Ii bob. Kasb-hunar maktablarida texnika xavfsizligi jarayonini tashkil etish

Jamoatchilik nazorati
Mehnatni muhofaza qilish xizmatlari faoliyati ustidan davlat nazorati bilan bir qatorda jamoatchilik nazorati ham mavjud.
Rossiya Federatsiyasi Mehnat kodeksida ta'kidlanganidek, ushbu nazoratni quyidagilar amalga oshirishi mumkin:

• 
  kasaba uyushmalari;
  

Kasaba uyushma qo'mitalari nazorat funktsiyalarini bajarish uchun texnik yoki huquqiy xarakterdagi maxsus mehnat inspektsiyalarini tuzishi mumkin⁶.

Tashkilotning sog'liqni saqlash siyosatini tanlash

Avvalo, kompaniya kasbiy sog'liqni saqlash siyosatini ishlab chiqishi kerak.
Bu mehnatni muhofaza qilish sohasida tashkilotning asosiy tamoyillari va maqsadlarini belgilaydigan mahalliy normativ hujjat:

• 
  mehnat xavfsizligini ta'minlash va uning ijrochilari sog'lig'ini muhofaza qilish;
  
• 
  mehnatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonunlar, qoidalarga rioya etilishini ta'minlash va;
  
• 
  xodimlar va ularning vakillarini sog'liqni saqlash va xavfsizlikni boshqarish tizimida faol ishtirok etishga jalb qilish.
  

Tashkilotning mehnatni muhofaza qilish bo'yicha tanlangan siyosatiga bir qator talablar qo'yiladi:

• 
  U kasb-hunar maktab hajmi, ishlab chiqarishning o'ziga xos xususiyatlari va tavakkal miqyosiga mos kelishi kerak.
  
• 
  U lakonik bo'lishi kerak, aniq so'zlar bilan, tushunarli tilda ifodalangan, yaratilgan sana va ish beruvchi tomonidan imzolangan bo'lishi kerak.
  
• 
  Har bir xodim uchun erkin bo'ling.
  

Agar mehnat sharoitlari o'zgarsa, siyosat yangilanishi kerak.
Shuni ham aytib o'tish joizki, ish beruvchiga murojaat qilish, ya'ni ushbu ixtisosning uchinchi tomon firmalarining xizmatlaridan foydalanish imkoniyati mavjud.

II BOB. KASB-HUNAR MAKTABLARIDA TEXNIKA XAVFSIZLIGI JARAYONINI TASHKIL ETISH
2.1. Kasb-hunar maktablari o’quvchilariga texnika xavfsizligi bo’yicha yo’riqnoma berish, o’qitish va ularning bilimlarini tekshirish ishlarini tashkil etish
O’zbekiston respublikasi mehnat vazirligi tomonidan № 272 14.08.1996 yil mehnat muhofazasini o’qitish va bilimlarini tekshirish bo’yicha namunaviy nizom ishlab chiqqan va barcha kasb-hunar maktab, tashkilot, muassasa, institut, ilmiy-tadkikot tashkilotlari, birlashma, assotsiatsiya, korporatsiya, xolding, tarmoq, vazirlik va x.k. mulk fermasidan kat’iy nazar malaka talablari hajmida ishchilar, raxbarlar, mutaxassislar, muxandis-texnik xodimlar uchun mehnat muhofazasidan bilimlarni majburiy nazorat qilish tartibi belgilangan⁷.
Kasb-hunar maktabga ishga kirayotgan xar bir xodim mustaqil ishlashga faqat xavfli ish usullari bo’yicha yo’riqnoma olgandan, maxsus malaka olgandan va bilimi tekshirilgandan keyin kuyiladi. Bug va issiqlik qozonlari, yuk kutarish kranlari, bosim ostida ishlovchi idishlar, elektr uskunalari, maxsus uskunalar kabi xavfli ishlarda ishlovchilar maxsus o’quv kurslarini bitirganlari haqida xujjatlari bо‘lsagina ishga ruxsat beriladi. Xodimlarni xavfsiz ish usullariga o’qitish va ularni to’g’ri tashkil qilish bo’yicha umumiy raxbarlik va javobgarlik kasb-hunar maktab raxbarlariga va boshqaruv tashkilotlariga yuklanadi. Sexlarda va bo’limlarda ishchilarni va ustalarni xavfsiz ish usullariga urgatish shu sex va bo’lim raxbarlariga yuklatiladi. Xavfsiz ish usullariga o’z vaqtida va sifatli o’qitishni nazorat qilish mehnat muhofazasi bo’limlari zimmasiga yuklatiladi.
Yo’riqnomalar ikki xil bo’ladi: kirish yo’riqnomasi ish joyida o’tkaziladigan yo’riqnoma. Uz navbatida ish joyida o’tkaziladian yo’riqnoma 3 xil bo’ladi: dastlabki, davriy va navbatdan tashqari.