Ilmiy jurnal

№ 1, 2023 “PSIXOLOGIYA” ILMIY JURNAL * НАУЧНЫЙЖУРНАЛ * SCIENTIFIC JOURNAL
 
57 
evolyutsion nazariyalar va atrof-muhit ta'siri nazariyalari. Atrof-muhit ta'siri nazariyalari g'oyalari (ta'lim 
nazariyasi) J. Lokkgacha borib taqaladi. Uning fikricha, odamlarning aksariyati ijtimoiy muhit, xususan, 
ta'lim bilan shakllanadi. J.Lokk bolalar ongini ―tabula rasa‖ – ―bo‗sh varaq‖ deb hisoblash to‗g‗ri bo‗ladi, 
ongga kelgan hamma narsa muhitdan kelib chiqadi, degan fikrlari orqali mazkur g‘oyaning mohiyatini 
ko‘rsatishga harakat qilgan. 
«Kichik maktab yoshidagi o‟quvchilarda kreativlik sifatlarini aniqlash ijtimoy-psixologik 
so„rovnomasi orqali tajriba (n=45) va nazorat (n=45) guruhlaridan olingan ma‟lumotlar 
Sinaluv- 
chilar 
guruhlari 
Omillar 
Eksperiment- 
dan oldingi 
ko‗rsatkichlar 
Eksperimentdan 
keyingi 
ko‗rsatkichlar 
Tafovutning statistik 
ahamiyati 
M
1
S
1
M
2
S
2
T 
P 
Tajriba 
guruhi 
n
1
=45 
Ijodkorlikni o‗ziga 
xoslik 
12,2 
4,1 
15,7 
2,3 
2,35 
R≤0,02 
Semantik 
moslashuvchanlik 
13,6 
7,8 
15,2 
3,1 
2,61 
R≤0,06 
Obrazli 
moslashuvchanlik 
10,9 
4,1 
16,1 
1,1 
2,14 
R≤0,00 
Nazorat 
guruhi 
n
2
=45 
Ijodkorlikning o‗ziga 
xosligi 
11,8 
6,3 
12,3 
5,4 
7,35 
R≥0,11 
Semantik 
moslashuvchanlik 
13,5 
9,3 
14,1 
6,9 
6,61 
R≥0,64 
Obrazli 
moslashuvchanlik 
12,6 
3,2 
13,9 
2,1 
6,14 
R≥0,23 
M.A. Xolodnayaning ta‘kidlashicha, oʻquvchilarda yetuk intellekt tarkibida ma‘lumotlar bir vaqtning 
oʻzida kamida uchta asosiy tajriba usulida qayta ishlanadi: 
- belgi orqali (axborotni kodlashning ogʻzaki-nutq usuli); 
- tasvir orqali (axborotni kodlashning vizual-fazoviy usuli); 
- taktil-taktil sezgilar ustunligi bilan hissiy taassurot orqali (axborotni kodlashning sensorli-sensor 
usuli).