Imitatsion modellashtirish tushunchasi

Modellashtirish – bilish obyektlari (fizik hodisa va jarayonlar) ni ularning
modellari yordamida tadqiq qilish, mavjud predmet va hodisalarning modellarini
yasash va o‘rganishdir .Modellashtirish uslubidan hozirgi zamon fanida keng foydalanilmoqda. U
ilmiy tadqiqot jarayonini yengillashtiradi, ba’zi hollarda esa murakkab
obyektlarni o‘rganishning yagona vositasiga aylanadi. Mavhum obyekt, olishda
joylashgan obyektlar, juda kichik hajmdagi obyektlarni o‘rganishda modellashtirishning ahamiyati katta. Modellashtirish uslubidan fizika, astronomiya, biologiya, iqtisod fanlarida obyektning faqat ma’lum xususiyat va munosabatlarini aniqlashda ham foydalaniladi. Modellashtirish hozirgi paytda til o`rganishda ham ken foydalanilmiqoda. Ushbu modellashtirish ko`pincha
imitatsion model sifatida qo`llaniladi. Imitatsion model bu tasvirdagi obyektni
harakatini namoyon qilib unga ta`sir etuvchi omilni ro`yobga chiqaradigan
vosital mahsuliga aytiladi. Imitatsion model yaratishda unda meyoriy talablarni
bilib oshish birinchi masala hisoblanadi. Ushbu dastur o`ziga quyidag talablarni
o`z ichiga oladi.

1. Imitatsion model yaratishda dasturiy ta`minotlar bolan tanishib chiqish

2. O`quv uslubiy metodikasini yaratish hamda dars jarayonida qo`llanilish samarasi.
Ushbu model yaratishda dasturiy ta`minot deganda unda kerakli bo`ladigan
eng birinchi ma`lumotlar hisoblanadi. Chunki ma`lumotni aniq bir maqsadga
yo`naltirilmagan shaklda bo`lsa vertual resurslar orqali tayyorlanayotgan
imitatsion model mahsuli mavhumligicha qoladi. Ma`lumot yig`ilgandan so`ng
uning taxminiy xaritasi tuziladi. Ushbu xarita orqali imitatsion model tuziladi
hamda unga sayqal beriladi. Mahsulot tayyor holda kelishdan oldin uning
kamchiliklari yana o`rganiladi. Buni tajriba sifatida SamDCHTI da maxsus
jamoa bilan amalga oshirilgan ish mahsulida misol keltirilgan bo`lib, unda ham
eng birinchi ingliz tilidan maxsus o`quv uslubiy qo`llanmalar asosida imitatsion
modelning xaritasi tuzildi. Shundan so`ng uning ta`limda oqitilish metodikasiga
mos keladigan dasturlardan kelib chiqib ma`lumotlar yi`gildi. Ushbu
ma`luomtlar saralasjdan o`tib oxirida vertual resurslar orqali dasturni yaratish
amalga oshirildi. Ushbu misollar tajribadan olingan bo`lib bu nafaqat chet tilida,
balki boshqa ta`lim sohalarida ham metodik uslub sifatida qo`llaniladi. Misol
qilib biologiya fakultetidagi qilinayotgan imitatsion modellarni ham ko`raylik.
Asosan chizmalarni izohlash orqali qilinayotgan bu model chizmali modelning
kompyuter grafikasi orqali amalga oshirilayotgan harakati sifatida qaralishi
mumkin. Chet tilini esa ushbu grafalar orqali ham qilish mumkin unda
ko`pincha tarixilyik hamda o`zgaruvchanlikni hisobga olib amalga oshiriladi.
O`quv uslubiy metodikasini yaratish hamda uning dars jarayonida
qo`llanilish sifatini tekshirish, bu narsa hosil qilingan mahsulotni amaliyotda
qo`llash hamda talabalar orqali uning jarayonda qanday ta`sir qilishini
tekshirishdir. Zero imitatsion model metodik yo`nalishga ega bo`lgan chet
tilinining uslubiy qo`llanmasi talablariga javob bera oladigan bo`lishi shart.
Ushbu metodik qo`llanmalar imitatsion modellar yaratishda yo`nalish sifatida
qaraladi. Ingliz tilini o`qitishda talabaga tushunarli bo`lishi uchun turli metodlar
orqali dars o`tiladi. Bu narsa talabaga qiziqtirish uyg`otadi. Buning natijasida
fanga bo`lgan qiziqish yanada kuchayadi, shundan so`ng natija bilinadi. Ingliz
tilini o`rgatishda eng birinchi uning qanday metodda o`qitilishi muhim
hisoblanadi. Metod tushunchasi ham uslub tushunchasiga ega bo`lib har xil
uslublarni qo`llab talabaga yoki o`rganuvchiga ingliz tilini sifatli tarzda
yetkazishga aytiladi. Metod tushunchasi nafaqat tili o`rganishda balki turli
sohalarda ham qo`llanilmoqda. Ana shunday metodlar orqali ham imitatsion
modellar yaratilishi mumkin, chunki metod vertual resurslarni qanday qilib
ro`yobga chiqarib uni havola qilishini ta`minlaydi.
Demak imitatsion modellar orqali vertual resurslar yaratishda nafaqat uning
o`quv metodik qarashlariga balki uning meyoriy tarkibiga ham e`tibor qaratish
kerak. Chunki tarkib orqali uning yo`nalishi anqlanadi. Strukturasi tuzilib
jarayonni yaratish tuziladi. Imitatsion model qurish jarayonida chet tilini ayniqsa
ingliz tilidan mavzularni tanlab olish va ularga tasvir grafalarini harakatga
keltirish, bu uning to`liq amalga oshirilganini bildiradi. Chunki so`nggi jarayon
faqat tekshirish jarayoni bo`lib unda tayyor modelni faqatgina amalda qo`llash
qoladi xolos.