Iqtisod moliya

Xulosa 
 
• Shunday qilib, inson yashar ekan turli-tuman ehtiyojlari mavjud. Ehtiyojlar kishilarni 
yashashi, kamol topishi uchun zarur. Ularni qondirish uchun zarur bo’lgan ne’matlar cheklangan. 
Sababi ularni ishlab chiqarish uchun resurslar cheklangan. Cheklanganlik bizni har qadamda 
tanlashga majbur qiladi. Tanlab qaror qabul qilishimiz uchun muqobil variantlarni 
taqqoslashimiz, taqqoslash uchun esa uning mezonlarini belgilashimiz kerak. 
• Ehtiyojlar tarkibi nihoyatda xilma-xil bo’lgani uchun ularga turli jihatdan yondoshib, 
qo’yilgan maqsadga ko’ra ma’lum bir guruhlarga ajratish mumkin. Bu tanlovni osonlashtiradi. 
Turli variantlardan birini tanlash qolgan ehtiyojlardan voz kechishga yoki miqdorini 

---

kamaytirishga olib keladi. Insonning butun hayoti tanlov asosida qanday qarorga kelishiga 
bog’liq. 
• Iqtisodiyot nazariyasining asosiy vazifasi ham ana shu tanlovni eng maqbul yo’llarini 
topib, to’g’ri qaror chiqarishni o’rganishdir.
• Ehtiyojni qondirishdan qanday maqsad ko’zlanganiga qarab, ularni: shaxsiy ehtiyojlar 
va ishlab chiqarish ehtiyojlariga bo’linadi. Shaxsiy ehtiyojlar kishilarning yashash uchun zarur, 
shaxsiy iste’molini qondiradigan ne’matlarga bo’lgan ehtiyoji bo’lsa, ishlab chiqarish ehtiyojlari 
esa ana shu ne’matlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan iqtisodiy resurslarga ehtiyoji bo’lib, 
ular moddiy, mehnat, axborot, moliyaviy resurslardan iborat. 
• Mavjud iqtisodiy resurslardan to’la foydalanish evaziga eng ko’p mahsulot ishlab 
chiqarish «ishlab chiqarish imkoniyati» deyiladi. Resurslarni cheklanganligi ishlab chiqarish 
imkoniyatlarini ham cheklaydi. 
 
Asosiy tayanch tushunchalar: 
1. Ehtiyoj-
2. Extiyojlarning yuksalib borishi iqtisodiy qonuni-
3. Iqtisodiy resurslar-
4. Iqtisodiyotning bosh muammosi 
5. Tanlovning muqobil qiymati-
6. Ishlab chiqarish imkoniyati chegarasi
7. Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’i- 
a) turli ehtiyojlarni qondiradigan ne’matlar ishlab chiqarish uchun zarur barcha vositalar 
va mehnatga layoqatli kishilar. 
b) insonning yashashi, kamol topishi uchun hayotiy ne’matlarga bo’lgan obektiv 
zaruriyat. 
v) resurslar cheklanganligi sharoitida jamiyat a’zolarining ehtiyojlarini qondirish 
muammosi. 
g) ishlab chiqarish va madaniyat rivojlanishi bilan inson ehtiyojlarining yuksalib 
borishini, uning miqdoran o’sib, tarkiban yangilanib borishi.
d) tanlov natijasida voz kechilgan imkoniyat ichidan tanlovchi uchun eng katta naf 
keltiruvchi yoki qadrlanuvchi imkoniyat. 
e) mavjud resurslardan to’la foydalanish evaziga turli kombinatsiyalarda eng ko’p 
mahsulot ishlab chiqarishning grafikda ifodalanishi.
j) mavjud iqtisodiy resurslardan to’la foydalanish evaziga eng ko’p mahsulot ishlab 
chiqarish.