Iqtisodiy statistikaning uslubiy negizi

Tovar va xizmatlar operatsiyasi tarmoq hamda sektorlarda tovar va xizmatlar ishlab chiqarish, ularni ayirboshlash, iste’mol qilish jarayonlarini uz ichiga oladi.
Taqsimlash operatsiyalari daromad va mulkni taqsimlash, qayta taqsimlash jarayoniga ta’luklidir.
Moliyaviy operatsiyalar iqtisodiyotning turli sektorlarida moliyaviy aktivlar, passivlar va fondlar o’zgarishini tavsiflaydi.
Transfertlar bir tomonlama operatsiya bo’lib, unda bir institutsion birlik uzining tovari, xizmatlari yoki aktivini boshqa institutsion birlikka berib, uning evaziga xech kanday ekvivalent (tovar, xizmat va aktiv) olmaydi.
Xar bir sektorni tahlil qilish MHTda operatsiyalarni hisoblar kurinishida tasvirlashni talab etadi. Tizimdagi hisoblar «resurs» va «foydalanish» qismlaridan iborat bo’lib, ko’rsatkichlar hisoblarda ikki marotaba yoziladi. Bir marotaba-resurs qismida, ikkinchi marotaba foydalanish qismida.
MHTda baxolarning shakllanishi va ularning tarkibiy qismi va boxolarning o’zaro bog’lanishi 1-jadvalda tasvirlangan
1-jadval

Baxolar	Mexnat xaki	Oralik iste’mol	Yalpi foyda	Ishlab chiqarish sof soligi	Mahsulot sof soligi	Savdo transport ustamasi
Omillar	+	+	+
baxosi
Asosiy baxo	+	+	+	+
Ishlab chikaruvchi baxosi	+	+	+	+	+
Bozor yoki xaridor baxosi	+	+	+	+	+	+

3. MHT schyotlari tasnifi va ularni tuzish qoidalari

Milliy hisoblar tizimi uzining tuzilishiga kura buxgalterlik hisobi bilan uxshash. Ularning xar ikkisi xam «T»-kurinishidagi shaklga ega. Schyotlarni balanslashtiruvchi ikki xil yul mavjud. Ayrim schyotlarni balans moddasi yordamida balans metodi bilan balanslashtiriladi. Balans moddasi keyingi schyotning birlamchi moddasiga aylanadi. Boshqa schyotlar esa “tarif” usuli bilan balanslashtiriladi. “Tarif” usuli bilan balanslashtiriladigan schyotlarga tovar va xizmatlar schyoti misol buladi. Milliy hisoblar tizimi schyotlari ikki kimdan iborat, ya’ni resurslar va foydalanish (buxgalteriya hisobidagi kabi debet-kredit emas). Shunisi muximki, resurslarga aloqador kaydlar yigindisi foydalanishdagi aloqador kaydlar yigindisiga teng buladi.