Ijtimoiy soha iqtisodiyoti

3.1-jadval.
O'zbekiston Respublikasida hududlar bo`yicha uy-joy fondining umumiy maydoni, kv.m¹⁴

Hududlar	2017	2018	2019	2020	2021
O'zbekiston Respublikasi	507 557 524	521 244 564	536 785 540	548 995 771	636 414 295
Qoraqalpog'iston Respublikasi	35 122 521	35 100 834	31 369 416	31 542 222	32 290 012
Andijon	31 053 698	31 543 971	32 026 428	32 575 537	44 691 663
Buxoro	27 411 545	29 948 385	32 225 789	33 639 423	34 374 879
Jizzax	18 308 218	18 656 573	19 241 466	19 935 572	24 296 356
Qashqadaryo	50 373 289	53 137 064	54 953 364	55 202 976	55 785 911
Navoiy	20 755 513	21 296 750	22 103 603	22 485 235	24 352 186
Namangan	40 529 755	41 333 559	44 409 017	46 887 180	49 275 478
Samarqand	55 535 528	56 751 521	58 026 466	59 259 326	78 362 017
Surxandaryo	31 710 571	32 240 064	33 115 602	33 891 683	37 747 577
Sirdaryo	11 553 340	12 168 163	13 023 776	13 187 432	16 413 895
Toshkent	42 773 606	43 695 254	45 135 094	46 980 607	48 774 790
Farg'ona	48 013 925	48 661 561	49 037 090	49 539 913	80 806 234
Xorazm	43 044 768	43 516 418	45 421 101	45 729 366	46 360 163
Toshkent sh.	51 371 247	53 194 447	56 697 328	58 139 299	62 883 134

Uy-joy xо‘jaligini isloh qilishning dastlabki bosqichida islohotlarning qonunchilik asosini “О‘zbekiston Respublikasi davlat uy-joy fondini xususiylashtirish tо‘g‘risida”gi, “Davlat uy-joy siyosatining asoslari tо‘g‘risida”gi Qonunlari, “Uy-joy-kommunal xizmatlarning о‘z xarajatlarini о‘zi qoplashiga bosqichma-bosqich о‘tish munosabati bilan normativ hujjatlarni tasdiqlash haqida”gi 271-sonli Qarori, “Aholiga kommunal xizmat kо‘rsatish tizimida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish konsepsiyasi tо‘rg‘isida”gi 461-sonli Qarori bilan tasdiqlangan Konsepsiyasi va boshqa meyoriy hujjatlar tashkil etadi. Shuningdek, boshqa О‘zbekiston Respublikasida uy-joy fondidan foydalanish va kommunal xizmatlar kо‘rsatish tо‘g‘risidagi qonunchilik hujjatlari ham shular jumlasidandir.

Islohotlarning dastlabki bosqichida qabul qilingan qonun hujjatlariga asoslangan holda respublikada aholiga kommunal xizmat kо‘rsatish tizimidagi iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish Konsepsiyasi hamda bozor munosabatlarini joriy etishga qaratilgan tegishli mintaqaviy keng qamrovli dasturlar ishlab chiqildi va ularning asosida xususiylashtirish, monopoliyadan chiqarish hamda kommunal xizmat kо‘rsatishni boshqarish tizimini isloh qilish chora-tadbirlari amalga oshirildi. Uy-joy kommunal xо‘jaligi sohasida islohotlarni amalga oshirish jarayonida dastlab amalga oshirilgan asosiy vazifalar quyidagilar bо‘ldi:
- uy-joyga mulkdorlik huquqi fuqarolarning о‘ziga topshirildi va bu bilan xususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlarini tuzish orqali kо‘p kvartirali uylardagi umumiy mulkni saqlash uchun mas’uliyat ularning zimmasiga yuklandi. Kо‘p kvartirali uylardagi turar joy xonalari egalarining yangi sinfini shakllantirishning huquqiy maqomi О‘zbekiston Respublikasining “Davlat tasarrufidagi uy-joy fondini xususiylashtirish tо‘g‘risida”gi Qonuni (1993 y.), Fuqarolik Kodeksi (1996 y.) va Uy-joy Kodeksiga (1999 y.) muvofiq belgilandi.
- Respublikamizda uy-joy kommunal xо‘jaligi sohasidagi islohotlar uy-joy fondini davlat tasarrufidan chiqarishdan boshlandi. Ushbu jarayon tez va qisqa muddatda amalga oshirildi. 1993 yil 7 maydagi "О‘zbekiston Respublikasi davlat uy-joy fondini xususiylashtirish tо‘g‘risida"gi qonun chiqarilib, uning ijrosi respublikada davlat uy-joy fondini xususiylashtirish jarayonining asosan tugallanishini ta’minladi. Davlat uy-joy fondining qariyb 99,0 % fuqarolarga xususiy mulk qilib berildi. Umumiy maydoni 57 mln. m² bо‘lgan 990,6 ming kvartira shu kvartirada yashovchi fuqarolarga sotildi. Fuqarolarda mulkka egalik hissini hosil qilish maqsadida kvartiralarning qiymati arzon baholarda belgilandi.
- Kvartiralar qiymatini turarjoy binolarining qurib ishga tushirilgan yilidan kelib chiqqan holda belgilashda tabaqalarga bо‘lindi.
Kvartiralar asosan nafaqada bо‘lgan fuqarolarga, budjet hisobidan moliyalashtiriluvchi tarmoqlarda (ta’lim, sog‘liqni saqlash, madaniyat, san’at sohalarida) faoliyat kо‘rsatayotgan fuqarolarga bepul xususiy mulk qilib berildi.
Uy-joy kommunal xо‘jaligi sohasidagi islohotning ikkinchi muhim bosqichi xususiy uy-joy fondlaridan foydalanish va kommunal xizmat kо‘rsatish korxonalarining xususiy tizimini tashkil etish bо‘ldi. Bu bosqichda uy-joy mulkdorlari shirkatlarini tuzish tartibi, ularning huquqiy maqomi va davlat, uy-joy mulkdorlari shirkatlari, ular a’zolarining huquqi hamda burchlari va uy-joy mulkdorlari shirkatlarining faoliyati bilan bog‘liq boshqa masalalar О‘zbekiston Respublikasining “Uy-joy mulkdorlari shirkatlari tо‘g‘risida”gi Qonunida о‘z aksini topdi. Uy-joy mulkdorlari shirkatlarining tashkil qilinishi binolarni saqlash va ta’mirlashni boshqarishning yangi va samaraliroq uslubini vujudga keltirdi: endi binolarda yashovchilar ularga о‘z mablag‘lari hisobidan birgalikda xizmat kо‘rsatadigan bо‘lishdi.