International scientific journal “Interpretation and researches”

Omonimiya: Talaffuz qilinishi yoki yozilishi bir xil, ammo turli va 
bog‘lanmagan ma’nolarga ega so‘zlar sifatida tavsiflanadi. 
Ko‘p ma’nolilik: Ko‘p ma’noli atama yoki ibora bo‘lib, u boshqacha, ammo 
taqqoslanadigan ma’noga ega. Boshqacha qilib aytadigan bo‘lsak, polisemiya bir xil 
imloga ega, ammo turli xil va o‘zaro bog‘liq ma’nolarga ega. O‘z va ko‘chma 
ma’nolari tufayli ikki yoki undan ortiq ma’noga ega bo‘lgan so‘zlar esa ko‘p ma’noli 
(polisemantik) so‘zlar deyiladi. So‘zning gap ichida, ya’ni nutqdagi o‘z ma’nosidan 
boshqacharoq 
mazmun 
ifodalashi 
uning ko‘chma 
ma’nosi deb yuritiladi. 
Masalan, ishning ko‘zi, tog‘ning etagi kabi birikmalar tarkibida ko‘z va etak so‘zlari 
ko‘chma ma’noda qo‘llangan. 

---

International scientific journal
“Interpretation and researches” 
Volume 1 issue 10 | ISSN: 2181-4163 | UIF-2023: 8.2 
191 
Sinonimiya: shakllari turlicha bo‘lgan, lekin bir xil yoki o‘xshash ma’noni 
ifodalovchi ikki so‘z o‘rtasidagi munosabatni bildiradi. Masalan, go‘zal, suluv va 
chiroyli so‘zlari o‘zaro sinonim hisoblanadi. 
Antonimiya: kontekstdagi ikkita leksik birlik yoki so‘zlar o‘rtasidagi qarama-
qarshi semantik munosabatni ifodalaydi. [ S. J. Smit Sinonimiya va antonimiya. 
1867] Masalan, sovuq va issiq so‘zlari antonim juftliklardir. 
Meronomiya: Har qanday narsaning tarkibiy qismini yoki a’zosini 
ko‘rsatadigan harflar va so‘zlarning mantiqiy joylashuvi sifatida tavsiflanadi. 
Ushbu munosabatlarni aniqlash va turli belgilar va tinish belgilarini hisobga 
olish orqali mashina har qanday gap yoki paragrafning kontekstini aniqlay oladi. 
Ma’noning ifodalanishi 
Semantik tahlil har qanday gapning ma’nosini ifodalaydi. Bu turli jarayonlar va 
usullar bilan amalga oshiriladi. Keling, semantik tizimning ba’zi qurilish bloklarini 
muhokama qilaylik: 
Ob’ektlar: Har qanday gap bir-biri bilan bog‘liq bo‘lgan turli ob’ektlardan 
tuzilgan. Bu ism, joy, lavozim va boshqalar kabi har qanday individual toifani 
ifodalaydi. Biz ushbu maqolada keyinroq ob’ektlar va ularning o‘zaro bog‘liqligi 
haqida batafsil muhokama qilamiz.