Ii. Asosiy qism III. Izohlar. Qaydlar IV

V. Boshqa hollarda "tarkib" atamasi qo'llaniladi.
Birinchidan, u to'plangan asarlar, bitta muallifning asarlari to'plamlarida qo'llaniladi. Bu yerda mazmun nashrda chop etilgan asarlarning ko‘rsatkichi bo‘lib, birgina farqi shundaki, odatdagi ko‘rsatkichda asarlar alifbo tartibida, bunda esa kitobda paydo bo‘lish tartibida joylashtiriladi. Shunday qilib, masalan, N. Ostrovskiyning to'plangan asarlarida, har bir jildda yozuvchining asarlari va uning maktublari kitob oxirida joylashtirilgan Mundarijada keltirilgan. Ikkinchidan, “kontent” bir necha shaxslar tomonidan yozilgan maqolalar to‘plamlarida qo‘llaniladi. Bu holda har bir maqolaning tavsifi odatda muallifning familiyasidan boshlanadi. Uchinchidan, "kontent" jurnallarda, axborot byulletenlarida va turli xil doimiy nashrlarda chop etilgan maqolalar ro'yxatiga murojaat qilish uchun ishlatiladi.
Nihoyat, murakkab tuzilishga ega bo'lgan kitobda nafaqat qismlar, boblar, balki kichikroq bo'limlar ham nomlansa, "tarkib" rubrikalarini chaqirish odatiy holdir. Ushbu parametr eng kam tartibga solinadi, har bir holatda sarlavhalar ro'yxatini qanday nomlash qulayroq ekanligini hal qilish qiyin emas. Muharrirning yana bir va juda muhim vazifasi - mundarija (yoki mazmun) sarlavhalari matndagi sarlavhalarga mos kelishini tekshirish. Bosib chiqarishga tayyorgarlik jarayonida qo‘lyozma, ko‘rinib turganidek, turli o‘zgarishlarga uchraydi, bu, albatta, alohida qismlar nomlariga ham tegishli. osmaxonaga yuborilgan asl nusxaning mazmuni (tarkibi) ushbu tuzatishlarni hisobga olgan holda tuzilishi kerak. Mundarija (tarkib) ustida ishlash boshqa vazifalarni amalga oshirishni ham o'z ichiga oladi. Masalan, kasr sarlavhalari bo'lgan kitoblarda eng kichik sarlavhalar sarlavhalar ro'yxatiga kiritilmasligi mumkin. Kitobning har bir bo'limi, bobi uchun rubrikatsiyani aks ettirishning to'liqlik darajasi bir xil bo'lishi muhimdir. Texnik muharrir bilan birgalikda muharrir mundarijaning (tarkibning) nashrdagi o'rnini belgilaydi. Ko'pincha, qurilmaning ushbu elementi ishlab chiqarish sharoitlari uchun qulay bo'lgan oxirida joylashtiriladi, garchi o'qilishi nuqtai nazaridan uni mazmuni (tarkib) kitobdan oldin bo'lishi uchun uni boshida joylashtirish yaxshiroqdir. , darhol o'quvchiga uning mazmuni va tuzilishi haqida tushuncha beradi. Indekslar bilan ta'minlangan katta hajmli kitoblarda, boshida mundarijani (tarkibini) berish yaxshidir. Bu o'quvchiga osonroq bo'ladi. Bu oxirgi sahifalar reklama materiallari bilan band bo'lgan holatlarga ham tegishli.
Xulosa
Nashr apparatining tarkibi ishning o'ziga xos xususiyatlari va nashrning tur va tipologik xususiyatlarini hisobga olgan holda belgilanadi. Qurilma kitob bilan tartibli ishlash imkonini beradi. Agar asar qayta o'qish va o'rganish yoki uning materiallaridan tanlab bo'laklarga bo'linish uchun mo'ljallangan bo'lsa, yordamchi ko'rsatkichlar, bibliografik ro'yxatlar va adabiyotlardan voz kechib bo'lmaydi. Ko'p sonli familiyalarga ega bo'lgan ish ism indeksini tayyorlashni talab qiladi. Monografik tadqiqot har doim kengaytirilgan bibliografik apparat bilan to'ldiriladi. Kirish maqolasi, eslatmalar va sharhlar muallif matnini chuqur tushunishga, mazmunni adekvat idrok etishga yordam beradi. Muharrir uchun ish va nashr tushunchasini apparatda aks ettirish muhimdir. Bu apparat tarkibini shakllantirishda ham, alohida elementlarning mazmuni va shaklini ishlab chiqishda ham o'zini namoyon qiladigan apparatga kompleks yondashuvni talab qiladi. Nashr apparatini tayyorlash ko'p miqdordagi tashkiliy va muntazam operatsiyalar bilan bog'liq bo'lgan murakkab va ko'p vaqt talab qiladigan jarayondir. Nashr apparatida muharrirning ishi quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi: ma'lum bir nashrga mos keladigan apparat tarkibini aniqlash; har bir elementning mazmuni va shakliga qo'yiladigan talablarni asoslash; muqaddima, mazmun, farqlovchi va boshqa elementlarni tayyorlash; nashr etmaydigan mutaxassislar tomonidan kirish maqolasi, eslatmalar, sharhlar, indekslar va boshqalarni tayyorlashni tashkil etish; Qurilmaning sifati asosan nashrning madaniyat darajasiga ta'sir qiladi. Rejalashtirilgan nashr chiqqanmi yoki yo'qmi, bu qurilmaga bog'liq bo'ladi. Agar o‘quvchi kitob bilan ishlashga majbur bo‘lsa va unda apparatning zarur elementlari (mavzu ko‘rsatkichi, qisqartmalar ro‘yxati, bibliografik ro‘yxatlar va boshqalar) bo‘lmasa, nashriyot madaniyatining to‘g‘ri darajasi haqida gapirib bo‘lmaydi. O'quvchi uchun zarur bo'lgan apparat elementlarining etishmasligi ish va nashrning samaradorligini pasaytiradi. Yaxshi tayyorlangan nashriyot apparati ba'zan mustaqil matn majmuasini ifodalaydi. Va nashrning qiymati sharhlarda, kirish maqolasida va hokazolarda bo'lishi mumkin. Apparatning har bir elementining mazmuni va shakliga qo'yiladigan talablarni asoslashda farqlovchi elementlarning, asosiy matnni to'ldiruvchi va tushuntiruvchi elementlarning hamda ma'lumotnoma va qidiruv elementlarining funktsional maqsadi hisobga olinadi. Ushbu talablarni asoslashda noto'g'ri hisob-kitoblar apparat materiallarining mazmuni va shaklidagi kamchiliklarga olib keladi va buning natijasida alohida elementlarning funktsiyalari to'liq amalga oshirilmaydi.