“Informatika” kafedrasi Informatika o‘qitish metodikasi fanidan mavzu: Bulutli texnologiyalar va ularni o‘quv jarayoniga qo‘llash

Umumiy bulut- Tashqi mijozlarga xizmat ko‘rsatish uchun bulutli 
provayderlar tomonidan ishlatiladi. 
Aralash (gibrid) bulut- yuqoridagi ikkita joylashtirish modelidan birgalikda  
foydalaniladi. 
Internet odamlar hayotining ajralmas qismiga aylandi va muntazam ravishda 
turli xil vazifalarni bajarishga yordam beradigan yangi imkoniyatlar paydo bo‘ldi. 
Yangilik- bu turli sohalarda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan bulutli texnologiyalar: 
ta’lim, tibbiyot, logistika va boshqalar. 
2.2-rasm. Xususiy bulut Ommaviy bulut Gibrid bulut 
 

---

14 
 
2.3-rasm. 
2.4-rasm. Bulutli servislarning turlari. 
Bulut resurslarini tashkilot xodimlarining ishlarini tashkil qilinishiga 
oʻxshash koʻrinishda tinglovchilarning oʻqish jarayonini ratsional tashkil qilish 

---

15 
imkoniga ega boʻlish maqsadida taʼlimda samarali foydalanish mumkin. Taʼlimda 
bulut texnologiyasidan foydalanishga misol sifatida talabalar, professor-
oʻqituvchilar va boshqalar uchun shaxsiy kabinetlar, elektron kundalik va 
jurnallarni koʻrsatish mumkin. Bulutli texnologiya axborot texnologiyalarining 
barcha afzalliklaridan foydalanib turli xil ijtimoiy dasturiy taʼminotlarga kirishni 
tashkil qilish imkonini beradi, ular mobil oʻqishni tashkil qilish uchun platforma 
sifatida xizmat qilishi mumkin. Shu bois bulutli texnologiyadan foydalanish oʻqish 
jarayoniga 
sarflanadigan 
xarajatlarni 
kamaytirish, 
oʻquv materiallarini 
shakllantirish, unga kirishni taʼminlash, oʻquv rejalarini tezkor oʻzgartirish 
hisobiga oʻqish sifatini oshirish imkonini beradi. 
Bulut tizimlarining xususiyatlarini uchta muhim sinfga boʻlish mumkin: 
• Asosiy; 
• texnologik; 
• iqtisodiy. 
Asosiy xususiyatlarini ko‘rib chiqamiz. 
Elastiklik - bu xususiyat oʻlchash qobiliyatini anglatadi. Shuni taʼkidlash 
kerakki, ishlatilgan resurslar sonining dinamik oʻsishiga qoʻshimcha ravishda 
ajratilgan hisoblash quvvatini kamaytirish imkoniyati ham talab qilinadi. Aynan 
mana shu xususiyat bulutli tizimlarni klassik axborot tizimlariga nisbatan bir qator 
iqtisodiy afzalliklarni beradi. 
Xatolarga bardoshlik - xatolarga chidamliligining yuqori darajasini 
taʼminlash ortiqcha mablagʻlarni talab qiladi. Bulutli tizimlarda virtualizatsiya 
yordamida asosan undan xalos boʻlish mumkin. 
Belgilangan xizmat sifatini taʼminlash - bu nafaqat xizmatlarning yuqori 
darajada boʻlishini taʼminlash, balki boshqa muhim ahamiyatga ega boʻlgan 
xususiyatlarni ham oʻz ichiga oladi: foydalanuvchi harakatlariga javob berish 
vaqti, eʼlon qilingan ishlarning bajarilishi va hokazo. Koʻrsatilayotgan 
xizmatlarning sifati kafolatlarisiz bulutli tizimlardan foydalanish (ayniqsa tashqi 
provayder tomonidan taʼminlanadigan). ) biznes uchun oʻta xavfli boʻlib qoladilar. 
Dinamiklik - IT tizimi oʻzgaruvchan biznes ehtiyojlariga javob bera oladigan vaqt, 

---

16 
hozirgi vaqtda juda muhim parametrga aylanmoqda. Agar tizim mijozlarning 
talablarini oʻzgartirgan holda tezda qayta tiklana olsa, u biznesning uzlyuksizligini 
taʼminlash uchun asos boʻladi va bulutli infratuzilmalar uchun siz ortiqcha 
sarflangan resurslar bilan toʻlashga majbur emassiz.