Интеллектуал мулк ва уни ҳимоя қилиш йўллари б. Ж. Уринов

Ҳуқуқлар қонунчилик томонидан кафолатланади ва қуйидагилар

• учинчи шахсларга нисбатан мутлоқ тавсифга эга бўлиши;
• у муҳофаза қилинувчи мамлакат чегаралари билан чекланиши;
• амал қилиш муддатларининг чекланганлиги билан тавсифланади.

Моддий навф олиш имконини берувчи мутлоқ ҳуқуқ:

• энг аввал интеллектуал фаолият натижаларининг муаллифида вужудга келади;
• қонунга мувофиқ шу ҳуқуқни қўлга киритувчида пайдо бўлади;
• давлат рўйхатига олинган тақдирда у ҳимояланади;
• Фуқаролик Кодексида кўзда тутилган ҳоллардан ташқари маълум бир муддат давомида амалда бўлади;
• ҳуқуқ эгасига интеллектуал фаолият натижаларидан қонунга зид бўлмаган тарзда ва ўз хоҳишига кўра фойдаланиш, бошқа шахслар томонидан интеллектуал фаолият натижаларидан фойдаланилишига рухсат бериш ёки фойдаланишни таъқиқлаш имкониятини беради;
• ҳуқуқ эгасига лицензия шартномаси асосида интеллектуал фаолият натижаларидан бошқа шахснинг фойдаланиши учун рухсат бериш ҳуқуқини беради;
• интеллектуал фаолият натижалари ифодаланган моддий ташувчиларга мулк ҳуқуқи билан боғлиқ эмас.

Шахснинг ҳаёти ва соғлиғи, шаъни ва қадр-қиммати, шахсий дахлсизлиги, ишчанлик обрўси, шахсий ҳаётининг дахлсизлиги, хусусий ва оилавий сири, номга бўлган ҳуқуқи, тасвирга бўлган ҳуқуқи, муаллифлик ҳуқуқи, бошқа шахсий номулкий ҳуқуқлар ҳамда туғилганидан бошлаб ёки қонунга мувофиқ фуқарога тегишли бўлган бошқа номоддий неъматлар тортиб олинмайди ва ўзга усул билан бошқа шахсга берилмайди. Вафот этган кишига тегишли бўлган шахсий номулкий ҳуқуқлар ва бошқа номоддий неъматлар қонунда назарда тутилган ҳолларда ва тартибда бошқа шахслар, шу жумладан ҳуқуқ эгасининг ворислари томонидан амалга оширилиши ва ҳимоя этилиши мумкин.

Шахснинг ҳаёти ва соғлиғи, шаъни ва қадр-қиммати, шахсий дахлсизлиги, ишчанлик обрўси, шахсий ҳаётининг дахлсизлиги, хусусий ва оилавий сири, номга бўлган ҳуқуқи, тасвирга бўлган ҳуқуқи, муаллифлик ҳуқуқи, бошқа шахсий номулкий ҳуқуқлар ҳамда туғилганидан бошлаб ёки қонунга мувофиқ фуқарога тегишли бўлган бошқа номоддий неъматлар тортиб олинмайди ва ўзга усул билан бошқа шахсга берилмайди. Вафот этган кишига тегишли бўлган шахсий номулкий ҳуқуқлар ва бошқа номоддий неъматлар қонунда назарда тутилган ҳолларда ва тартибда бошқа шахслар, шу жумладан ҳуқуқ эгасининг ворислари томонидан амалга оширилиши ва ҳимоя этилиши мумкин.