Ilmiy-tarbiyaviy, ommabop, bezakli oylik jurnal Barkamol avlod Vatanning baxti


Download 493.35 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana20.09.2017
Hajmi493.35 Kb.
#16103
1   2   3   4   5   6   7

yurtlarida fan sirlaridan saboq

bergan insonlarni nega unutay?

Akademik Sh. Shoabdurahmonov

(xudo rahmat qilsin) ilmiy izla-

nishlarimni qo‘llab-quvvatlab,

madad bergani — bir umr

xotiramda saqlanadi. Yoshlarga

boqqanimda, ularning ham ustoz

bo‘lganini ko‘rgim keladi.

Shogirdim — Shahrisabz

tumanidagi 52-maktabning o‘qi-

tuvchisi Gavhar Mahmatqulova

«Yilning eng yaxshi fan

o‘qituvchisi» ko‘rik-tanlovining

viloyat bosqichida g‘olib bo‘lib,

Respublika bosqichida eng faol

ishtiroki uchun Xalq ta’limi

vazirligining maxsus diplomi va

qimmatbaho sovg‘alari bilan

mukofotlanganida, shunday

quvondimki, asti so‘ramang...

Ustoz — shogird yo‘nalishi-

dagi ishlarni  o‘z o‘rnida xorij

ta’lim tizimi tajribasi bilan bog‘lash

ham foydadan xoli bo‘lmaydi.

Germaniyaning Gyote instituti va

shu mamlakatning madaniyat

markazi tomonidan Toshkent

shahrida o‘tkazilgan nemis tili

o‘qituvchilari anjumani yakunida

Avstriya, Germaniya, Shveysariya

davlatlarining elchilari bilan uchra-

shuv bo‘lgani esimda. Ular

Respublikamizdagi ta’lim tizimi

va uning kelajagiga yuksak baho

berdilar.

Doimiy o‘qish, o‘rganish, izla-

nish ijodga chorlaydi. Radio,

televideniya va matbuotda ilmiy-

uslubiy maqolalarim bilan qatna-

shib  turaman.

Shahrisabz tuman xalq ta’limi

tarixi va hozirgi kunda faoliyat

ko‘rsatayotgan ustoz-murabbiylar

tajribasi yoritilgan «Ilm-u adab

sohiblari» kitobini hammualliflikda

yozdik.


Bugungi maktab uchun yuqori

kasbiy layoqatga ega, mahoratli,

mustaqil fikrlaydigan, nazariy

bilimlarini amaliyot bilan cham-

barchas bog‘liq holda olib bora

oladigan yetuk mutaxassislar kerak.

Qarshi shahrida umumta’lim mak-

tablarining yuqori sinf o‘quvchilari,

akademik litsey, kasb-hunar

kollejlari o‘qituvchilari o‘rtasida

bo‘lib o‘tgan fan olimpiadasining

viloyat bosqichida shogirdim — 26-

maktabning nemis tili fani o‘qituv-

chisi Oygul Jumamurodova

o‘qitayotgan 9-sinf o‘quvchisi

Charos Nazarova nemis tili fani

bo‘yicha 81,5 ball to‘plab, 2-

o‘rinni qo‘lga kiritdi.

Tumanimizda 18 ta muallimga

«Ustoz o‘qituvchi» guvohnomasi

taqdim etildi, har biriga uch nafar

shogird biriktirildi. Ustoz o‘qituv-

chilarga  kasb mahorati va sinf

rahbarligi uchun 30, 35 va 40 foiz

miqdorida ustama ish haqlari

to‘lash yo‘lga qo‘yildi. 1 soatlik

ochiq darslar tahlili esa shogirdlar

uchun katta tajriba maktabi bo‘l-

moqda.

Tarbiyada ustoz ibrati —



muhim. “Ustoz — shogird”

an’anasida shogirdning ustoz

oldidagi, shuningdek, ustozning

shogird oldidagi burchi va

mas’uliyati alohida ahamiyat kasb

etadi. Chunki, shogirdlarimiz bizga

«ustoz» deya murojaat etganlarida,

«Men shu nomni oqlayapmanmi?»

— degan savolga javob topa bili-

shimiz lozim. Shogirdlar ishonchi,

e’zoziga sazovor bo‘lish uchun

erta-kech izlanib yashamog‘imiz

— farz-u qarz.

Samad BERDIYEV,

Qashqadaryo viloyati, Shahrisabz

tumanidagi 21-maktabning nemis tili

fani o‘qituvchisi, «Ustoz — shogird»

maktabi murabbiysi

«USTOZ — SHOGIRD»

«USTOZ — SHOGIRD»

«USTOZ — SHOGIRD»

«USTOZ — SHOGIRD»

«USTOZ — SHOGIRD»

MAKTABI    SABOQLARI

MAKTABI    SABOQLARI

MAKTABI    SABOQLARI

MAKTABI    SABOQLARI

MAKTABI    SABOQLARI

SH


16

RTIMIZDA


 yoshlar o‘z

iqtidorlarini namoyish

qilishlari uchun barcha

sharoitlar yaratilmoqda, bu yo‘lda

amalga oshirilayotgan xayrli ishlar

biri birini taqozo etib, biri birini

davom ettirib bormoqda. Ana

shunday tadbirlardan biri yaqinda

poytaxtimizdagi Interkontinental

mehmonxonasida bo‘lib o‘tdi.

2007-yildan buyon iqtidorli yosh-

lar o‘rtasida o‘tkazib kelinayotgan

ushbu musiqa festivaliga respublika

yoki xalqaro miqyosda o‘tkazilgan

tanlovlarda g‘oliblikni qo‘lga kirit-

gan yoshlar jam bo‘ldi.

Bu festivalga bir qancha

davlatlarning mamlakatimizdagi

elchixonalari xodimlari, shuning-

dek, xalqaro tashkilotlar vakillari

ham kelishdi. Yosh musiqachilar

ijrosidagi kuy va qo‘shiqlar yig‘il-

ganlarga zavq-shavq bag‘ishladi.

Ayniqsa, poytaxtimizdagi Uspenskiy

nomidagi ixtisoslashgan maxsus

musiqa-akademik litseyi o‘quvchi-

larining konsert dasturi yig‘ilgan-

larga manzur bo‘ldi.

E’tibor, rag‘bat endigina barq

urib kelayotgan iste’dod egalariga

ilhom, kuch berishi, ijodiy shakl-

lanishiga turtki bo‘lishi, shubhasiz.

Bu galgi festivalda ham shunday

ijodiy ruh sezildi. Turli tillarda, har

xil janrlarda ijro etilgan asarlar

cholg‘uchiga kuch, tinglovchiga zavq

bag‘ishladi. Yangi iqtidorlar kashf

etildi. Barcha ishtirokchilarga

homiylar tomonidan sovg‘alar

berildi.


Iqtidorli yosh san’atkorlar ana

shunday festivallarda ko‘zga

tashlanib, jahon sahnasiga yo‘l

oladilar. Ushbu anjuman ishtirok-

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY, 



,  SOZ  BOR

SOZ  BOR

SOZ  BOR


SOZ  BOR

SOZ  BOR,,,,,

OHANG

OHANG


OHANG

OHANG


OHANG      BOR

BOR


BOR

BOR


BOR, 



,  JO‘ROVOZ

JO‘ROVOZ

JO‘ROVOZ


JO‘ROVOZ

JO‘ROVOZ      BOR

BOR

BOR


BOR

BOR


Dutorchi qizlar.

Eshitganlar — darmonda,

Eshitmagan — armonda.

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY

BUNDA  KUY, 





,  SOZ  BOR

SOZ  BOR


SOZ  BOR

SOZ  BOR


SOZ  BOR,,,,,

OHANG


OHANG

OHANG


OHANG

OHANG      BOR

BOR

BOR


BOR

BOR, 




,  JO‘ROVOZ

JO‘ROVOZ


JO‘ROVOZ

JO‘ROVOZ


JO‘ROVOZ      BOR

BOR


BOR

BOR


BOR

YU


17

3 «Sog‘lom avlod uchun», 2010-yil, 8-son.

chilari ham tez orada jahon

sahnalariga chiqib, o‘z san’atlarini

namoyish etsalar, ne ajab. Shijoat,

iqtidor, izlanuvchanlik ularni

shunday maqomlarga yuksaltiradi,

albatta.


Shu o‘rinda mamlakatimizda

musiqa va san’atni rivojlantirishga

alohida e’tibor qaratayotganini ham

eslab o‘tish o‘rinlidir. Birgina shu

yilning o‘zida ko‘plab musiqa va

san’at maktablari qurib, foyda-

lanishga topshirildi. Eng muhimi,

respublikamizda yosh avlodning

jisman va ma’nan — har taraflama

uyg‘un rivojlantirishga e’tibor

berilmoqda.

Bu borada Prezidentimizning

quyidagi so‘zlarini keltirib o‘tish

joiz: «Sport bilan musiqa cham-

barchas bog‘liqdir. Sport tanani

pishitadi, chiniqtiradi, irodani

mustahkamlaydi, musiqa —

ko‘ngilni poklaydi, ruhni tetik-

lashtiradi...»

Ruhi tetik, irodali, sog‘lom,

aql-u farosatli yoshlar el-yurtiga

munosib ishlari bilan taniladi,

obro‘ qozonadi, ertangi kunga

ishonch va qat’iyat bilan intila-

veradi.

Bolalar musiqa va san’at mak-



tablarining moddiy-texnik bazasini

mustahkamlash va ularning fao-

liyatini yanada yaxshilash bo‘yicha

2009—2014-yillarga mo‘ljallan-

gan Davlat dasturi bajarilishi

jarayonida bu sohada katta ijobiy

o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Yosh

iste’dodlarning paydo bo‘lishi, o‘z

san’ati bilan muxlislar olqishini

olishi esa shu yo‘lda qilinayotgan

ishlarning samarasidir. Biz so‘z

yuritgan musiqa festivali buning

navbatdagi misolidir.

Abdusaid NURBOYEV

Har bir cholg‘uning o‘z fayzi bor.

Ilhomiy daqiqalar...

Sehrli sadolar tinglovchini sel

qiladi.


Qo‘shiqlar ezgu tuyg‘ularni

tarannum etadi.

Sovg‘a — e’tibor...

Vladimir GRANKIN

suvratga tushirdi.


18

ZBEKISTONNING

kelajak ravnaqi bugungi

yosh avlod tarbiyasining

qanday bo‘lishi va to‘laqonli

shakllanishiga bog‘liq.

Mustaqil jamiyat e’tiqodli, dili

pok, ruhi komil insonlar tomo-

nidan quriladi. Bu haqida

O‘zbekiston Prezidenti Islom

Karimov: «Tarbiyachi ustoz

bo‘lishi uchun boshqalarning

aql-idrokini o‘stirish, ma’rifat

ziyosidan bahramand qilish,

haqiqiy vatanparvar, haqiqiy

fuqaro etib tarbiyalash uchun, eng

avvalo, tarbiyachining o‘zi ana

shunday yuksak talablarga javob

berishi kerak», deb ta’kidlashi

maktabgacha ta’lim muassasala-

rida bir qator vazifalarni hal etish

zarurligini ko‘rsatadi, hech

shubhasiz, asosiy vazifaning

qanday bajarilishi, bolalarimizda

dastur miqyosidagi ta’lim-

tarbiyaning singdirilishi yoki

singdirilmasligi tarbiyachining

mahoratiga  bog‘liq.

Demak, tarbiyachining bilim

saviyasi, kasb mahorati yuksak

bo‘lishi — hayotiy ehtiyoj. Haqi-

qiy tarbiyachi yuksak madaniyat

sohibi, chuqur bilim va puxta

malakaga ega bo‘lishi lozim.

Tarbiyachi va bo‘lajak tarbiyachi-

larning nazariy va ilmiy saviyasi,

metodik mahorati ham talab

darajasida bo‘lishi lozim. Yangi-

liklardan xabardor, eng muhimi,

fidoyi tarbiyachi hali na malakasi

va tushunchasi bo‘lmagan

murg‘akni ma’naviyat olamiga

olib  kirishi uchun yetarli

qobiliyatga, uslubiy mahoratga ega

bo‘lishi kerak. Tarbiyachining

pedagogik mahorati ko‘p qirralidir.

Mahorat — kasbiy tayyorgarlik-

dan, nazariy bilim va ish tajribasini

doimo singdirib borishdan, bola-

larga bo‘lgan muhabbatdan

vujudga  keladi.

Tarbiyachi bolalarga tabiat,

jamiyat hodisalari, kattalarning

mehnati haqida boshlang‘ich bilim

va tushunchalar beradi, dunyo-

qarash poydevorini shakllantiradi,

ularga odob-axloq, o‘z tengdoshlari

va kattalar bilan madaniy

munosabatda bo‘lish odatlarini

singdiradi, yaxshilik, haqiqat-

go‘ylik, adolat, jasurlik, kamtar-

lik, kattalarga hurmat, mehnat-

sevarlik kabi axloqiy sifatlarni

tarbiyalaydi. U o‘z kasbining

mohir ustasi bo‘lishi uchun

maxsus tayyorgarlik ko‘rishi

zarurligini ta’kidlashga ehtiyoj

yo‘q, albatta. Bu o‘rinda quyida-

gilarni eslab o‘tish mumkin:

Pedagog-tarbiyachi yosh

avlodni tarbiyalashning zamon

talablariga mos qonun-qoidalarini,

pedagogik manbalarda qayd etil-

gan muloqot madaniyati asos-

larini, xalq pedagogikasi tajriba-

sini egallashi va o‘z faoliyatida

ijodiy tatbiq  eta  bilishi  lozim.

Tarbiyachi faoliyati jarayonida

o‘z ibrati bilan bolaning faolligini,

his-tuyg‘usini, xatti-harakatini

rivojlantirishga ta’sir eta olishi

muhimdir.

Muloqot madaniyati, ravon

nutqi, mantiqiy izchil, ixcham,

yaqqol ifodalangan fikr-mulohaza-

lari bilan tarbiyalanuvchilar

e’tiborini tortadi, shu tarzda ular

ma’naviy dunyoqarashini shakl-

lantira boradi.

Jamoadagi har bir bolani

e’tiborga olib, faoliyat mazmuni

taqozo etadigan zarur topshiriq-

larni va ularni amalga oshirish

uchun kerakli vositalarni hozir-

laydi.

Muloqot jarayonini tashkil



etishda tarbiyalanuvchilarning

ruhiy va jismoniy holatlarini

hisobga olgan holda oddiydan

murakkabga qarab borish manti-

qiga rioya qiladi.

Pedagogik faoliyat alohida

tayyorgarlikni talab qilishi haqidagi

tasavvur ta’lim tizimi tarixida

anchadan beri ma’lum. Pedagogik

kadrlar tayyorlash mazmuni va

tabiatiga nisbatan turli qarashlar

mavjud bo‘lib, ular o‘sib kela-

yotgan yosh avlodni rivojlantirish

va tarbiyalash mohiyatini turlicha

tushunishga tayanadi. Tarbiyachi

faoliyatining tahlili, u pedagoglik

faoliyati jarayonida bajaradigan

bir qator vazifalarni ajratib

ko‘rsatish imkonini beradi.

Tarbiyachining vazifalari —

bu, o‘sib kelayotgan yosh avlodga

ta’lim-tarbiya berish maqsad va

vazifalarini muvaffaqiyatli amalga

oshirishni ta’minlaydigan kasbga

oid majburiyatlar majmuidir.

Bu vazifalar — murakkab,

ular bir-biriga singib, bir-biri bilan

o‘zaro uzviy aloqada bo‘ladi. Ammo

ularni talab darajasida bajarishi

uchun tarbiyachida shakllantirilishi

lozim bo‘lgan bilim va ko‘nikmalar

mazmunini aniqlash maqsadida

IJODKORLIK  HAR  KUNI  KERAK

TARBIYACHILAR  TAYYORLASHNING O‘ZIGA  XOS

XUSUSIYATLARI

O‘


19

ayni vazifalar farqlanadi, analitik

ko‘rib chiqiladi.

Masalan, tarbiyachi faoliyatida

rivojlantiruvchi vazifa asosiy hisob-

lanadi. Uning o‘zi bir qator

vazifalarni qamrab oladi, o‘sib

kelayotgan yosh avlodni tarbiya-

lash uchun pedagog ma’lumotli,

zarur bilimlarni egallagan, ilmiy

adabiyot bilan ishlay oladigan

bo‘lishi, tajribali pedagoglarning

ishlarini kuzatishi, hamkasblar

tajribasini o‘rganishi, tarbiyaviy

ta’sir vositalarini egallashi,  zarur

adabiyot va axborotni o‘rinli

qo‘llay olishi kerak.

Adabiyotlardan asosiy yo‘na-

lishlarni ajrata bilish, muhokama

yoki tadqiqot uchun muammoni

aniqlash, ilmiy adabiyotni ma’lum

nuqtai nazardan tahlil qilish,

tadqiqot, faraz hamda vazifalarni

o‘rtaga qo‘ya bilish, pedagogik

jarayonda ish mazmuni, metod-

larini bolalar rivojidagi xususiyat-

larni hisobga olgan holda qo‘llash

— bularning hammasi tadqiqot-

chilik vazifasi bilan uzviy bog‘lanib

ketadi.


Rivojlantiruvchi vazifa o‘sib

kelayotgan avlodga bilim, ko‘nik-

ma va malakalarni berishni ta’-

minlovchi axborot vazifasida ham

aks etadi.

Bu vazifa quyidagi kabi bir

qator pedagogik ko‘nikmalar:

ifodali nutq vositalaridan foyda-

lanish, materialni aniq, qisqa

bayon qilish va tushunilishiga

erishish, bayon qilishning turli

metodlaridan foydalanishni

taqozo qiladi.

Shu bilan birga, amaliy,

ko‘rgazmali, og‘zaki va boshqalar,

ta’limning texnik vositalaridan

samarali foydalanish, materialni

qismlarga ajratish, savollar

qo‘yish, mavzuni o‘zlashtirish

jarayonida o‘quvchi va tarbiya-

lanuvchilarni faollashtirish, tarbiya

ishini loyihalash asosiy pedagogik

ahamiyat kasb etadi.

Mashg‘ulotlarni mazmunli,

qiziqarli qilib uyushtirishi —

bolalar rivojlanishini oldindan

ko‘ra bilishi, ularning faolligini

oshiruvchi vositalarni yanglishmay

tanlay olishi, kichkintoyning ma’-

naviy dunyoqarashi asoslari shakl-

lanishi, u oddiy mehnat ko‘nik-

malarini egallashi uchun ishni

maqsadga muvofiq loyihalash-

tirish qobiliyatiga ega bo‘lishi kerak.

Tarbiyachi o‘z faoliyatining

maqsadga muvofiqligini ta’min-

lashda ish o‘rnini tashkil eta bilishi,

zarur hujjatlar, qo‘llanmalar,

ularda ifodalangan talablar asosida

faoliyatini to‘g‘ri uyushtirishi

zarur.

Tarbiyachilik faoliyatida peda-



gogik tashxis qo‘ya bilish qobiliyati

ham muhim ahamiyat kasb etadi.

Ta’lim-tarbiyani aniq maq-

sadlar asosida amalga oshirish

tarbiyalanuvchilar holati — aqliy,

ruhiy, jismoniy rivojlanishini

aniqlash va ularga amaliy jihatdan

yordam berish kabi bir qator

pedagogik talablarni ham qamrab

oladi.


Tashxis esa bolaning ichki va

tashqi qiyofasini aniqlash, ta’lim-

tarbiya natijalarini nazorat qilish,

uning joriy talablarga mosligini

e’tiborga olish, tarbiyalanuvchi-

ning aqliy, axloqiy rivojlanishida

pedagogik metodlarni amalda

qo‘llash va bola qobiliyatining

shakllanish darajasi me’yorlarini

muayyanlashtirish imkonini

beradi.

Tarbiyachilik faoliyatida



kasbiy vazifalarini to‘liq bajarish,

tobora mukammallashtirish o‘z

navbatida pedagogik ta’sir ko‘rsa-

tishning mazmun-mohiyatini,

yo‘nalishlarini birlashtirishga

yordam beradi. Bu vazifalarni

amalga oshirishda oila, jamoat-

chilik, hamkasblar tarbiyala-

nuvchilarga ko‘rsatayotgan ta’sirni

tahlil qilish, oila an’analaridan

ijodiy foydalanish, ayni vaqtda

MTMning ta’lim-tarbiya jara-

yonini oilada davom ettirish kabi

usullar ham ahamiyatga molik

hisoblanadi.

Muborak MAHKAMOVA,

Nizomiy nomidagi

TDPI doktoranti

NAFOSAT  SIRINI

UQIB, O‘RGANIB

Qashqadaryo viloyati, Nuriston shahridagi Erkatoy deb ataluvchi

MTM tarbiyachisi Sabohat Egamshukurova mashg‘ulot o‘tmoqda.

Baxtiyor AKRAMOV suvratga tushirdi.


20

AYOTDA


  go‘zallik  xilma-

xil darajada namoyon

bo‘ladi. Tabiatdagi go‘-

zallik ijtimoiy hayotdagi, oddiy

faoliyatdagi esa badiiy ijoddagi

go‘zallikdan farq qiladi. Lekin

go‘zallik xilma-xilligi bilan bir-

biridan qancha farq qilmasin,

barchasi qandaydir umumiy belgi-

ga egadir. Mana shu umumiylik

tufayli hodisalarni go‘zallik

tushunchasi tarzida in’ikos etamiz.

Go‘zal narsalar inson amaliy

faoliyatiga, manfaatlariga mos

bo‘lib, ularni idrok etish hayrat va

quvonch bag‘ishlaydi, shaxsning

uyg‘un rivojlanishiga, unda eng

yaxshi insoniy xislat-fazilatlar

tarkib topishiga ko‘maklashadi.

Go‘zallikning mohiyati va unga

nisbatan yondashuvlarni falsafiy-

estetik kontekstda tahlil qilgan olim

B. Husanovning fikriga ko‘ra,

“Go‘zallik — bu, voqelik (tabiat,

jamiyat, san’at) hodisasi bo‘lib,

biror narsaga his-tuyg‘u orqali

ta’sir o‘tkazish bilan insonda

jismoniy va ma’naviy kuchlar

oqimining ko‘payishiga, shodlik,

zavqlanish, ma’naviy  qoniqish

holati vujudga kelishiga imkon

yaratadi. Go‘zallik hamisha foydali,

lekin u alohida turdagi foydali —

u avvalo insonga, jamiyatga,

taraqqiyotga ma’naviy foyda

keltiradi”.

O‘rta asrlar musulmon Sharqi

mutafakkirlarining go‘zallik haqi-

dagi qarashlari bevosita hurfikrli-

likka asoslanganligi bois kishida

ijobiy taassurot uyg‘otadi. Ana shun-

day munosabat o‘z navbatida,

tasavvuf nafosatshunosligiga ham

daxldor.


Tasavvuf ta’limoti go‘zallik

muammosini qanday hal etadi?

Aytishimiz mumkinki, bu ta’limot

olam — Yaratuvchining ijodi,

Ilohning ko‘zgusi deb tushuntiradi.

Shunga ko‘ra, jamiki go‘zalliklar

manbai — Mutlaq Iloh, voqe-

likdagi go‘zalliklar — Iloh jamo-

lining aksi; u ma’naviy go‘zalliklarni

anglash va koinot sarvari Ruhi

azaliyga monand narsalarning

go‘zalligini qabul qilish yo‘lidagi

pillapoyalardir. Mutaxassislar

“jamol”, “jalol”, “poklik”,

“musaffolik”, “ziynat” singari

iboralar tasavvuf ta’limotida

go‘zallikka muqoyasa qilinishini

eslatib o‘tadilar.

Tasavvuf islom asosida shakl-

langan qalb go‘zalligi ilmi va

maqtalgan axloq hisoblanadi.

Tasavvuf axloqining tamal

toshi, asosi, poydevorida qalb

go‘zalligi, yuksak aql bor.

Tasavvufda real moddiy dunyo

go‘zalligi inkor etilmaydi (garchi

dunyo va uning boyligiga bo‘lgan

salbiy munosabat sezilib tursa-da),

balki real moddiy dunyo o‘z-

o‘zicha qimmatli emas, deb qaraladi.

Tasavvuf talqiniga ko‘ra, qadriyat

va arzirli narsa, bu — ruh bilan,

Iloh bilan bog‘liq narsadir. Hayot

ham ruhning faoliyatidan iborat.

Tasavvuf o‘z davrida musiqa,

tasviriy san’at, raqs san’atiga ham

sezilarli ta’sir o‘tkazdi. Birgina

samo’ning o‘zida ham she’riyat,

ham raqs, ham qo‘shiq, ham

musiqa ishtirok etadi. Bunda

samo’ o‘zida go‘zallikni mujassam

etganini ko‘rish mumkin. Bu

samo’ majlislaridan kishi o‘ziga

estetik zavq olgan, ko‘nglida

forig‘lanish, tozalanish yuz ber-

gan.


Tasavvuf Buyuk bir romantik

olamdir. Borliqni turfa ranglarda,

shoirona xayoliy surat — timsollar

tarzida, ilohiy nurning porlashida,

doimiy harakatda va ijodda deb

tasavvur etish — bir Buyuk

Poeziya. Jami go‘zalliklar, yaxshi-

liklar, ezguliklar manbai —

Mutlaq Iloh, Qudrat va kuch,

harakat va faoliyat ham Undan.

Dunyodagi jami husn-u jamol —

Uning jamolining aksi. Inson

go‘zalligi Uning jamolining jilvasi,

bu jamol olamda qancha ko‘p jilo

etgan bo‘lsa, u shuncha ko‘p

go‘zal bo‘la oladi. Inson ruhining

go‘zallikka, nafosatga tashnaligi

Iloh go‘zalligiga tashnalik natijasi-

dir. Yana buning ichida moddiy

go‘zallik va ma’naviy go‘zallik,

g‘oya va fikr go‘zalligi ham ajralib,

e’tiborga olinadi. Go‘zallikdan

maqsad tafakkur go‘zalligi, ma’-

naviy go‘zallikni anglamoq, oliy

javhar — Ruhi azaliyga monand

narsalarning go‘zalligini qabul

qilmoqlikdir. (Qarang: Komilov N.

Tasavvuf. — Toshkent, «Mova-

rounnahr-O‘zbekiston», 2009.

140-bet). Tasavvufning asosiy

g‘oyalaridan, estetik xususiyatlari-

dan biri mana shudir.

Tasavvufda go‘zallik ideali,

qudrat ideali, poklik ideali, abadiy-

lik ideali — jami ideallar ideali

Uning o‘zi, Yaratgan deb olinadi.

Hayrat ham o‘shandan, g‘ayrat va

shijoat ham, hayot nafosati ham

GO‘ZALLIK  BILAN

EZGULIK  UZVIY

Tasavvufda go‘zallik talqini

H


21

Yaratgandan deb qaraladi. Jonli

va jonsiz har bir narsada,

hayotning o‘zida, Iloh qudratini

mushohada etish, Uning go‘zal-

ligidan hayratlanib, jo‘shib, olam-

olam zavq olish, Ilohni yori aziz,

do‘st bilib, Unga sig‘inish,

suyanish, Unga rozi dil aytish —

mana shu so‘fiy shoirning ma’-

naviy dunyosi, hayot mazmunidir.


Download 493.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling