Ii-mavzu. Sanoat korxonalarini rivojlantirish strategiyasini shakllantirish

"Strategiya korxonaning raqobatbardosh pozitsiyasi sifatida". Korxonaning asosiy maqsadlaridan biri bevosita atrof-muhitda jozibador va samarali pozitsiyani - kapital, inson va boshqa resurslarning kirib kelishini ta’minlaydigan va mijozlar va boshqa mijozlarga mahsulot va xizmatlarning "chiqib ketishini" (sotilishini) ta’minlaydigan pozitsiyani egallashdir. Shu bilan birga, qabul qilinadigan bо‘shatish tashqi hayotiylikni ta’minlash uchun ichki jarayonlar oqimi uchun zarur bо‘lgan vositalar va imkoniyatlarni ta’minlash bilan birga amalga oshirilishi kerak. M. Porter kabi raqobatbardosh strategiya nazariyotchilari bozor strategiyasida "yutuq" pozitsiyalarini tanlash va saqlashda boshqaruv strategiyasining asosiy vazifalarini kо‘rib chiqadilar (Porter, 1985). Korxonalarni boshqarishning asosiy maqsadi sifatida raqobatdosh ustunlikka intilish sо‘nggi о‘n yillikda tobora ortib borayotgan nufuzga ega bо‘ldi. Ushbu pozitsiyadan strategik muvaffaqiyat kaliti raqobatbardosh strategiyalarni ishlab chiqish va amalga oshirish orqali investitsiyalarning о‘rtacha daromadliligidan oshib ketishdir.
Raqobat pozitsiyasi sifatida strategiya "siyosiy xavf mutaxassisi" va "raqobatbardosh ruhoniy" turlarining rahbarlari uchun juda muhim mavzudir, chunki bu konsepsiya bir tomondan "kuch sifatida strategiya" tushunchasiga, ikkinchi tomondan - menejerga о‘zining malakasini tan olishni ta’minlay oladi.
Ushbu konsepsiyani Porterning konsepsiyasida kirishga tо‘siqlar, etkazib beruvchilarning kuchi va hokazolar tо‘g‘risidagi "chiziqlar о‘rtasida" topish mumkin (Porter, 1985). Shunday qilib, siz korxonaning "siyosiy" va "raqobatdosh" jihatlari, ular kо‘rinadigan darajada farq qilmasligi aniqlanishi mumkin. Korxona katta raqobatbardosh kuchga ega bо‘lgan vaziyatda, masalan, monopol vaziyatda, tashqi muhitning xususiyatlarini e’tiborsiz qoldirib, samarali boshqaruv, ishlab chiqarish va rejalashtirish tuzilmalarini yaratishga e’tiborni qaratish mumkin. Raqobatchilar kuchayib borgan sari korxonadagi boshqaruv va teskari aloqa bо‘limlari, masalan, eng muhim etkazib beruvchilar va mijozlarning ehtiyojlarini qondirishga e’tibor qaratishlari kerak. Juda murakkab vaziyatlarda menejment xodimlarga vakolat berishi kerak - bu markazlashgan xodimlarni boshqarish tizimi orqali tez yoki samarali boshqarish imkoniyatiga ega emas. Bunday makrosistemada quvvatni taqsimlovchi tarmoqlar va strategik alyanslar kо‘plab jabhalarda muvaffaqiyat qozonish uchun muhim strategiyalardir.
Yana bir bor ta’kidlash kerakki, korxonaning bir nechta kamchiliklarga bо‘lgan ehtiyojlari.
Raqobat ustunligi (yuqorida aytib о‘tilgan tarmoq о‘rtacha qiymati) asosiy raqobatchilarga qaraganda narx va sotish bahosi о‘rtasida katta farqni yaratish orqali erishiladi. Bu, о‘z navbatida, raqobat doimo oldinga siljish uchun jarayonlar va mahsulotlarni doimiy ravishda yangilab turadigan bozor sharoitida samaradorlik, mijozlar ehtiyojini qondirish, mahsulot bozordagi ulushini oshirish va innovatsiyalar potensiali kabi maqsadlarga doimiy e’tiborni talab qiladi. Ushbu vazifalar boshqaruv aloqalarining murakkabligini oshirishni, strategik rivojlanishni rejalashtirishni, yо‘naltirilgan tashkiliy tuzilmani, majburiyatlardan foydalanishni va tarmoqni engillashtirishni talab qiladi.
Ta’kidlash joizki, tashqi muhit tobora murakkablashib borgan sari, raqobat jamiyatning fundamental va yashirin roli bilan raqobat siyosatining "betartib ravishda rivojlanib borayotgan" raqobatbardosh erkin manbalarga ega bо‘lgan xaotik dunyoda mavjudligini shubha ostiga qо‘yadigan odamlar tomonidan boshlanmoqda. Bu masala har qanday holatda ham raqobatbardoshlikni oshirish orqali korxonaning (aniqrog‘i kо‘pgina korxonalarning) inqirozga tushishidagi asosiy xavfni kо‘rgan odamlar tomonidan ta’kidlanadi.
Boshqaruv adabiyotida an’anaviy urg‘u raqobat ustunligi, korxonaning ishlab chiqarish generatori sifatida bozor kuchi, "pozitsiya" tushunchalarini "ijtimoiy", "tabiiy" va "axloqiy" pozitsiyalarni о‘z ichiga olgan holda kengaytirish kerak. Shunday qilib, pozitsiya tushunchasi zamonaviy jamiyatning ayrim muhim strategik muammolarini hal qilishda foydali g‘oyalarni shakllantirish uchun ishlatilishi mumkin.