Ingenerlik geodeziyasi

2.3. SHARTLI BELGILAR. TOPOGRAFIK KARTALARDA INJENERLIK MASALALARINI 
YECHISH.  
  
REJA:  
1. Topografik kartalarda shartli belgilarni vazifalari.  
2. Topografik kartalarda shartli belgilardan foydalanish va o`rganish.  
3. Topografik kartalarda injenerlik masalalari va ularni echish.  
  
1. Topografik kartalarda shartli belgilarni vazifalari.  
Topografik kartalardan mamlakatimiz hududini geografik jihatdan o`rganish, 
halq xo`jaligining turli tarmoqlariga oid xilma-xil ilmiy va amaliy masalalarni echish 
hamda davlatimiz mudofa qobiliyatini oshirish maqsadlarida foydalaniladi. Kartadagi 
shartli belgilar geografik ob`ektlarni ifodalaydi, topografik kartalar va planlarda 
tafsilot, joydagi predmetlar va relefning ayrim elementlari shartli belgilar bilan 
tasvirlanadi.
Topografik kartalarda joy tafsilotlari mahsus shartli belgilar bilan quyidagi 
guruhlarga bo`lib ko`rsatiladi: 1) relef; 2) gidrografiya; 3) o`simlik va tuproq qoplami; 
4) aholi yashaydigan punktlar, sanoat, qishloq xo`jalik korxonalari va sostial – iqtisodiy 
ob`ektlar; 5) chegaralar; 6) orientir bo`la oladigan ayrim ob`ektlar.
Topografik kartalarda joyning relefi gorizontallar bilan, qolgan barcha tafsilotlar 
esa shartli belgilar bilan tasvirlanadi.
Rel`efning ayrim elementlari va tafsilotlarini gorizontallar bilan ifodalash 
mumkin bo`lmasa shartli belgilar bilan belgilanadi. Bularga jarliklar, chuqurliklar, 
qo`rg`onlar va boshqalar kiradi.
Shartli belgilar
- Davlat geodezik tarmoq punktlari
- Nivelirlash markalari va reperlari
Aholi punktlari va ularning yozilishi.  

---

4
2
Shahar mavzelari va shahar tipidagi qishloqlarda
-
yong`inga chidamli binolar
Shahar mavzelari va shahar tipidagi qishloqlarda
-
yong`inga chidamsiz binolar
- Yong`inga chidamli
- Yong`inga chidamsiz
2000 dan kam aholi yashaydigan shahar turidagi -
(0,9-axoli soni minglarda)
100 dan 500 nafargacha bo`lgan aholi
-
yashaydigan qishloq va dala hovli tipidagi
xo`jaliklar (0,47-axoli soni minglarda) Joylardagi alohida 
narsalari.
Ochiq joydagi qazilmalar (kar`erlar) loyli material
-
topilmalari, karerning chuqurligi metrlarda
- Haykallar, monumentlar
- Yoqilg`i omborlari
- Minora tipidagi kapital inshootlar
-
Asalarichilar
-
Molxona
- Torfni qayta ishlash joyi
a) Qabriston
-
b) daraxtzorli qabriston
Aloqali havo yo`llari (telefon, telegraf, radiotrans- 
-
lyastiya)
Temirbeton tayanchili elektr o`tkazgich chizig`i,
-

---

4
3
tayanchning balandligi 18 metrda