Ii. Asosiy qism Me’yordan og’ishlik tiplari

 
 

---

~ 19 ~ 
3.Meyordan ogʻish turlari va ular haqida umumiy tasnif
Og`ish turlari. Me`yordan chetga chiqishni shartli ravishda to’rt guruhga ajratsak 
bo’ladi: jismoniy, ruhiy, pedagogik va ijtimoiy. Quyida ularga batafsil to’xtalib 
o’tamiz. 
Me`yordan jismoniy og`ish, avvalambor, inson sogligiga bog`liq. Sog`liqdagi 
og`ish irsiy omillar yoki biror-bir tashqi holatlar og`ir ekologik vaziyat, ichimlik 
suvining sifatsizligi, oila hayoti darajasining pastligi va boshqalar asosida yuzaga 
kelishi mumkin. 
Sog`ligida va rivojlanishida og`ishga moyillarning xilma- xil tasniflari mavjud. 
Umumjahon sog`liqni saqlash tashkiloti 1980 yilda cheklangan imkoniyatlarning uch 
bo’g`ini shkalasining britancha variantini qabul qildi: 
1. 
kasallik, xastalik — ruhiy yoki fiziologik funkiiyalar, anatomik struktura 
unsurlarini har qanday yo’qotish yoki ularning anomaliyasi; 
2. 
cheklangan imkoniyat — inson uchun norma hisoblangan chegarada 
biror-bir faoliyatni bajarish qobiliyatini yo’qotish yoki cheklab qo’yish; 
3. 
nogironlik yosh, jins yoki ijtimoiy omillardan kelib chiqib, insonning 
biron-bir faoliyatni bajarishini cheklovchi yoki unga to’sqinlik qiluvchi cheklangan 
imkoniyat. 
G`arb davlatlarida “imkoniyatlari cheklangan shaxs” tushunchasi mavjud. Ularga 
ta`lim standartlarini o’zlashtirishga to’sqinlik qiluvchi jismoniy yoki ruhiy 
kamchiliklarga ega bo’lgan bolalar kiradi. SHuningdek, '‘nuqson” tushunchasi ham 
mavjud bo’lib, uning to’rt turi: ruhiy, jismoniy, murakkab va og`ir turlari mavjud. 
Jismoniy nuqsonlarga inson organining faoliyat yurgizishiga yoki rivojlanishiga 
halaqit beradigan doimiy yoki vaqtinchalik kamchiliklar, shuningdek, har qanday 
somatik yoki yuqumli xastaliklar kiradi.