IM. Y, Оч'Л. Юсчоу

S hekspir
So‘z insonga dilidagi fikrini yashirmoq uchun ato etilgan.
Haz.rat Malagrida
Butun yil davomida gerdayib yurmoq uchun biron chorak 
soat azob chekilsa, balo ham urmaydi.
Bizning zam onamiz deysizmi, yo rabbim! Axir bu qiyomat- 
qoyimning o ‘zi-ku! Unga q o i tekkizganni xudo uradi.
Didro
M en uning husniga qoyil qolam an-u, lekin aqlidan qo'rqaman.
Merime
Zero o ‘zim hikoya qilayotgan bu voqealarni o ‘z ko‘zim bilan 
ko'rganm an, agar o'zim ko‘ra turib ham yanglishgan bo ‘lsam, 
har holda bu gaplarni hikoya qila turib sizni aldayotganim yo'q.
Butun hayotning asosiy qonuni — bu o ‘zini saqlash, om on 
qolish. Siz boisangiz, zam burug‘ sochib, bug‘doy undiram an deb 
umid qilayapsiz.
Xiyol b o isa-d a jonli fikr aytish gustohlikdek ko‘rinadi, bu 
yerda siyqa va ma’nosiz gaplarga shu qadar o ‘rganib qolishgan. Suhbat 
ch o g id a o ‘ziga xos gaplarni aytgan odam ni xudo urdi deyavering.
Foblaz
Xizmatlar! Iqtidor! Fazilat! Ham m asi b o ‘lmagan gap! Bironta 
to ‘daga mansub b o im o q kerak.
Telemak
0 ‘z ehtiroslaring qurboni bo‘lish! Bunga chidasa boiadi. Biroq 
o'zing his etmaydigan ehtiroslarga qurbon boiish! О bechora XIX asr!
Jiroda
157

---

Mana sizga o ‘sha sivilizatsiyangizning haqiqiy mo'jizasi! Sizlar 
muhabbatni oddiy bir bitimga aylantirib qo ‘yibsizlar.
B arn av
Evoh! Nega bu ishlar boshqacha emas, xuddi shunday b o ‘lib 
chiqadi.
Bomarkpe
Ato et menga, yo tangrim, o'rtam iyonalikni.
Mirabo
Ilgari telba bo ‘lganim uchun ham hozir shunday donishm and 
bo‘lib qolganman. Daqiqadan naridagini ko‘ra olmaydigan bechora 
faylasuf, bilim doirang buncha qashshoq bolm asa! Sening nigohing 
insonning ko‘zga ko‘rinmas ehtiroslarining pinhona faoliyatini 
ko‘rishga ojizlik qilar ekan.
M ening m uhabbatim shu qadar kuchliki, uning biron yomon 
qilmishi bu m uhabbatni zarracha kamaytirolmaydi, yangi fazilati 
bundan bo ‘lak oshirolmaydi, visol onlari bundan ortiq xursand 
qilolmaydi, xijron g‘ami unutishga majbur qilolmaydi.
Xusrav Parvez
Birovni sevgani uchun, birovni yom on 
ko'rgani u chun 
jazo beradigan b o ‘lsak, dunyoda odam zoddan nom -nishon qol- 
m aydi-ku!