Iqtisodiy nazariya

ILOVALAR
1-ilova
Klaster tuzing




2-ilova

Xarajatlar	Ma’lumot	Masalan
Doimiy FC (Fixed costs)	Ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar	1000 sh.b.
O‘zgaruvchan VC (Variable costs)	Ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq holda	1400 sh.b. (5ta buyum)
Umumiy TC (Total costs)	Ishlab chiqarishning doimiy va o‘zgaruvchan summasi	1000+1400=2400 sh.b.
O‘rta ATC(Average Total costs)	Ishlab chiqarishning mahsulot birligiga xarajatlari	2400:5=480 sh.b.

3-ilova
Masalalar
Kompaniyaning ishlab chiqarish faoliyati quyidagi ma’lumotlarga ega (1 yillik)
Yalpi sotuv hajmi Q - 100 000 birlik.
Bozordagi narx – 1,5 sh.b.
Ishlab chiqarish yalpi xarajatlari TS - 160 000
Shuningdek, yalpi doimiy xarajatlar TFC - 20 000
Bozordagi talab va narx kompaniya kelajagi uchun vaziyatni yaxshilash imkonini bermayapti. Shuning uchun kompaniya ishlab chiqarishni to‘xtatishga qaror qildi. Bu qaror to‘g‘rimi?
Tahlil

1. 
   Kompaniya foydasining tahlili 1 yilda;
   

Profit = TR – TC = 100 000 * 1,5 – 160 000 = - 10 000 sh.b.

2. 
   O‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlarni xarajatlarni aniqlaymiz;
   

AVC = ATC – AFC = TC/Q – TFC/Q = 160 000/100 000 = 1,6 - 0,2 = 1,4 sh.b.

3. 
   O‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlar bilan bozordagi narni solishtiramiz;
   

P = 1,5 sh.b. AVC = 1,4 sh.b.
P>AVC
Joriy narx barcha o‘zgaruvchan xarajatlarning va doimiy xarajatlarning bir qismini moliyalashtirish imkonini beradi. Qisqa muddatli davr oralig‘ida kompaniyani yopish maqsadga muvofiq emas.


Masalalar
Kompaniyaning ishlab chiqarish faoliyati quyidagi ma’lumotlarga ega (1 yillik)

1. 
   Xom ashyo va materiallarga xarajatlar – 150 000 so‘m
   
2. 
   Yoritish uchun xarajatlar – 10 000 so‘m
   
3. 
   Transport xarajatlari – 20 000 so‘m
   
4. 
   Boshqaruv personali oyligi – 70 000 so‘m
   
5. 
   Ishchi kuchi ish xaqi – 200 000 so‘m
   
6. 
   Asbob-uskuna amortizatsiyasi – 3 mln. so‘m 10 yilga (proporsional)
   
7. 
   Ijara xaqi – 10 000 so‘m
   

Ishlab chiqarish xajmi – 2500 dona yiliga
Mahsulot birligi 500 so‘m bo‘lsa, korxona umumiy daromadi va foyda hajmini aniqlang hamda quyidagilarni hisoblang: VC, FC, TC, TR, π , AVC, AFC, ATC - ?


4-ilova