Iqtisodiyot asoslari

To’g’ri – noto’g’ri:
 
1. Mukammal raqobatli bozorda firmalar, monopolistik raqobatga qaraganda 
ko’proq, turli tuman tovarlarni taklif etadilar. 
2. Agar, oligopolistik bozorda korxona narxni yoki ishlab chiqarish hajmini 
tushirsa yoki oshirsa, bu holat, raqobatchi firmalarning sotish hajmi va 
foydalariga ta’sir etadi. 
3. Monopol raqobatli bozor uncha ko’p bo’lmagan korxonalar mavjudligi bilan 
tavsiflanadi. 
4. Monopoliyalar doimo noqonuniydir. 
5. Trest va kartel’ aynan o’xshash tushunchalardir.
6. Monopolistik raqobatli bozorlarda resurslardan samarali foydalanish darajasi 
ta’min etilmaydi. 
7. Oligopolistlar narxli raqobat usullarini ma’qul ko’radilar. 

Mashq va masalalar: 
1. Oligopolistik firma velosiped savdosi bilan shug’ullanadi. Firma tovarining 
chegaraviy xarajatlari 25 dollarni, chega-raviy daromadi – 45 dollarni, yalpi 
o’rtacha xarajatlari – 50 dollarni tashkil etadi. Quyidagi shartlarning qaysi 
birida firma o’zining eng yuqori foydasini ta’min etadi: 
a) Narxni pasaytirish va ishlab chiqarish hajmini kamaytirish; 

---

49 
b) Narxni pasaytirish va ishlab chiqarish hajmini oshirish; 
c) Narxni oshirish va ishlab chiqarish hajmini kamaytirish: 
d) Narxni oshirish va ishlab chiqarish hajmini oshirish. 
2. Quyidagi keltirilgan har bir holat uchun, mos bozor tuzilmasini toping: 
a) Mukammal raqobat; 
b) Monopoliya; 
c) Monopolistik raqobat; 
d) Oligopoliya ; 
e) Monopsoniya. 
3. Bozor konsentrasiyasi normasi (me’yori) tarmoqning umumiy sotish hajmidagi 
turli yirik firma ulushini o’lchaydi. Sizning fikringizcha, bu ko’rsatkich 
uchun qanday kamchiliklar xos? 
a) Ushbu bozor qanday mahsulotlardan tashkil topganligini aniq aniqlash qiyin; 
b) Firma xulq - atvoriga salohiyatli raqobat ta’sirini inkor etadi; 
c) Importga farqsiz bo’ladi va bozorda konsentrasiyalashuv darajasini ortiqcha 
baholaydi; 
d) Mahalliy va mintaqaviy darajada konsentrasiyalashuv darajasini hisobga 
olmaydi; 
e) To’rtta yirik firma o’rtasida sotishning taqsimlanish ulushlarini hisobga 
olmaydi; 
f) Barcha javoblar to’g’ri. 
4. Qaysi bozor tuzilmasida – sof raqobat (S. R.), sof monopoliya (S. M.), 
Oligopoliya (O.), monopolistik raqobat amal qiladi: 
a) Soatsozlik ustaxonasi; 
b) Shahar jamoat transporti; 
c) Telefon tarmog’i; 
d) Sigaret ishlab chiqaruvchi: 
e) Avto xizmat; 
f) Alyuminiy ishlab chiqaruvchi firma; 
g) Ferma; 
h) Oziq - ovqat do’koni. 
