International scientific journal “Interpretation and researches”

Tushunchalar: Bu individning shu jumladan shaxs, shahar va boshqalarning 
umumiy toifasini ifodalaydi. 
Munosabatlar: Gapdagi turli ob’ektlar va tushunchalar o‘rtasidagi munosabatni 
ifodalaydi. 
Predikatlar: U har qanday gapning fe’l tuzilishini ifodalaydi. 
Ma’noni ifodalashda turli xil yondashuvlar mavjud, ulardan ba’zilari quyida 
keltirilgan: 
Birinchi tartibli predikatlar mantiqi 
Freymlar 
Semantik tarmoqlar 
Case
grammatikasi 
Qoidaga asoslangan arxitektura 
Kontseptual grafiklar 
Konseptual qaramlik 
Ma’noni ifodalash semantik tahlilda juda muhim, chunki: 
1. 
Bu gapning lingvistik elementlarini lingvistik bo‘lmagan elementlar 
bilan bog‘lashda yordam beradi. 
2. 
Bu aniq ma’lumotlarni leksik darajada ifodalashga yordam beradi. 
3. 
Bu to‘g‘ri ma’lumotlarni tahlil qilish va tekshirishga yordam beradi. 
Semantik tahlil jarayonlari 
Quyida semantik tahlil jarayonlarining ba’zilari keltirilgan: 

---

International scientific journal
“Interpretation and researches” 
Volume 1 issue 10 | ISSN: 2181-4163 | UIF-2023: 8.2 
192 
1. 
So‘z ma’nosini aniqlash: 
Bu jumlada ishlatiladigan har qanday so‘zning kontekstini aniqlashning 
avtomatik jarayoni. Tabiiy tilda bir so‘z ko‘plab ma’nolarga ega bo‘lishi mumkin. 
Masalan chang so‘zini oladigan bo‘lsak, chang bu cholg‘u asbobi yoki ko‘chaning 
changi. Kompyuter butun gapni tushunishi va eng mos keladigan ma’noni tanlashi 
kerak. Bu so‘z ma’nosini aniqlash orqali amalga oshiriladi. 
2. 
O‘zaro aloqadorlikning kelib chiqishi: 
Gapda bir-biri bilan bog‘langan bir nechta ob’ektlar mavjud. Aloqalarni ajratib 
olish - bu ob’ektlar o‘rtasidagi semantik munosabatlarni ajratib olish jarayoni. "Men 
matematikani o‘rganyapman" jumlasida ikkita ob’ekt "men" va "matematika" mavjud 
bo‘lib, ular o‘rtasidagi munosabat "o‘rganish" so‘zi bilan tushuniladi.