Iqtisodiy geologiya

DAVLAT GEOLOGIYA VA MINERAL RESURSLAR QO’MITASI

GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI
“IQTISODIY GEOLOGIYA” KAFEDRASI
“TARMOQ BOZORLARI NAZARIYASI” FANIDAN

KURS ISHI

MAVZU: Oligopolistik firmalarning kartel kelishuvlari va uning barqarorlik shartlari.

BAJARDI: Geologiya-qidiruv ishlari iqtisodiyot taʼlim yoʻnalishi 3-kurs guruhi talabasi

______________________________________
ILMIY RAHBAR: “Iqtisodiy geologiya”
kafedrasi ________________________________
MUNDARIJA

Kirish ..................................................................................3

I BOB . KURNO MODELI VA BERTRAN MODELINING NAZARIY ASOSLARI....................................................................5

1.1. Cournot Modeli. Uning afzalliklari va kamchiliklari.................................5

1.2. Bertran Modeli. Uning afzalliklari va kamchiliklari..............................7

1.3. Duopoliya va oligopoliya sharoitida bozordagi firmalarning xatti-harakatlari va o'zaro ta'siri..................................................................................11

II BOB . ZAMONAVIY MONOPOLISTIK VA OLIGOPOLISTIK BOZORLAR.............................................14

2.1. AQSh gazeta bozorida duopoliya...............................................14

2.2. Elektron kitoblar bozori – Amazon va Google duopoliyasi.....................

2.3. Oligopoliyaga misol-O'zbekiston uyali aloqa bozori...................

2.4. Rossiya neft mahsulotlari bozori misolida oligopoliya.....................

Xulosa...........................................................................

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI.............................

Kirish

Iqtisodiy nazariyada bozor tuzilishi muammolariga katta e'tibor beriladi. Ma'lumki, mukammal va nomukammal raqobat ajralib turadi. Agar mukammal raqobat bozor tuzilishining biroz idealizatsiya qilingan modeli bo'lsa, unda nomukammal – bu juda Real. Nomukammal raqobat oligopoliya, monopolistik raqobat va monopoliyani o'z ichiga oladi. Ushbu ishda biz oligopoliya va uning xilma - xilligi-duopoliyaga joylashdik. Iqtisodiy o'sishning pasayishi va tovarlar va xizmatlarga talabning pasayishi sharoitida bozorda raqobat tobora faollashib bormoqda. O'yinchilarni kuchaytirish ularning bozorga ta'sir qilish imkoniyatlarini oshirishga olib keladi. Ichki bozor bir qator xususiyatlarga ega, chunki bozorda milliy iqtisodiyotning turli sohalarida band bo'lgan bozor ulushi yuqori bo'lgan kompaniyalar ustunlik qiladi. Natijada, oligopoliya bozori biz uchun juda muhimdir, chunki ko'plab oligopolist firmalar bizning iqtisodiyotimiz uchun kalit hisoblanadi. Bular General Motors Uzbekistan va O'zbekneftgaz, neft eksportchilari, metallurglar va boshqalar. Agar biz sanoat mahsulotlarining asosiy turlarini ishlab chiqarishni oladigan bo'lsak , unda oligopolistik tarmoqlarning ulushi 40% ni tashkil qiladi va ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, ularning barchasi 60% ni tashkil qiladi. Oligopolistik firmalar sotish hajmi bo'yicha O'zbekistondagi eng yirik hisoblanadi. So'nggi yillarda davlat raqobat holati bilan bog'liq muammolarga, shuningdek monopoliyaga qarshi qonun hujjatlarining buzilishiga chek qo'yishga katta e'tibor qaratmoqda. Monopoliyaga qarshi qo'mita o'zgartirildi, monopoliyaga qarshi Qonunchilik yangilandi, uni buzganlik uchun sanktsiyalar sezilarli darajada kuchaytirildi. Muammoning dolzarbligi shundaki, ichki iqtisodiyot sharoitida oligopoliya mamlakat rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Bu, ayniqsa, zamonaviy inqiroz davrida, mulkni qayta taqsimlash, bozordagi o'yinchilarni qisqartirish, turli xil qo'shilish va sotib olish. Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo'mitasining vazifasi yangi monopolistik va oligopolistik tuzilmalar paydo bo'lishining oldini olish, yashirin kelishuvlar, narxlarning oshishi va boshqalar. Bizning ishimizdagi o'rganish ob'ekti zamonaviy oligopolistik va duopolistik bozorlar. Tadqiqot mavzusi oligopolistik va duopolistik bozor sub'ektlari, davlat va ishlab chiqarish, narxlash, sotish sohasidagi boshqa firmalar o'rtasida yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlardir. Bizning ishimizning maqsadi Kurno modeli va Bertran modelining xususiyatlari, afzalliklari va kamchiliklarini o'rganish va ularni zamonaviy dunyoda qo'llashdir. Maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak:

- modellarning nazariy tomonlarini ko'rib chiqing;
- oligopolistik va duopolistik bozorlarda firmalarning o'zaro ta'sirining xususiyatlarini ko'rib chiqing;
- oligopoliya va duopoliyaning zamonaviy turlarini ko'rib chiqing;
- AQSh bosma ommaviy axborot vositalarining oligopolistik bozori va elektron kitoblar bozori sharoitida firmalar siyosatini tahlil qilish;
- O'zbekistonning oligopolistik uyali aloqa bozorini ko'rib chiqing, uning asosiy xususiyatlarini va Rossiyaning nooziq-ovqat bozorini aniqlang.