Investitsiya va qurilish ishlari Asosiy kapitalga o’zlashtirilgan investitsiyalar

Jami investi- tsiyalar, mlrd. so‘m
shu jumladan, moliyalashtirish manbalari bo‘yicha: (jamiga nisbatan, % da)
Respublika budjeti	korxona va aholi mablag‘i	aholi	xorijiy investitsiya va kreditlar	Suv ta’minoti va kanalizatsiya tizimlarini rivojlantirish jamg‘armasi	Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi	tijorat banki kreditlari va boshqa qarz mablag‘lari
O‘zbekiston Respublikasi^	244 962,6	8,8	29,1	9,0	42,7	1,1	1,3	8,0
Qoraqalpog‘iston Respublikasi	7 879,1	12,7	23,7	12,4	38,2	0,6	3,7	8,7
viloyatlar:
Andijon	12 143,7	7,4	23,8	13,2	49,0	1,4	0,3	4,9
Buxoro	18 995,6	5,1	18,1	10,2	60,0	1,0	0,5	5,1
Jizzax	13 224,4	7,0	47,5	4,4	28,9	1,5	1,0	9,7
Qashqadaryo	16 225,1	6,7	18,2	12,2	55,9	2,7	0,7	3,6
Navoiy	16 309,1	4,0	16,2	9,0	60,2	0,5	0,4	9,7
Namangan	13 302,4	7,6	25,1	16,2	32,6	1,4	0,5	16,6
Samarqand	17 722,8	12,7	31,9	11,0	31,8	1,7	0,3	10,6
Surxondaryo	11 326,5	11,9	14,0	14,4	44,1	6,6	1,2	7,8
Sirdaryo	8 708,0	12,7	15,5	2,8	56,7	0,3	1,8	10,2
Toshkent	27 822,4	7,5	37,1	8,4	37,8	0,7	0,5	8,0
Farg‘ona	12 920,6	10,3	27,2	13,6	39,7	1,4	1,5	6,3
Xorazm	8 580,3	8,2	21,2	21,0	34,9	1,2	3,0	10,5
Toshkent sh.	38 795,3	8,6	39,1	3,4	41,4	0,0	1,4	6,1

-jadval. Moliyalashtirish manbalari bo‘yicha hududlar kesimida asosiy kapitalga investitsiyalar¹
Xorijiy investorlar uchun investitsiya muhitini yaxshilash borasida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli ishlar natijasida O‘zbekiston Respublikasining barcha hududlarida xorijiy investitsiya va kreditlar ulushi yuqori bo‘ldi.
Bu yo‘nalishda eng yuqori ko‘rsatkichlar Navoiy va Buxoro viloyatlarida kuzatildi. Bu hududlar foydali qazilmalarga boy bo‘lgani sababli, xorijiy investorlarni ko‘proq e’tiborini jab etmoqda. Natijada asosiy kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalar umumiy hajmida xorijiy investitsiya va kreditlarning ulushi mos ravishda 60,2 va 60,0 % ni tashkil etdi.
Hududlar kesimida asosiy kapitalga investitsiyalar o‘zlashtirilishi bo‘yicha 2020- yilga nisbatan eng yuqori o‘sish sur’ati 144,2 % ga o‘sib, Xorazm viloyatida kuzatildi. Bu asosan zamonaviy issiqxonalar va turar joylar qurilishi bilan bog‘liq.
Shuningdek, Buxoro viloyatida ham yuqori o‘sish surati kuzatilib, 2020- yilga nisbatan 136,4 % ni tashkil qildi. Bunday natijani Qandim guruhi konlarini gazni qayta ishlash zavodi qurilishi, Xauzak va Shodi konlarini o‘zlashtirish va geologiya-qidiruv ishlarini olib borish dasturi doirasida o‘zlashtirilgan investitsiyalar bilan izohlash mumkin.
Toshkent viloyatida asosiy kapitalga investitsiyalar hajmining 2020- yilga nisbatan 119,1 % ni tashkil etishi, “Yoshlik I” konini o‘zlashtirish bo‘yicha investitsiyalar bilan bog‘liq.
Respublikada asosiy kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalar hajmi bo‘yicha yuqori ulush Toshkent shahri – 23,5 %, Toshkent viloyati – 11,4 % va Buxoro viloyatida – 7,8 % kuzatildi. Investitsion faollikning eng past o‘sish sur’atlari Qashqadaryo – 72,7 % (investitsiya hajmi 16 225,1 mlrd. so‘m) va Navoiy – 93,4 % (16 309,1 mlrd. so‘m) viloyatlarida qayd etildi.
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida jami asosiy kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalarning asosiy qismi, ya’ni 63,2 % i respublikaning olti hududida, jumladan, Toshkent shahrida – 23,5 %, Toshkent viloyatida – 11,4 %, Buxoro viloyati – 7,8 %, Samarqand viloyati – 7,2 %, Navoiy – 6,7 % va Qashqadaryo viloyatida – 6,6 % dan investitsiyalar o‘zlashtirildi.
2021- yilning yanvar-dekabr oylarida aholi jon boshiga hisoblangan asosiy kapitalga o‘zlashtirilgan investitsiyalar hajmi bo‘yicha yuqori ko‘rsatkichlar Toshkent shahrida – 20 433,9 ming so‘m (yoki 2020- yilga nisbatan taqqoslaganda – 97,4 %), Navoiy viloyatida – 15 931,5 ming so‘m (yoki 91,7 %), Sirdaryo viloyatida –10 011,5 ming so‘m (yoki 114,3 %), Buxoro viloyatida – 9 681,7 ming so‘m (yoki 134,6 %), Toshkent viloyatida – 9 538,7 ming so‘m (yoki 120,4 %) va Qashqadaryo viloyatida 4 811,9 ming so‘m miqdorida (yoki 71,4 %) qayd etildi

2021- yilning yanvar–dekabr oylarida iqtisodiyotning nodavlat sektorida 202914,5 mlrd. so‘m asosiy kapitalga investitsiyalar o‘zlashtirildi. Mazkur ko‘rsatkich jami investitsiyalar hajmida O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha 82,8 % ni tashkil etdi, shuningdek, Jizzax viloyatida – 90,2 % ga yetdi, Qashqadaryo viloyatida – 87,4 %, Toshkent viloyatida – 90,1 %, Toshkent shahri – 87,8 %, Andijon viloyatida - 86,6 % va Sirdaryo viloyatida – 85,0 % ni tashkil etdi.
O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha asosiy kapitalga investit- siyalarning texnologik tarkibida mashina, uskuna va inventarlarga 125 559,9 mlrd. so‘m investitsiyalar o‘zlashtirilgan bo‘lib, jami investit- siyalarning 51,3 % ini tashkil etdi, qurilish-montaj ishlari bo‘yicha 105 957,2 mlrd. so‘m (jami investit- siyalardagi ulushi 43,2 %) va boshqa xarajatlarga 13 445,5 mlrd. so‘m (5,5 %) o‘zlashtirildi.
Hududlar kesimida jami asosiy kapitalga investitsiyalar hajmida qurilish-montaj ishlarining ulushi bo‘yicha eng yuqori ko‘rsatkich Qoraqalpog‘iston Respublikasida kuzatildi – 57,6 % yoki 4 543,3 mlrd. so‘m.
Qurilish-montaj ishlarining ulushi bo‘yicha eng quyi daraja Jizzax viloyatida kuzatilib, 25,2 % ni yoki 3 328,5 mlrd. so‘mni tashkil etdi. Namangan viloyatida mashina, uskunalar va inventarlarga xarajatlar bo‘yicha eng yuqori ko‘rsatkich – 71,3 % yoki 9 429,3 mlrd. so‘mni tashkil etdi.

2021- yil hisobot davrida ham asosiy kapitalga investitsiyalarning katta qismi 124 564,4 mlrd. so‘m yoki jami o‘zlashtirilgan investitsiyalarning 50,8 % yangi qurilishga yo‘naltirildi.
Yangi qurilishga yo‘naltirilgan investitsiyalarning jami investitsiyalardagi ulushi bo‘yicha eng yuqori ko‘rsatkich “Yoshlik I” konini o‘zlashtirish, dam olish maskani qurilishi, glazurlangan keramogranit ishlab chiqarishini va sement ishlab chiqarishini tashkil etish loyihalari bo‘yicha o‘zlashtirilgan investitsiyalar natijasida Toshkent viloyatida kuzatilib, u 68,6 % ni tashkil etdi.
Iqtisodiyotda mavjud obyektlarni kengaytirish, rekonstruksiya qilish, modernizatsiyalash va texnik qayta qurollantirishga yo‘naltirilgan investitsiyalar 64 647,4 mlrd. so‘mni tashkil etdi va respublikadagi jami o‘zlashtirilgan investitsiyalarning 26,4 % ini tashkil etdi. Qolgan 22,8 %, ya’ni 55 750,8 mlrd. so‘m boshqa xarajatlarga yo‘naltirildi.
Asosiy kapitalga investitsiyalarning takror ishlab chiqarish tarkibi
(2021- yil yanvar-dekabr)

	Jami asosiy kapitalga investitsiyalar, mlrd.so‘m	Jamiga nisbatan % da:
		yangi qurilish	kengaytirish, rekonstruksiya, modernizatsiya	boshqa yo‘nalishlar
O‘zbekiston Respublikasi ^	244 962,6	50,8	26,4	22,8
Qoraqalpog‘iston Respublikasi	7 879,1	35,6	38,5	25,9
viloyatlar:
Andijon	12 143,7	28,0	49,2	22,8
Buxoro	18 995,6	52,0	25,2	22,8
Jizzax	13 224,4	27,5	18,5	54,0
Qashqadaryo	16 225,1	37,2	32,9	29,9
Navoiy	16 309,1	65,9	25,9	8,2
Namangan	13 302,4	53,0	30,3	16,7
Samarqand	17 722,8	52,1	40,4	7,5
Surxondaryo	11 326,5	54,2	27,9	17,9
Sirdaryo	8 708,0	47,2	32,3	20,5
Toshkent	27 822,4	68,6	16,6	14,8
Farg‘ona	12 920,6	62,0	22,0	16,0
Xorazm	8 580,3	73,4	15,3	11,3
Toshkent sh.	57 611,3	45,3	22,1	32,6

2021- yil yanvar-dekabr oylarida korxona va tashkilotlarning kengaytirish, rekonstruksiya va modernizatsiyaga investitsiyalar ulushi bo‘yicha yuqori natijalar Andijon viloyatida – 49,2 % (5 980,3 mlrd. so‘m), Samarqand viloyati – 40,4 % (7 156,0 mlrd. so‘m), Qoraqalpog‘iston Respublikasi– 38,5 % (3 032,1 mlrd. so‘m), Qashqadaryo viloyati – 32,9 % (5 332,4 mlrd. so‘m), Sirdaryo viloyatida – 32,3 % (2 814,2 mlrd. so‘m) va Namangan viloyatida – 30,3 % dan (4 036,0 mlrd. so‘m) kuzatildi.
Asosiy kapitalga investitsiyalarning iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha tarkibida qayta ishlash sanoati yetakchilik qilmoqda. Ushbu iqtisodiy faoliyat turida jami moliyalashtirish manbalari hisobidan 63 225,9 mlrd. so‘m yoki jami asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalarning 25,8 % i o‘zlashtirilgan.
Qayta ishlash sanoati tarkibida eng ko‘p investitsiyalar o‘zlashtirilgan 3 ta faoliyat turlari quyidagilar, jami investitsiyalardagi ulushi, % da:
Tog‘-kon sanoatida jami 231 999,7 mlrd.so‘m yoki respublika bo‘yicha jami investitsiyalar hajmining 9,5 % i o‘zlashtirilgan bo‘lib, uning tarkibidan 6,4 % i yoki 15 729,3 mlrd. so‘mi xom neft va tabiiy gaz qazib chiqarish sohasiga tegishlidir.
O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy faoliyat turlari bo‘yicha asosiy kapitalga investitsiyalar

Tarmoq	Summasi	Ulushi
Ishlab chiqarish sanoati	63 225,9 mlrd. so‘m	25,8 %
Tog‘-kon sanoati	23 199,7 mlrd. so‘m	9,5 %
Turar-joy qurilishi	20 274,7 mlrd. so‘m	8,3 %
Elektr va gaz bilan ta’minlash	19 536,3 mlrd. so‘m	8,0 %
Qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligi	18 934,9 mlrd. so‘m	7,7 %
Qurilish	14 257,7 mlrd. so‘m	5,8 %
Sog‘liqni saqlash	12 474,5 mlrd. so‘m	5,1 %

Ishlab chiqarish sanoati - 63 225,9 mlrd. so‘m / ulushi 25,8 %

Tog‘-kon sanoati - 23 199,7 mlrd. so‘m / ulushi 9,5 %

Turar-joy qurilishi - 20 274,7 mlrd. so‘m / ulushi 8,3 %

Elektr va gaz bilan ta’minlash - 19 536,3 mlrd. so‘m / ulushi 8,0 %

Qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligi - 18 934,9 mlrd. so‘m / ulushi 7,7 %

Qurilish - 14 257,7 mlrd. so‘m / ulushi 5,8 %

Sog‘liqni saqlash - 12 474,5 mlrd. so‘m / ulushi 5,1 %

Ulgurchi va chakana savdo - 9 055,4 mlrd. so‘m / ulushi 3,7 %

Ta’lim - 7 622,9 mlrd. so‘m / ulushi 3,1 %

Axborot va aloqa - 7 471,8 mlrd. so‘m / ulushi 3,0 %

Boshqa faoliyat turlari - 48 958,8 mlrd. so‘m / ulushi 20,0 %

1^ “O’zbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi” statistic to’plami.2021-yil.