Iqtisodiyot asoslari

tovar va xizmatlar bilan bog’liq operasiyalar; 
- 
taqsimlash operasiyalari; 
- 
moliyaviy operasiyalar. 
Milliy hisoblar tizimi ko’rsatkichlari tizimida YaMM ko’rsatkichi alohida o’rin 
tutadi. YaMMni o’lchashda quyidagi uch usuldan foydalaniladi: 
- 
xarajatlar usuli; 
- 
daromadlar usuli; 
- 
qo’shilgan qiymatlarni jamlash usuli. 
Quyidagi jadvalda YaMMni o’lchashning ikki usuli o’z ifodasini topgan: 
№ 
YaMMni tovar va xizmatlar sotib olishga 
mo’ljallangan barcha xarajatlar bo’yicha o’lchash 
Shartli 
belgilar 
Miqdor 
1. 
Uy xo’jaliklarining iste’mol xarajatlari 
C 
2. 
Biznesga investisiya xarajatlari yoki Yalpi xususiy ichki 
investisiyalar 
I 
3. 
Tovar va xizmatlar bo’yicha davalt xaridi 
G 
4.
Sof eksport 
Xp 
Jami: YAMM = C +I + G + Xp 
Y 
YAMMni barcha daromadlar bo’yicha o’lchash 
1. 
Iste’mol qilingan kapital hajmi 
A 
2.
Biznesga egri soliqlar 
T 
3. 
Yollanma ishchilarning ish haqlari 
W 
4.
Ijara haqi 
R1 
5. 
Foiz stavkasi 
R 
6. 
Yakka qo’yilmalardan daromadlar 
P 
7. 
Korporasiyalar foydasiga soliqlar 
TR 
8. 
Dividendlar 
P1 
9. 
Taqsimlanmagan foyda 
P2 
Jami: YaMM = A+T+W+R1+R+P+TR+P1+P2
Y 
Odatda YaMMning nominal va real qiymatlari farqlanadi.
Nominal YaMM - bu, joriy davr narxlarida hisoblangan YaMM qiymatidir. 
Real YaMM esa, narxlar darajasi o’sishini chegirib tashlagan holda 
hisoblangan YaMM qiymatini ifoda etadi. 
Nominal va real YaMM qiymatlari nisbati YaMM deflYatori to’g’risida 
xulosa hosil qilishga imkon Yaratadi. 
Milliy hisoblar tizimi to’g’risida umumiy tushunchaga ega bo’lish uchun 
quyidagi chizmaga murojaat etamiz: 

---

52