Ii. Asosiy qism Me’yordan og’ishlik tiplari

Ijtimoiy og`ishlar “ijtimoiy me`yor” tushunchasi bilan bog`liqdir. Ijtimoiy 
me`yor bu insonlar yoki ijtimoiy guruhlar faoliyati, ular xulq-atvorining jamiyat 
rivojlanishining biror-bir bosqichida shakllangan yoki rasman o’rnatilgan tartib-
qoidalari namunasidir. Aslida, ijtimoiy me`yor kerakli xulq-atvor, ijtimoiy 
munosabatlar va faoliyatlar modelidir. 

---

~ 22 ~ 
Bolalar uchun ijtimoiy me`yorlarning o’ziga xos xususiyati tarbiya omili 
hisoblanib, tarbiya jarayonida ijtimoiy me`yor va qadriyatlar ijtimoiy muhitga kirish, 
ijtimoiy tajriba va rollarni o’zlashtirishning sodir bo’lishidadir. Bu holatda 
tarbiyaning boshqarish funktsiyasi eng muhim vazifani bajaradi, chunki uning vazifasi 
bolalar ongi va xulq-atvoriga ta`sir qiluvchi omillarni kerakli tarbiyaviy samaradorligi 
ta`minlanadigan darajada tashkil qilishdir. 
Sotsiologik, psixologik va pedagogik adabiyotlarda deviant xulq-atvorga ega 
bolalar muammolari ustida etarlicha ish olib borilgan. Bunday xulq-atvorning 
sabablari ham yaxshi o’rganib chiqilgan. Ular o’smirlik davrining qiyinchiliklari, 
jamiyatdagi ijtimoiy maqomning noaniqligi, davlat rivojlanishining beqarorligi, bola 
mustaqil chiqib keta olmaydigan ekstremal holatlarning yuzaga kelishi bilan bog`liq. 
O’zbekistonda bunday bolalarga yordam ko’rsatish uchun ixtisoslashgan ijtimoiy 
xizmatlar tuzilmoqtsa. Ijtimoiy xavfli xatgi-harakat sodir etgan va 11 yoshga to’lgan 
bolalarni sudtibbiy-pedagogik komissiyasi xulosasini inobatga olgan holda maxsus 
maktablar yoki maxsus kasbiy bilim yurtlariga yuborish mumkin. 
SHuningdek, ijtimoiy pedagogning me`yordan ogishgan bolalar bilan samarali 
ish yuritishi og`ishlar profi- laktikasiga, muayyan me`yor va qoidalarni buzilishining 
oldini olish, xulq-atvorida u yoki bu og`ish aniqlangan bolalarning reabiliatatsiyasiga 
qaratilishi lozim.