Ижтимоий прогнозлаштириш муаммолари

Ижтимоий прогнозлаштириш
муаммолари
Ижтимоий
башорат:
Турлари,
Типлари,
Методлари
Башорат – келажак ҳақидаги,
яъни ҳали амалда мавжуд бўлмаган,
лекин ривожланишнинг кутилаётган
ривожини
белгиловчи объектив ва субъектив
омиллар кўринишида ҳозирги замонда
потенциал мавжуд бўлган ҳодисалар
ва жараёнлар ҳақидаги билим. Башорат
ўз гносеологик табиатига кўра
гипотезани илгари суришга яқин
туради. Аммо гипотеза – ўтмишни
ҳам, ҳозирги замонни
ҳам, келажакни ҳам билишга татбиқ
этиладиган мантиқий шакл, башорат
эса келажакка ёки ҳали маълум бўлмаган
ҳозирги даврга қараб мўлжал олади.

Башорат турлари
илмий
башорат.
кундалик
башорат
кундалик башорат
интуитив
башорат;
Масалан, қуёш ботаётганда одатдагидан узоқроқ ушланиб қолган
бўлса, ёмғирни кутиш керак; ёзда эрталаб туман тушган бўлса, демак кундузи
ҳаво очиқ бўлади; Шарқдан шамол эсса, тез орада ёмғирлар тугайди.
Башоратнинг иккинчи тури – интуитив башорат. Маълумки, интуиция – бу илмий
тажриба ва мантиқий мушоҳадасиз ҳақиқатнинг тагига бевосита етиш.
Башоратнинг бу тури ҳали яхши ўрганилмаган ва кўпинча унга етарлича
баҳо берилмайди. Ҳолбуки, ақлни лол қолдирадиган фактлар маълум.
Масалан, тўрт юз йил олдин яшаган француз табиби Мишель Нострадамус мисли
кўрилмаган башоратгўйлик қобилиятига эга бўлган. Ўзининг машҳур «Центуриялари»
ва бошқа асарларидау ХХ асрнинг техник кашфиётлари – сув ости кемалари,
самолётлар, водород бомбасинигина эмас, балки француз ва рус инқилобларини,
шунингдек де Голль,Франко, Ленин, Сталин, Гитлер, Муссолини каби
шахсларнинг пайдо бўлишини ҳам башорат қилган
инсоннинг кундалик ҳаёт тажрибасига, табиат ва жамиятда у ёки бу воқеа-
ларнинг тез-тез такрорланишини бевосита кузатишга асосланади. кундалик
башоратларга халқда кенг машҳур бўлган об-ҳаво
аломатлари мисол бўлиши мумкин.
Футурологик билимлар
ривожи