Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar

Integratsiya – (lotincha “integratio” o‘zaro moslashish va birlashish) milliy iqtisodiyotlarning sifat jixatdan yangi sharoitlarga ega bo‘lishi va mamlakat taraqqiyoti imkoniyatlarini kengaytirishmaqsadida iqtisodiy ravishda birlashishi, bir-biriga o‘zaro ta’sir etishi jarayonining kuchayishi. Iqtisodiy integratsiya hamkorlik, iqtisodiy siyosatda ustivor yo‘nalish deb ishlab chiqarish rivojlanishni belgilangan mamlakatlar o‘rtasida, asosan ishlab chiqarish alohida yuz beradi va bu jarayonni amalga oshirish maqsadida mamlakatlar qator chora tadbirlarni qo‘llaydilar integratsiya jarayoni rivojlanishi darajasiga bog‘liq hamda besh bog‘onaga ajratiladi.
1. Erkin savdo mintaqasi;
2. Umumiy bozor;
3. Bojxona ittifoqi;
4. Valyuta – iqtisodiy ittifoq;
5. Siyosiy ittifoq.
Mazkur borada Yevropa iqtisodiy hamkorligi (YeIH) Yevropa ittifoqi namuna bo‘lib isoblanadi.
Inflyatsiya – (lotincha “inflatio” – shishish, ko‘pirgi) narx-navoning tez suratlarda – oshishi real tovarlar takliflarga nisbatan pul massasi ortib, pulning qadr-qiymati va xarid qobiliyatining qadr-qiymati va xarid qobiliyatining pasayib ketish. Iqtisodiyotda vujudga keladigan muammolar pul bosib chiqarishni kuchaytirish orqali hal qilinsa yoki qog‘rz pullar hajmini o‘zgarmagan holda tovar hajmi kamaysa,infilyatsiya yuz beradi. U aholi turmush darajasini pasayishiga sabab bo‘lishdan tashqari korxonalarni uin muddatli investitsiyalar joriy etishga majbur qiladi, ishlab chiqarish salohiyatini va texnikani yangilashga qaratilgan –intilishlarni so‘ndiradi.
Bu bilan iqtisodiyotning qayta rejalanishiga to‘sqinlik qilibgina qolmay, uning kelajakda rivojlanishning susayishiga olib keladi.
Inflyatsiya turlari:
1. Integratsiyalashgan inflyatsiya – iqtisodiy omillar asosida ro‘y beradi;
2. Kredit inflyatsiya – haddan tashqari kredit ekonomiyasi natijasida vujudga keladi;
3. O‘rmalovchi inflyatsiya – sust sur’atlarda rivojlanuvchi inflyatsiya;
4. Qatag‘on inflyatsiya – narhlarning yuqori suratlari ko‘tarilishi;
5. Ma’muriy inflyatsiya – narxlarni boshqarish yo‘li bilan oshirish natijalarida yuzaga keladi;
6. Ijtimoiy inflyatsiya – narxlar ortadi, atrof muhit himoya etishga harakat qilinishi natijasida o‘sadi.
7. Iqtisodiy tushkunchilikning, ishsizlikning ortishi bog‘liqligi va io‘lab chiqarishning qisqartirish bilan bog‘liq inflyatsiya.