Inklyuziv va maxsus taʼlim izohli lugʻot

Ortodootiya

Qrfodontiy*

Otolaringologiya -

Otolaringologiya -
tibbiyotning quloq, tomoq, burun kasalliklari- ning etiologiyasi, patologiyasi, tashxis qilinishi, davolash va profilaktika qilish masalalarini

Ovoz-

Ovoz-
0‘rganuvchi tarniog‘i.
Nutqning barcha jarayonini bosh miya bajaradi. Undan kelgan signal natijasida ovoz va muayyan nutq tovushlari paydo bo‘ladi. Energetik sistenia (bunga nafas organlari kiradi) у ordain ida paydo bo‘lgan ovoz «haydab» chiqariladi va rezonator sistemasi yordamida kuchlantiriladi. Ovoz paychalari hiqildoq ichiga joylashgan bo‘lib, uchburchak shaklda tuzilgan hiqildoqning orqa (tomoq) qismidan ikki tasnia shaklida boshlanib, bo'rtib turgan oldingi burchakka kelganda uchlari hirlashadi. Ovoz paychalari oralig‘ida

olgan kemirchaklar va hiqildoqning tebr turishi tashqi tomondan ham sezilarli dara и* bo‘ladi va ovoz paychalari bilan birga sufat oshadi. Paychalarda paydo bo‘lgan tovushlar qaytargich (rezopator)larga urilib, qaytg_andan keyingina ovoz shaklini oladi. Qaytargichj₂ tovush kuchsiz va ifodasiz bo‘ladi. Kishi organizmidagi qaytargichlarga q_atti to‘qimalardan iborat qismlar - ko‘krak qafasi (suyaklar), bosh suyagi, burun tog‘aylari, burun bo‘shlig‘i, tishlar, jag‘ suyaklari kiradi.
Ovoz modulyasiyasi — lotincha todulatio — salmoqli so‘zidan olingan bo‘lib, ovoz balandligining o‘zgarishi, O.m. intonatsiyaga bog‘liqdir. Eshitish muammo- sida O.m. buzilgan, nutq monoton bo‘ladi.

Ovoz mutatsiyasi -
lotincha mutatio — o‘zgarish so‘zidan olingan bo‘lib, balog‘atga yetish davrida hiqildoqning keskin o‘sishi natijasida ovozning o‘zgarishi. M. o‘g‘il bolalarda 14-15 yoshda, qiz bolalarda esa 12-13 yoshda kuzatiladi. Bu vaqt ichida o‘g‘il bolalarnnng hiqildog‘i 1,5-2 baravar, qiz bolalarniki 1/3 baravar kattalashadi. Ovoz paychalari o‘sib, yo‘g‘onlashadi. M davrida o‘g‘il bolalarning ovozi do‘rillagan yoki ingichka bo‘lib chiqadi. Qiz bolalarda ^esa mutatsiya davri deyarli sezilmaydi. M. davri bir necha-oydan 2-3 yilgacha davom etishi mumkin. M. davrida bolalar ovozini ehtiy⁰^ qilish kerak. Bolalar baland ovoz bilan o‘qimasligi, ashula aytmasligi lozim. Ba'zan li­ning patologik turi: barvaqt M. (10-11 yoshda) va kechki M. (19-20 yoshda) kuzatiladi.