir arealda tarqalgan individ.