Ii-mavzu. Sanoat korxonalarini rivojlantirish strategiyasini shakllantirish

Ishlab chiqarish tizimini rivojlantirishning asosiy strategiyalari
Ishlab chiqarishni tashkil etish sohasidagi sanoat korxonalarining siyosatini tahlil qilish eng keng tarqalgan ishlab chiqarish tizimini qayta tashkil etishning beshta strategiyasini aniqlashga imkon beradi:
1. Imkoniyatlarni rivojlantirish strategiyasi.
2. Tashkiliy tuzilmani markazlashtirmaslik va ichki muvofiqlashtirish va boshqarish mexanizmini kuchaytirish strategiyasi.
3. Sinxron ishlab chiqarish strategiyasi.
4. Moddiy oqimlarni birlashtirish strategiyasi.
5. Mehnatni insoniylashtirish strategiyasi.
Imkoniyatlarni rivojlantirish strategiyasi. Ushbu strategiya korxonalar tomonidan XX asrning 60-yillaridan boshlab bozor mavqeini mustahkamlash uchun ishlatilgan. va diversifikatsiyaga asoslangan. Diversifikatsiya, qoida tariqasida, texnologiya va (yoki) marketing orqali bir-biri bilan bog‘liq mahsulotlar ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish korxonasini yaratish orqali amalga oshiriladi. Ushbu strategiya oziq-ovqat bо‘limlarini shakllantirishga asoslangan tashkiliy tuzilmani qayta tashkil etishga olib keladi. Korxona imkoniyatlarining kengayishi mahsulot ishlab chiqarish hajmini, sotuv va foyda darajasini barqarorlashtirish, bozor sharoitlariga bir tomonlama qaramlikdan qochish imkonini beradi.
Tashkiliy tuzilmani markazsizlashtirish va ichki muvofiqlashtirish va boshqarish mexanizmini kuchaytirish strategiyasi. Bunday tashkiliy qayta qurishning maqsadi ma’suliyatni berish va xodimlarni korxonalarni boshqarishdagi ishtirokini oshirish umumiy siyosati doirasida boshqaruvning keraksiz aloqalarini yо‘q qilish va ularning funksiyalarini quyi darajalarga о‘tkazishdir. Ishlab chiqarish tizimining asosiy tarkibiy elementi iste’molchilarning ehtiyojlari va bozor talablarini qondirish uchun funksiyalarning butun majmuasini amalga oshirish uchun javob beradigan о‘zaro faoliyat funksional guruh (guruh). Tashkiliy tuzilmani markazlashtirmaslik ishlab chiqarishning moslashuvchanligi va manevrliligini oshirish, ishlab chiqarish mahsulotlarini tannarxini pasaytirish imkonini beradi.
Sinxron ishlab chiqarish strategiyasi. Ushbu strategiya korxonani "aniq talabga" va ishlab chiqarishni minimal orqaga surish va zaxiralarga ega bо‘lishga yо‘naltiradi. Sinxron ishlab chiqarish strategiyasi birinchi bо‘lib Toyota (Yaponiya) tomonidan ishlab chiqilgan va amalga oshirilgan. Hozirgi kunda u AQSH, Germaniya, Fransiyadagi kо‘plab kompaniyalar tomonidan qо‘llaniladi. Ushbu strategiyaning mohiyati "supermarket" tamoyiliga muvofiq ishlab chiqarishni tashkil qilishga imkon beradigan mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun bunday sharoitlarni ta’minlashdir: mahsulotni ishlab chiqarish doirasi, hajmi va vaqti buyurtmachi tomonidan belgilanadi; etkazib berish kerakli miqdorda va belgilangan vaqtda amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish bilan komponentlarni sinxron (bir vaqtda) etkazib berishni va ishlab chiqarishni о‘rnatish bilan sinxronlashni ta’minlaydi. Bu sizga mahsulot ishlab chiqarish tsiklini sezilarli darajada qisqartirishga imkon beradi. Kompaniya о‘zgaruvchan bozor talablariga moslashuvchan javob berishga qodir.
Moddiy oqimlarni integratsiyalashtirish strategiyasi bu buyurtmani qabul qilingan paytdan boshlab uni iste’molchiga etkazib berish paytigacha bajarilishini nazorat qilish imkonini beradigan tashkiliy mexanizmni yaratishdir. Ushbu strategiyaga muvofiq ishlab chiqarishni tashkil etish yagona oqimli tizim, shu jumladan xom ashyo manbai, yakuniy mahsulotni qayta ishlash va taqsimlash bosqichlari kabi material oqimlarining harakatini nazorat qilishni ta’minlaydigan tarzda qurilgan.
Mehnatni insonparvarlashtirish strategiyasi inson-mashina о‘zaro ta’sirida salbiy hodisalarni bartaraf etish, mehnat jarayonlarining sifatini ta’minlash va xodimni faollashtirish maqsadida ishlab chiqarishni qayta tashkil etish choralarini о‘z ichiga oladi.
Ommaviy ishlab chiqarishda mehnatni insonlashtirish dasturi uch yо‘nalishda amalga oshiriladi:
1. Konveyer tezligini sozlash, liniyani ish joyidan signal bilan tо‘xtatish, qism tashuvchini navbatma-navbat tо‘xtatish orqali tsiklni tо‘xtatish, ish joylari guruhlari о‘rtasida orqaga tashlanadigan akkumulyatorlarni о‘rnatish orqali liniyani ishlab chiqarish moslashuvchanligini oshirish.
2. Bitta ishchi bajaradigan vazifalar xilma-xilligini kengaytirish: operatsiyalarni almashtirish; konveyerning tezligi bilan bog‘liq bо‘lmagan oldindan yig‘ilishning yakuniy yig‘ilishi bilan birikmasi; kollektorning asosiy, keyin tayyorgarlik ishlariga muqobil ishlashi.
3. Konveyer ishlab chiqarishdan konveyer va avtomatlashtirilgan ishlarni birlashtirgan avtonom ish guruhlarining kombinatsiyasi asosida aralash moslashuvchan tuzilmalarga о‘tish orqali mehnatni tarkibiylashtirish.
Seriyali ishlab chiqarishda mehnatni insoniylashtirish dasturi, avvalo, avtonom ishlaydigan ishlab chiqarish maydonlarini tashkil etish bilan bog‘liq. Bunday maydonlar dizaynga о‘xshash qismlarni ishlab chiqarish bilan bog‘liq bо‘lgan barcha operatsiyalarni bloklarga (modullarga) birlashtirish orqali yaratiladi. Avtonom brigada ishchilariga ma’lum harakatlar erkinligi beriladi. Saytda materiallarni topshirish vaqtini aniqlash bilan bog‘liq muammolar hal qilinmoqda, mahsulotlarning sifati nazorat qilinadi, xarajatlar qayd etiladi, dastgohlar va mexanizmlar sozlanadi, ularga xizmat kо‘rsatish va ta’mirlash amalga oshiriladi, binolar tozalanadi. Bundan tashqari, komanda smenada ish vaqtini taqsimlash uchun javobgarlikni о‘z zimmasiga oladi. Bu individual unumdorlikka moslashishga va ommaviy ishlab chiqarishda moslashuvchan ish soatlaridan foydalanishga imkon beradi.
Ushbu strategiyalar bir-birini tо‘ldiradi. Ularda taklif qilingan strategik yechimlar ishlab chiqarish tizimini qayta qurish bо‘yicha kompleks dasturni shakllantirish uchun asos sifatida ishlatilishi mumkin.