Inklyuziv va maxsus taʼlim izohli lugʻot

Duduqlanish -
ayrim tovush va bo‘g‘inlami qayta-qayta

50
takrorlash yoki to‘xtalib talaffuz etishga asoslangan nutqning murakkab buzilishi. Buyuk rus fiziologi I.P.Pavlovning oliy nerv faoliyati qonuniyatlari haqidagi ta’limotiga ko‘ra, D. nevroz kasalligining bir turi hisoblanadi. Oliy nerv faoliyatining buzilishi va nutq mexanizmlarini boshqarishda ishtirok etadigan oliy nerv jarayonlarining buzilishi D.ning asosi hisoblanadi. D. nafas olish, tovushlarni talaffuz etishda paylarning tortishishi natijasida sodir bo‘ladi. Ovoz bo‘limida pay tortishganda, tovush (un) paychalari bir-biriga mahkam jipslashib, o‘z vaqtida bir-biridan ajrala olmaydi, natijada tovushlar, bo‘g‘inlar to‘xtalib-to‘xtalib aytiladi. Artikulyasiya bo‘limida pay tortishishi ko‘proq
til va lab muskullariga tamoi a- bo'limida p_ay tortishishi Nafas
chiqarish jarayoni nafas olishdan ustun № chiqayotgan havo oqimi talaffuz _elish J⁵’ efshmayd!. D. gapirishning _ogtortishishi yuz va tana muskullariga ham tarqaladi. Bunda beixtiyor ko‘z olaytirish boshni orqaga tashlash holati ham kuzatiladi.’ Aslida pay tortishishi ikki xil bo'ladi: klonik va tonik turlarga bo‘linadi. Klonik pay tortishish vaqtida so‘zning birinchi tovushi yoki bo‘g‘inini bir necha marta takrorlanishi kuzatiladi (pa-pa-pa-parta). Tonik pay tortishish vaqtida esa so‘z boshida to‘xtalish ro‘y beradi va duduqlanuvchi bir tovushdan ikkinchi tovushga o‘tolmaydi, uzoq tutilib, to‘xtalib qoladi (p... parta). Odatda tutilib gapirish 2-3 yoshda boshlanadi. D. ga qattiq qo‘rqish, turli yuqumli kasalliklar, noto‘g‘ri nutq tarbiyasi va jismoniy zaiflik, irsiyat moyilligi sabab bo‘ladi. Duduqlanish hayajonlanganda, uyalganda, kutilmagan vaziyatlarda ko‘proq sodir bo‘ladi. D.ni bartaraf etish chora-tadbirlari o‘z vaqtida boshlanmasa, bola maktabga borganda bu holat yanada kuchayadi. D. ayniqsa, o‘smirhk davrida kuchayishi mumkin. D. nevroz (asa ) kasalligining alohida shakli bo‘lganligii saba I. tibbiy, psixoterapevtik vosita va a majmuasi yordamida bartaraf etdadVraef. psixiatr duduqlanuvchi mijozga don .
psixoterapevtik davo ^tadbirlar’ⁿ' _i|adig_an
Logoped tomonidan muntazam о tkaz-la

-УЛЛ


I
H.lntlar duduqlanuvchi shaxs nutqi_nin ^maShS tekis, ravon ifodali chiqishig, ^{Ю е<П}’ • to‘e‘ri artikulyasiyani tarbiyalash_ni ^eriShiS?ⁿh,t_adi Buning uchun mijozni hadd_an ^naZafda • tkmaean holda ish olib borish lozfe _ziyod urintirmaga sanaladi.