Ijtimoiy rol “Ijtimoiy rol” tushunchasi 1930-yillarda amerikalik sotsiologlar R. Linton va J. Mid

Motivatsiyasi bo`yicha (shaxsning ehtiyojlari va qiziqishlari bo'yicha):

• iqtisodiy (tadbirkorlikning o'rni);
• siyosiy (shahar hokimi, vazir);
• shaxsiy (er, xotin, do'st);
• ma'naviy (murabbiy, tarbiyachi);
• diniy (ruhoniy, dinni targ`ib qiluvchi)

• "Катта” роли
• “Ота-она" роли
• "Кичик" роли

"Катта” роли - у доимо йўл кўрсатувчи, ақл сохиби, у адашмайди, чунки унинг хаётдаги мақсадлари аниқ ва равшан, унинг таклиф ва фикрлари одатда бошқалар томонидан эътирозсиз қабул қилинади. Бу роль хусусида шуни яна айтиш мумкинки, хётдаги "катта” ёшга эмас, кўпрок шахсий тажрибага, хаётга индивидуал муносабатга боғлиқ Шунинг учун баъзан кичик ёшли бола хам ўзини “катта"дай хис қилиши мумкин, бундайларни хаётдаги лақаби – "ёш қари" ёки “кекса қари " бўлиб, уларда ўз-ўзига бахо ҳамиша юқори ва турмуш икир-чикирларига бефарқ бўлмайди.

Ижтимоий хаётдаги ижтимоий психологияда роллар асосан қуйидагилардир:
“Ота-она" роли - ҳам мавқе ва ижтимоий мохият нуқтаи назаридан каттага ўхшайди, лекин унда кўпрок насихатгуйлик сифатлари мехрибонлик, доимий гамхўрлик қилиш фазилатлари билан уйғунлашади. Бу ролни ижро этиш учун никохга карши ёки никох ёшида бўлиш шарт эмас, у одамнинг дунёқараши, шахс сифати ва фа- зилатларига кўпроқ боғлиқ
Учинчиси - "кичик" роли. Бу роль хаётда кўпроқ учрайди ва унинг мохияти шундаки, одам доимо ўзгалар панд-насиҳати кўрсатмаларига муҳтож бўлади, уни доимо бошқариш ва етаклаш керак. Билим савияси ёки ёшидан цатьий назар, “кичик” - доимо ўзгалар харакатларига тақлид қилиш, тез, асоссиз хулосапар чиқариш, мантиқсизликка ҳам йўл қўйиш иллатларига эга. Кўпчиликка кичик ролда бўлиш қулай, чунки у ўз харакатлари ва гапирган гапи учун масъулият хис килмайди, бошқалардан андоза олишга ўрганган.