Ii bap. Xorezm wálayatında ziyarat hám tarixiy-arxeologiyalíq turizm rawajlaníWÍNÍŃ tiykarǵÍ tendensiyalari

Muhammad Rahimxon (Feruz) medresesi
Góne Ark dárwazası aldınanı daǵı medrese Sayid Muhammad Rahimxan II dıń pármanına qaray 1871-1876 jıllarda qurılǵan. Medrese óziniń keńligi, tikligi menen basqa medreselerden ajralıp turadı. Medresede jazǵı hám qısqı meshit, oqıw xanası, kıtapxana hám ójireler bar. Medresediń háwlisi 76 jalan qatlı ójire menen oralǵan bolıp 152 talabake mólsherlengen.
Ójireler tóbesi sırtqı tárepden tosıq diywal (parapet) menen shegaralanǵan hám eki qabatlı bas fasadqa kelip tutasadı. Xoshqad bosaǵanıń eki janında bes áywanlı galereya bar. Dárwazaxana átirapıdagi bólmeler toǵızta gúmbezge iye. Bınanıń ishki planı basqa medreseler dúzilisinen parıq etedi. Diywallar maydanı daǵı sirkor gerbishshelerden terilgen ornamentli bezewler ádettegi sırtqı kórinislerdi tákirarlaydı. Adamde háwliniń dúzilisi ózgeshe tásirler qaldıradi. Háwliniń bir qabatlı ójireleri qatarı biyik dekorativ bosaǵalar sırtqı tosıq diywal hám múyeshler degi shıraylı minarsha -gúldásteler menen birgelikte ájayıp tábiyat kórinisi kásip ótedi.
Ǵárezsizligimizdiń dáslepki jıllarında, yaǵnıy 1994-jılda medrese qayta remontlanıp, sol jıldıń sentyabr ayında bolıp ótken Muhammad Rahimxan II “Feruz”dıń 150 jıllıq toyına toy sawǵası etip medreseniń háwlisine shıǵıwshı dálizleri, oqıw xanasi hám qısqı meshitinde Xiywa xanlıǵı tariyxı hám mádeniyatın ashıp beretuǵın “Xorezm ádebiyatı hám tariyxı muzeyi” ashıldı. Muzeyde Xiywa xanlıǵınıń mámleket nishanları-bayraq, teńgeler hám aqırǵı húkimdar xanlardıń túp nusqa foto-súwreti, shet elden keltirilgen sawda buyımları, Qıtay hám rus chinnisi, jergilikli ónerment ustalardıń ónimleri, qural-sayman, kiyim-keshek sıyaqlı kóplegen kemde-kem ushraytuǵın buyımlardı tamasha qılıw múmkin.
Sayid Olovuddin maqbarası
Gór “Iyshan-Qorǵan” arxitektura estelikleri ishinde eń áyyemgilerinen biri bolıp tabıladı. Gór bir zıyaratxana hám górxanadan ibarat. Ásirler dawamında átirapıda qábirler kóbeyip ketkenligi ushın gór er júzesinen tómen qalıp ketken. Górdiń górxanasında múqaddes esaplanǵan ájayıp sirkor dahma jaylasqan, dahma júdá shıraylı jasıl kók hám aq reńli kafeller menen oralǵan. Bul kafeller degi barlıq naǵıs gúlleri bórtmaligi menen ádetten tısqarı bir gózzallıq jańalıq ashadı. Bunday kafeller Xiywada birden-bir bolıp, onıń qatarlası hám uqsawı Góne Urgenshte Shayıq Najmiddin Kubro, Samarqanddagi Shohi Zindadaǵı Qusam ibn Abbos qábrinde ushraydı. Górdi shayx Sayid Olovuddinniń shákirti hám muridi naǵısbandiya islamdaǵı mektepleriniń belgili wákili sufi Ámir Kulal (1380 jılda qaytıs bolǵan hám Shahrisbzda Ámir Temur tárepinen kómilgen) qurdırǵan.