Innovation in the modern education system

 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM
111
hammasi ham ulug„vor emas. Ulug„lash alohida shaxslarga nisbatan 
qo„llaniladi. Hurmat ulug„lanishning bu ko„rinishda asosan, qarindosh 
urug„chilikni ifodalovchi so„zlar aktiv ishlatiladi. Aka, ota, tog„a, singari 
buning sababi urug„chilik bilan izohlanadi. 
Qadimda biror guruhga mansub bo„lmaslik muqarrar halokatga olib 
kelgan. Hozirda ham aktiv qo„llanishda bo„lgan qarindosh urug„chilik 
tematikasiga doir so„zlarning hurmat ifodalashda ishlatilishi animizm va 
totemizm davrlaridan boshlangandir. 
Boy ota, shuncha qarzim bor ekanmi? (Xamza) 
Rod asosida, hurmat ulug„lash ifodalashda qo„llaniladigan so„zlar rod 
kategoriyasida ham ajratiladi. 
Masalan: Ayollarga nisbatan xonim, bonu erkaklarga nisbatan 
Sharqda 
afandim, (ko„pgina turkiy xalqlarda taqsir kabi). 
Shu o„rinda umuman ayolga,torroq ma‟noda yor (sevgilim) ga nisbatan 
she‟riyatdagi hurmat ifodalashni o„ziga xosligini ta‟kidlab o„tish o„rinlidir. 
Poeziyada yor albatta ko„klarga ko„tariladi. Biroq unga doim “sen” hurmat 
ifodalanmaydigan so„z ishlatiladi. “Siz” ishlatilishi baxsli holda Lutfiydan 
keltirilgan ikki misol timsolida buni ko„rish mumkin. 
1. 
Sensan sevarim, hoh inon, hoh inonma Qondir jigarim hoh inon, 
hoh inonma 
2. 
Qon bo„ldi ko„ngil firoqingizdin 
Bu o„rinda “sen” mutlaqo hurmatsizlikni ifoda etmaydi, aksincha, 
samimiylikni, erkalashni, yaqinlikni ifoda etadi. Xuddi xudoga nisbatan “sen” 
ishlatilgani singari. 
XULOSA VA MUNOZARA 
Sharqda ilmiy adab fozillarga nisbatan hurmat, izzat – ikrom ma‟nosida 
murojaat etish yoki shu uslubda muomala qilish yaxshi qutluq an‟ana 
hisoblangan, ulug„lash, hurmat shaklida murojaat etish o„ta kuchli bo„lgan. 
Bunday odat sekin-asta sen ni qo„llanishi doirasini kengaytirib, umuman 
kattalarga nisbatan hurmat shaklida qo„llanadigan bo„lgan. Ulug„lash shu 
darajada kuchayganki, hatto nufuzli shaxslarga qarashli shaxs yoki 
predmetlarning oila a‟zolari, kiyim-kechak nomini bildiruvchi so„zlarga 
element qo„shish orqali ham shaxs ulug„langan.