Institut français d’Études sur l’asie centrale

munkillab qolgan, sharti ketib parti qolgan odam, qari kishi. 

débrouillard,  arde 

adj  epchil,  chaqqon,  abjir,  uddaburo;  ayyor, 

mug‘ombir. 

débrouillardise 

nf  zehn,  idrok,  epchillik,  topqirlik,  abjirlik,  chaqqonlik, 

uddaburolik, ayyorlik, bilag‘onlik. 

débrouillement 

nm vaziyatdan chiqa bilish, chigallarni yecha olish, yoza 

olish, qiyinchilikdan chiqa olish, qutila olish. 

débrouiller 

I.  vt  1.  taramoq,  yechmoq,  yozmoq,  farqlamoq,  ajratmoq, 

bo‘shatmoq;  2.  aniqlamoq,  yoritmoq,  oydinlashtirmoq;  débrouiller  une 

affaire  ishni  oydinlashtirmoq;  3.  qiyinchilikdan  chiqa  olmoq,  qutila  olmoq, 

mushkullikdan chiqmoq; II. se débrouiller vpr 1. qiyin holatdan, vaziyatdan 

chiqa  olmoq,  qutila  olmoq;  2.  (dans)  tushunib,  fahmlab,  anglab  olmoq;  3. 

joylashmoq, o‘rnashib olmoq, tartibga tushmoq. 

débroussailler 

vt 1. tozalamoq, soflamoq (shox-shabalar, changallardan, 

butalardan); 2. chigalini yechmoq, oydinlashtirmoq. 

débusquer 

vt  1.  yovvoyi  hayvonlarni  o‘rmondan,  inidan  haydab,  quvib 

chiqarmoq; 2. joyidan quvmoq, quvib chiqarmoq. 

début 

nm  1.  boshi,  uchi,  boshlanishi,  paydo  bo‘lish,  tug‘ilish,  vujudga, 

yuzaga  kelish,  ro‘y  berish,  bosh;  2.  birinchi  harakat,  urinish,  chiqish,  paydo 

bo‘lish (teatrda); 3. birinchi yurish, boshlang‘ ich dona surish (shahmatda). 

débutant, ante 

I. adj, n birinchi marta chiquvchi,  boshlovchi; II.  nf yuqori 

tabaqa orasiga birinchi qadam qo‘ygan qiz bola. 

débuter 

vi  1.  birinchi  marta  chiqmoq,  boshlamoq,  birinchi  qadamini 

qo‘ymoq; 2. boshlanmoq, -dan boshlamoq. 

deçà 

adv bu tomonda,  tarafda; en deçà, par deçà  loc adv bu  tomondan, 

tarafdan; en deçà de loc prép -ning  bu  tomonidan,  tarafidan; deçà et delà 

loc adv u yoqqa, bu yoqqa. 

décacheter 

vt tamg‘asini buzib ochmoq (xatning), muhrini buzib ochmoq. 

décade 

nf I. 1. o‘n kunlik davr, vaqt, dekada; 2. o‘n yil davomida, ichda; II. 

o‘n tomlikning har bir bo‘lagi, qismi. 

décadence 

nf 1.  tushkunlik,  tanazzul,  inqiroz, ma’naviy,  axloqiy  buzilish, 

razillik,  ag‘darilish,  qulash;  2.  vayronaga  aylanish,  qulab  tushish, 

xarobalashish. 

décadent,  ente 

adj  1.  buzilgan,  qulagan,  vayronaga  aylangan;  2.  tarki 

dunyochi (adabiy oqimga oid); 3. n pl dekodentlar, tarki dunyochilar. 

décalage 

nm 1. o‘zaro bog‘lanish yo‘qligi, nomutanosiblik; 2. uzilish, farq. 

décalcomanie 

nf ko‘chma suratlar, kartinalar. 

décaler 

vt surmoq, vaqtini, joyini o‘zgartirmoq, ko‘chirmoq; décaler d’une 

heure tous les trains hamma poyezdlar vaqtini bir soatga surmoq. 

décalitre 

nm dekalitr (10 litrga teng o‘lchov birligi); o‘n litr sig‘imli idish. 

décalquage 

nm rasmdan  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  ko‘chirilib  olgan  nusxa,  taqlid, 

ergashish. 

décalquer 

vt rasmdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri nusxa ko‘chirmoq, olmoq. 

décamper 

vi tezda, shoshilinch, zudlik bilan ko‘chmoq, jo‘nab qolmoq. 

décan 

nm zadiakdagi 10° uzunlik bo‘ limlari. 

décaniller 

vi juftakni rostlamoq, qochib ketmoq, ko‘chmoq. 

décanter 

vt suyuqlikni tindirmoq, tozalamoq. 

décapage

 nm artib tozalash, ustini ishqalab tozalash, qirib tozalash. 

décapant 

nm  tozalash  uchun  ishlatiladigan  modda,  qirib  tozalovchi 

kimyoviy modda. 

décapement 

nm  techn  artib  tozalash,  ustini  ishqalab  tozalash,  qirib 

tozalash. 

décaper 

vt 1. metall sirtini tozalamoq, silliqlamoq; 2. sirtini tekislamoq. 

décapitation 

nf  boshini  tanasidan  judo  qilish,  kallasini  kesib  tashlash, 

rahbarsiz qoldirish. 

DÉCAPITER

 

DÉCHIQUETÉ

 

 

 

135 

décapiter 

vt 1. boshini tanasidan judo qilmoq; 2. tepasini, uchini qirqmoq; 

décapiter  un  arbre  uchini  kesmoq  (daraxt);  3.  tepasini  buzmoq,  sindirib 

tashlamoq;  décapiter  un  complot  fitnani  boshliqsiz  qoldirmoq,  fitna 

boshlig‘ini yo‘q qilmoq. 

décapoter 

vt tepasini, ustini, qopqog‘ini ochmoq, ko‘ tarib qo‘ymoq. 

décapsuler 

vt shishaning qopqog‘ini olib tashlamoq, ochmoq. 

décapsuleur 

nm ochqich. 

décarcasser  (se) 

vpr  biron  natijaga  erishmoq  uchun  qattiq  harakat 

qilmoq, urinmoq. 

décatir 

vt bug‘lash yo‘li bilan kirishmaydigan qilmoq. 

décavé,  ée 

adj  xonavayron  bo‘lgan,  qimorga  yutqizgan,  bor-yo‘g‘idan 

ajralgan;  o‘zini  oldirgan,  ta’bi  xira,  xafa,  ezilgan,  dili  xufton,  ruhi  tushgan, 

gangigan, ma’yus. 

décéder 

vi  qazo  qilmoq,  ko‘z  yummoq,  jon  bermoq,  olamdan  o‘tmoq, 

vafot etm oq, o‘lmoq. 

déceler 

vt  1.  topmoq,  ko‘rmoq,  payqab,  sezib  qolmoq,  ochmoq;  se 

déceler ochilmoq, ko‘rinmoq, ko‘zga tashlanmoq, namoyon bo‘lmoq. 

décélération 

nf harakat tezligini pasaytirish, kamaytirish, ozaytirish. 

décembre 

nm  dekabr,  kalendardagi  12-oy;  en  décembre,  au  mois  de 

décembre dekabr oyida. 

décemment 

adv  odob,  odamshavandalik  bilan,  xushxulq,  durust, 

binoyidek,  yaxshigina,  odob-axloq  chegarasidan  chiqmasdan,  odob  saqlab; 

décemment vêtu bejirim kiyingan. 

décence 

nf  odoblilik,  odob-axloqlilik,  odob,  tartib,  xushxulqlik, 

odamshavandalik, uyatchanglik, nomuslilik, ibolik, hayo; garder, observer la 

décence odob saqlamoq; avoir un  maintien plein de décence o‘zini odobli 

tutmoq, durust tutmoq, kam tarlik. 

décennal, ale 

adj o‘n yillik. 

décennie 

nf o‘n yillik davr. 

décent,  ente 

adj  1.  odobli,  axloqli,  tartibli,  xushxulqli,  odamshavanda, 

uyatchang, odobli, kamtarin; 2. kamtar, tortinchoq, hayoli, to‘g‘ri muomalali. 

décentralisation 

nf markazlashuvni buzish, o‘zgartirish, tarqoqlik. 

décentraliser 

vt markazdan uzoqlashtirmoq. 

décentrer 

vt diqqatni chalg‘ itmoq, markazni ko‘chirmoq. 

déception 

nf  kongilsizlik,  ranj,  alam,  dilisiyohlik,  ko‘ngil  qolish,  sovish, 

ixlosi qaytish, umidsizlik; cruelle déception qattiq ranjish; causer, éprouver 

une déception ko‘ngilni ranjitm oq, sovitmoq. 

décerner 

vt  taqdim  etmoq,  bermoq,  berishga  qaror  qilmoq,  belgilamoq, 

hadya, tortiq qilmoq. 

décevoir 

vt  1.  aldamoq,  chalg‘itmoq,  yanglishtirmoq;  2.  ko‘ngilni 

qoldirmoq, sovutmoq, xafa qilmoq, hafsalasini pir qilmoq, ixlosini qaytarmoq; 

décevoir les attentes umidini, ishonchini puchga chiqarmoq (oqlamaslik). 

déchaîné,  ée 

adj 1. zanjirdan bo‘shatilgan, qo‘yib yuborilgan (it haqida); 

2.  avjga  mingan,  g‘oyat  kuchaygan,  zo‘raygan,  pishqirgan,  quturgan 

(shamol, bo‘ron haqida); 3. fig o‘ ta bebosh, axloqsiz, buzuqi, shaloq. 

déchaînement 

nm 1. zanjirdan bo‘shatish, qo‘yib yuborish (it haqida);  2. 

jazavasi  tutish,  g‘oyat  kuchayish,  zo‘rayish,  pishqirish,  quturish  (shamol, 

bo‘ron);  3.  axloqsizlik,  haddan  oshish,  avjga  minish,  jazava,  o‘ta  beboshlik; 

déchaînement de haine nafrati avji, oshishi, g‘azabining avjga chiqishi. 

déchaîner 

I. vt 1. itni zanjiridan  bo‘shatmoq,  qo‘yib yubormoq; 2. zavqini 

keltirmoq, 

ishtiyoqni 

uyg‘otmoq, 

orttirmoq; 

déchaîner 

des 

applaudissements kuchli  olqishlamoq; II.  se déchaîner vpr  qattiq jazavasi 

tutmoq,  hayajonga  tushmoq,  g‘azablanmoq,  tutaqib,  qizishib  ketmoq,  to‘s-

to‘polon qilmoq, quturmoq, kuchaymoq, zo‘raymoq (shamol, bo‘ron haqida); 

se déchaîner contre qqn birovga zahrini to‘kib solmoq, g‘azablanmoq. 

déchanter 

vi fam 1. popugini  pasaytirib  qo‘ymoq, dumog‘idan  tushirmoq, 

ohanggini  o‘zgartirmoq;  2.  ko‘ngli  qolmoq,  ixlosi  qaytmoq,  hafsalasi  pir 

bo‘lmoq, umidi puchga chiqmoq. 

décharge 

nf  I.  1.  yukini  tushirish,  yukdan  bo‘shatish,  yuki  kamayishi, 

yengillatish;  2.  otish,  zalp,  o‘q  otish,  uzish,  baravariga  o‘q  otish;  faire  une 

décharge  baravariga  o‘q  uzmoq;  3.  (elektrda)  elektrsizlantirish, 

elektirsizlanish, 

keskinlikni 

yumshatish, 

yengillatish; 

décharge 

atmosphérique  muhitni  zararsizlantirish;  décharge  disruptive  uzuq-uzuq 

o‘q otish,  teshadigan o‘q uzish; décharge électrique elektrsizlantirish; 4. fig 

yengil  tortish,  tinchlanish,  yengil  tortish;  pour  la  décharge  de  sa 

conscience vijdon pok,  toza bo‘lsin uchun, vijdon azobga  tushmaslik uchun; 

II. 1. suvni qochiradigan nov, tarnov, zahkash, ariq; 2. axlat o‘rasi, axlatxona, 

axlat  tepa;  3.  qaznoq,  kichkina  omborxona;  4.  aybdor  foydasiga  ko‘rsatma, 

oqlash  (sudda);  témoin  à  décharge  himoyachi,  advokat,  himoya  guvohi;  à 

la décharge de qqn birovning  himoyasiga, himoyasi  uchun; 5. oqib ketishi, 

oqib  tugashi  (suyuqlik);  6.  tilxat,  qonuniy  hujjat,  bekor  qiluvchi,  to‘lovchi, 

uzuvchi hujjat, o‘chiruvchi majburiyat, oqlovchi hujjat. 

déchargement 

nm 1. yukni  tushirish, yukdan  bo‘shatish, yengillatish;  2. 

o‘q otish. 

décharger 

I.  vt  1.  yukni  tushirmoq,  yukdan  bo‘shatmoq,  ag‘darmoq, 

to‘kmoq,  tashlamoq; 2. yengillashtirmoq, bo‘shatmoq; décharger son cœur 

yuragini  bo‘shatmoq,  qalbini  ochib  tashlamoq,  yuragini  dardini  ochib 

tashlamoq;  décharger  sa  rate,  sa  bile  fam  zarda,  zahar,  jaxlini  sochmoq, 

to‘kmoq;  décharger  son  estomac  qornini  bo‘shatmoq,  yengillashmoq; 

décharger de qqch biron narsadan qutulmoq, xalos bo‘lmoq; 3. otmoq, otib 

bo‘shatmoq; décharger un fusil miltiq otm oq;  4.  elektrsizlantirmoq,  elektrni 

yo‘qotmoq;  5.  yoqimli,  dilxush  ko‘rsatma,  ma’lumot,  guvohlik  bermoq; 

décharger un accusé aybdor  foydasiga guvohlik bermoq;  6. techn  loyihani 

soddalashtirmoq,  oydinlashtirmoq;  II.  se  décharger  vpr  qutulmoq,  xalos, 

ozod bo‘lmoq, boshidan soqit qilmoq; se décharger de qqch sur qqn aybini 

birovga yuklamoq, ag‘darmoq, qo‘ymoq; il se décharge  sur eux du poids 

des affaires u ishning butun og‘irligini ular zimmasiga yuklayotibdi. 

déchargeur 

nm  yukchi,  yuk  tashuvchi  (ishchi),  yuk  tushiruvchi  asbob, 

transfarmator, elektr toki bor asbob. 

décharné, ée 

adj ozg‘in, oriq,  juda oriq, yengil, quruq; visage décharné 

ozg‘in yuz. 

déchaussé,  ée 

adj  1.  poyabzalsiz,  yalangoyoq,  oyoq  kiyimsiz;  2.  ochiq 

tishli; mur déchaussée yalong‘och devor. 

déchausser 

I. vt 1. oyoq kiyim ini yechmoq, yechinmoq (oyoq kiyimidan); 

2.  daraxtlar  tagini  yumshatmoq,  chopmoq;  3.  devor  tagini,  zaminni 

yalong‘ochlantirmoq,  tozalamoq;  4.  ochib  tashlamoq  (toshlarni);  II.  se 

déchausser  vpr  1.  yechinmoq  (oyoq  kiyimidan);  2.  milkni,  devor  tagini 

yalang‘ochlamoq,  tozalamoq  ochmoq,  ochib  qo‘ymoq;  3.  zaiflashmoq, 

mazasi qochmoq, bo‘shashib qolmoq. 

dèche 

nf fam bepullik, pulsizlik, pulga zorlik, puldan siqilish, kambag‘allik, 

qashshoqlik,  faqirlik, och-yalang‘ochlik, yo‘qsillik, ochlik; être dans la dèche 

qashshoqlikda, muhtojlikda yashamoq, musibat chekmoq. 

déchéance 

nf  1.  tushish,  pasayish,  zaiflashish,  kuchsizlanish,  yomon 

ahvolga  tushish,  ma’naviy  aynish,  tubanlashish;  déchéance  physique 

jismoniy  zaiflashish;  2.  huquqini  yo‘qotish,  huquqidan  mahrum  bo‘lish; 

déchéance nationale  fuqarolik huquqidan mahrum bo‘lish; 3. hokimiyatdan 

bo‘shatish,  mansabdan  bekor  qilish,  amaldan  tushirish,  yomon  ko‘rinib 

qolish;  4.  dr  qarz  beruvchini  qanoatlantirish  uchun  qarzdor  mol-mulkiga 

aylantirish. 

déchet 

nm  1.  chiqit,  tashlandiq,  qoldiq,  axlat,  suprindi,  chiqindi,  qolgan-

qutgan, techn yo‘qotish, metallni qayta  ishlashda chiqqan kuygindi; déchets 

de cuisine oshxona chiqindilari; déchets de laine jun chiqiti, axlati; déchets 

de fer  temir qasnoqlari; les déchets de la  société jamiyatdagi razil kishilar; 

2.  nuqson,  yaroqsizlik,  yaroqsiz  mahsulot,  kamchilik,  illat;  3.  zarar,  shikast, 

ziyon,  kamayish,  pasayish,  oqib,  to‘kilib  chiqib  ketishi,  ozayish,  ozayish, 

kamomad, sekinlashish. 

déchiffrable 

adj tushunarli, tushunib bo‘ladigan, aniq, ravshan, ochiq. 

déchiffrage 

nm  sahifani  aniqlab  o‘qish,  notaga  qarab  o‘qish,  ijro  etish, 

chalish, o‘ynash. 

déchiffrement 

nm qadimiy yozuvlarni o‘qish. 

déchiffrer 

vt  1.  yozuv,  xatlarni  aniqlab  o‘qimoq,  noma’lum  narsalarni 

anglab ola olmoq, ochiq o‘qimoq; 2. fig chigal masalalarni yechmoq, yozmoq, 

oydinlashtirmoq,  topmoq,  o‘ylab  topmoq;  3.  bilib,  tushunib,  anglab,  payqab 

olmoq, fahimlamoq; 4. mus notaga qarab ijro etmoq, o‘ynamoq, chalmoq. 

déchiqueté,  ée 

adj  kesilgan,  qiymalangan,  burdalangan,  yanchilgan, 

titilgan, tilingan; feuilles déchiquetées bot notekis tishli, uchli barglar. 

DÉCHIQUETER

 

DÉCLIQUER

 

 

 

136 

déchiqueter 

vt  1.  kesmoq,  qiymalamoq,  burdalamoq,  bo‘lmoq, 

yanchmoq,  bo‘laklarga  bo‘lmoq;  2.  qiyqim-siyqim  qilib  tashlamoq,  boshqa 

narsaga, latta-puttaga aylantirmoq. 

déchirant,  ante 

adj  quloqni  yirtadigan,  mudhish,  dahshtli,  qiynaydigan, 

qiyin, og‘ir, mashaqqatli, hayajonlantiruvchi, to‘lqinlantiruvchi (tomosha). 

déchiré,  ée 

adj  1.  ezilgan,  qiylangan,  yirtilgan;  chemise  déchirée  yirtiq 

ko‘ylak; 2.  qiyin,  og‘ir, musibat, hayajonlangan; 3.  fojiona bo‘lingan; le pays 

déchiré bo‘lib tashlangan, maydalangan mamlakat. 

déchirement 

nm  1.  ezish,  yirtish,  qiynash,  mashaqqat;  le  déchirement 

d’une étoffe matoni yirtish; 2. ruhiy ezilish, qiynalish,  azob chekish,  tortish, 

g‘am, anduh; 3. qo‘pol bo‘lish, maydalash, nizo, nifoq, janjal, adovat, g‘avg‘o; 

l’Europe  est  en  proie  à  de  grands  déchirements  Yevropada  katta  nizo, 

adovat bor. 

déchirer 

I. vt 1. kesmoq, qiymalamoq, burdalamoq,  bo‘lmoq, yirtiq, uzib, 

yulib olmoq; 2. bir-biridan ajratmoq, yakkalab qo‘ymoq, aloqasini uzmoq; II. 

se  déchirer  vpr  1.  yirtilmoq;  sa  robe  s’est  déchirée  ko‘ylagi  yirtildi;  2. 

yorilmoq, tilka-pora, parcha-parcha, dabdala bo‘lib ketmoq. 

déchirure 

nf yoriq, teshik, kesik, yirtiq, darz, tirnalgan joy, chaqa izi, yara. 

déchlorurer 

vt chim xlordan tozalamoq. 

déchoir 

vi  og‘ir  ahvolga  tushmoq,  tanazzulga  yuz  tutmoq,  past  ketmoq, 

inqirozga uchramoq. 

déchu,  ue 

adj  shahid,  qurbon  bo‘lgan,  halok  bo‘lgan;  fohisha,  buzuqi; 

déchu  de  sa  nationalité  fuqarolikdan  mahrum  qilingan;  déchu  de  ses 

droits huquqidan mahrum qilingan. 

décibel 

nm desibel (o‘lchov birligi). 

décidabilité 

nf hal qila olish imkoniyati. 

décidé, ée 

adj 1. dadil, jasur, yurakli, jur’atli, dovyurak, mard, tap tortmas, 

qat’iy, mustahkam,  ishonch bilan qilingan; 2. hal  bo‘lgan, etilgan;  c’est une 

chose décidée bu hal bo‘lgan ish. 

décidément 

adv  dadil,  jasur,  qat’iy,  qat’iyat  bilan  jasurona,  dadillik, 

jasurlik bilan, tap tortmay, ikkilanmay, tortinmay, aniq, muayyan, ochiq-oydin, 

tayin,  muqarrar,  albatta;  décidément  vous  êtes  fou  siz  aniq,  albatta  jinni 

bo‘lgansiz. 

décider 

vt  I.  1.  hal  qilmoq,  yechmoq,  qaror  (qabul)  qilmoq,  qaror 

chiqarmoq;  décider  en  faveur  de  birov  foydasiga  hal  qilmoq;  2.  tugatm oq, 

bitirmoq,  barham  bermoq,  yo‘qotmoq,  tamom  qilmoq,  bartadaf  qilmoq,  bir 

yoqli  qilmoq;  décider  un  différend  bahsni  bartaraf  qilmoq;  3.  undamoq, 

majbur  etmoq,  ko‘ngliga  solmoq,  unatmoq,  ko‘ndirmoq,  razm  solmoq,  rozi 

qilmoq;  II.  vi  1.  (de+inf)  qaror  qabul  qilmoq,  qaror  qilmoq,  jur’at  etm oq, 

botinmoq;  cette  conversation  a  décidé  de  son  avenir  bu  suhbat  uning 

kelajagini aniqladi, hal  qildi;  2. o‘ylab ko‘rmoq,  fikr yurgizmoq, hukm qilmoq, 

chiqarmoq,  muhokama  qilmoq,  xulosaga  kelmoq;  III.  se  décider  vpr  1. 

botinmoq, jur’at etmoq, yaramoq, yon  bermoq; vous êtes bien  lent à  vous 

décider  siz  juda  ko‘p  o‘ylaysiz;  siz  juda  jur’atsizsiz!  2.  afzal  ko‘rmoq,  ortiq, 

yaxshi deb tan olmoq, o‘z fikrini bildirmoq, aytmoq. 

décigramme 

nm detsigramm, grammaning o‘ndan biri. 

décimètre 

nm desimetr, metrning o‘ndan bir bo‘lagi. 

décisif,  ive 

adj  qat’iy,  keskin,  uzil-kesil,  eng  so‘ngi,  o‘zgartirib 

bo‘lmaydigan,  hal  qiluvchi,  asosiy,  eng  muhim;  facteur  décisif  hal  qiluvchi 

omil; victoire décisive eng so‘ngi, asosiy, muhim g‘alaba. 

décision 

nf  1.  qaror,  hukm,  xulosa,  yechim;  décisions  concertées 

moslashtirilgan  qaror;  prendre  une  décision  qaror  qabul  qilmoq,  hukim 

chiqarmoq; revenir sur sa décision qarorni o‘zgartirmoq; 2. qat’ iyat, jasorat, 

jur’at, qat’iylik, dadillik, mardlik, botirlik, jasurlik; 3. farmon, buyruq. 

décisivement 

adv qat’iylik, keskinlik, uzil-kesillik bilan. 

déclamation 

nf 1. ifodali o‘qish, badiiy o‘qish; 2. dabdabali nutq; tomber 

dans la déclamation dabdabali gapirmoq, notiqlik qilmoq. 

déclamatoire 

adj balandparvoz, dabdabali. 

déclamer 

I.  vt  ifodali  o‘qimoq;  II.  vi  gap  sotmoq,  safsatabozlik  qilmoq, 

vaysamoq,  mahmadonalik  qilmoq,  dabdabali,  balandparvoz  gapirmoq; 

déclamer contre qarshi so‘zga chiqmoq. 

déclaration 

nf  1.  tantanali  bayonot;  déclaration  des  biens  mol-mulki 

haqida  bayonot;  déclaration  des  revenus  foyda,  kirim  haqida  bayonot; 

déclaration  de  douane  bojxona  bayonoti;  Déclaration  des  droits  de 

l’homme  Inson  huquqlari  deklorasiyasi,  bayoni;  déclaration  de  guerre 

urush  e’lon  qilish;  déclaration  faite  à  la  presse  matbuot  uchun  bayonot; 

déclaration de naissance  tug‘ilishni ro‘yxatga olish; déclaration de décès 

qazo  qilganligini  ro‘yxatga  olish;  dernières  déclarations  de  l’accusé 

aybdorning  so‘nggi  so‘zi;  2.  pl  mulohaza,  fikr;  3.  dr  guvohlik,  ma’lumot;  4. 

déclaration  d’amour  sevgi  izhor  qilish;  faire  une  déclaration  sevgi  izhor 

qilmoq. 

déclaré, ée 

adj e’lon qilingan, aniq; ennemi déclaré ochiq dushman. 

déclarer 

I.  vt  1.  e’lon  qilmoq,  bayon  qilmoq,  bildirmoq,  tantanali  e’lon 

qilmoq;  déclarer  ses  intentions  maqsadni  bayon  qilmoq;  déclarer  ses 

revenus foydasi, kirim haqida ma’lumot bermoq; déclarer nul et non avenu 

qonuniy kuchga  ega emasligini bildirmoq, bekor qilmoq; déclarer en faillite 

singanligini  e’lon  qilmoq;  déclarer  la  guerre  urush  e’lon  qilmoq;  déclarer 

des  valeurs,  des  marchandises  molni  olib  kelish  qimmatini  bojxonaga 

bildirmoq;  n’avez-vous  rien  à  déclarer  nima  olib  kelayotibsiz;  II.  se 

déclarer vpr 1. ochilib, ko‘rinib, ko‘zga  tashlanib qolmoq; le feu se déclare 

yong‘in  boshlandi;  ma’lum  bo‘lmoq,  aks  etmoq;  oydin  bo‘lmoq,  sababi 

anglashilmoq, e’lon  qilmoq; il s’est déclaré l’auteur de ce livre u  o‘zini  bu 

kitob  muallifi  deb  e’lon  qildi;  2.  o‘z  fikrini,  mulohazasini  aytmoq,  bildirmoq, 

ma’lum qilmoq; le sort s’est déclaré contre lui taqdir unga qarshi. 

déclasser 

vt  1.  sinfdan,  jam iyatdan  chiqarmoq,  chetlashtirmoq;  2. 

darajasini  pasaytirmoq,  tushirmoq,  boshqa  darajaga  o‘ tkazmoq;  3.  vagon, 

mehmonxonalarni  sinflashtirmoq,  yo‘lovchini  vagonga  o‘ tqazmoq;  4. 

buzmoq,  aralashtirmoq,  qo‘shib  yubormoq  (taxlanib,  tartibga  solinib  turgan 

narsalarni). 

déclenchement 

nm  1.  boshlanish,  ishga  tushirish,  yurgizish,  yurgizib 

yuborish, ishlatib yuborish; 2. fig boshlash, boshlab yuborish, yuzaga kelishi, 

paydo  bo‘lishi;  déclenchement  de  la  guerre,  de  l’agression  urushni 

boshlab  yuborish,  tajovvuzkorlik  qilish;  déclenchement  d’un  conflit 

nizoning, adovat, ixtilof, janjal, mojaroning yuzaga kelishi, paydo bo‘ lishi. 

déclencher 

I.  vt  1.  ishga  tushirib  yubormoq,  ishlatmoq,  harakatga 

keltirmoq,  solmoq;  2.  fig  boshlamoq,  boshlab  yubormoq;  déclencher  une 

offensive  hujumga  o‘ tmoq;  déclencher  le  feu;  o‘ t  ochmoq,  otm oq; 

déclencher  une  guerre  urush  boshlamoq;  déclancher  une  grève  ish 

tashlamoq;  déclencher  une  campagne  yurish  boshlamoq;  déclencher  un 

mouvement  olg‘a  siljimoq;  harakat  boshlamoq;  déclencher  les  rires 

kulgisini qistamoq, keltirmoq; II. se déclencher vpr boshlamoq. 

déclic 

nm  1.  techn  stopor,  qim irlatmagich,  tepki,  tish,  lo‘kidon,  g‘alaqa, 

shiq-shiq  qulf,  zanjir;  sonnette  à  déclic  koper  (qoziq  qoquvchi);  2.  bug‘ni 

to‘xtatish  (bug‘  mashina  silindriga  bug‘  bermay  qo‘yish);  3.  tiqillash, 

chiqillash, shiqirlash, vizillash, shaqillash, qarsillash. 

déclin 

nm 1. botish; le déclin de la lune oyning kichrayishi; sur le déclin 

du  jour  qosh  qoraygan  payt,  g‘ ira-shira  payt;  2.  fig  oxir,  zavol,  inqiqiroz, 

tanazzul,  tushkunlik, kichrayish; sur le déclin de la  vie yosh o‘ tib qolganda, 

hayotining oxirida; être en déclin zarar, ziyon yetmoq, kamaymoq. 

déclinable 

adj gram turlanadigan. 

déclinaison 

nf  1.  astron  og‘ish,  qiyshayish,  engayish;  déclinaison 

magnétique  magnit  og‘ish  burchagi;  2.  phys  farqlanish,  qochish,  og‘ish; 

déclinaison de l’aiguille aimantée magnit uchining  qochishi, borib kelishi; 

3. gram otlarning turlanishi. 

déclinant,  ante 

adj  1.  zaiflashgan,  pasaygan,  kichraygan;  2.  oqqan, 

qochgan, engashgan; courbe déclinante qiyshiq tushayotgan. 

déclinatoire 

I.  nm  burchak  o‘lchagich  asbob,  bussol;  II.  adj  dr  rad 

etadigan. 

décliner 

I.  vt  1.  borib  kelmoq  (soat  mili,  tili);  2.  rad  etmoq,  qaytarmoq, 

qabul  qilmaslik,  bosh  tortmoq;  décliner  les  honneurs  izzat-ikromdan  bosh 

tortmoq; décliner une invitation taklifni rad etmoq; décliner la compétence 

d’un tribunal sudning vakolatiga, huquqiga  e’tiroz bildirmoq;  3. gram otlarni 

turlamoq; décliner son nom o‘zining kimligini aytmoq; décliner son identité 

o‘z shaxsini  tasdiqlamoq; II. vi 1. og‘moq, qiyshaymoq, engashmoq (magnit