Iqtisodiyot fakulteti iqtisodiyot va servis kafedrasi


Download 166.5 Kb.
bet1/6
Sana21.04.2023
Hajmi166.5 Kb.
#1374417
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
TARMOQLARARO DINAMIK BALANS MODELI


O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI


FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI
SIRTQI TA’LIM


IQTISODIYOT FAKULTETI
IQTISODIYOT VA SERVIS KAFEDRASI
Makroiqtisodiy tahlil va pragnozlash fanidan
MUSTAQIL ISHI
Mavzu: TARMOQLARARO DINAMIK BALANS MODELI


Bajardi: Usmonaliyev.A


Farg‘ona -2023


TARMOQLARARO DINAMIK BALANS MODELI
Reja:
1. Milliy iqtisodiyotda tarmoqlarning o`rni.
2. Tarmoqlararo balansning umumiy tuzilishi.
3. Balans modellaridagi matematik bog`lanishlar.
4. Tarmoqlararo balans qismlarining xarakteristikalari.
5. Bevosita moddiy xarajatlar koeffitsiyentlarini aniqlash.
6. Mehnat xarajatlari koeffitsiyentlarini aniqlash.


Tarmoqlararo balans modelibu matritsaviy makroiqtisodiy model.
Tarmoqlararo balans modelimilliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini o`z ichiga olgan va optimal proportsiyalarni aniqlaydigan matematik modeldir.
Tarmoqlararo balans modeli yordamidamilliy iqtisodiyotning yalpi mahsuloti aniqlanadi.
Tarmoqlararo balans modelida bevosita xarajatlarbir birlik mahsulotni ishlab chiqarishga sarflanadigan xarajatlardir.
Tarmoqlararo balansning matematik modeli bu matematik tenglamalar sistemasidir.
Milliy iqtisodiyot darajasidagi tarmoqlararo balans (TAB) da milliy daromadning yaratilishi va taqsimlanishi, moddiy va mehnat resurslaridan foydalanish, tarmoqlar o`rtasidagi ishlab chiqarish aloqalari xamda ijtimoiy mahsulotning ishlab chiqarilishi va taqsimlanishi o`z aksini topadi. Xalq xo`jaligida mahsulot ishlab chiqarish va taqsimlanishi tarmoqlararo balansining matematik modeli.


Iste’mol
tarmoqlar
Ishlab
chiqarish
tarmoqlari

1


2


3


...




n

Pirovard mahsulot



Yalpi mahsulot



1
2
3
...
n

X11
X21
X31
...
Xn1

X12
X22
X32
...
Xn2

X13
X23
X33
...
Xn3

...
...
...
...
...

X1n
X2 n
X3 n
...
Xn n

Y1
Y2
Y3
...
Yn

X1
X2
X3
...
X n

Ish haqi
Sof daromad

v1
m1

v2
m2

v3
m3

...
...

vn
mn

vc
mc

-
-

Yalpi mahsulot

X1

X2

X3

...

Xn

-

X

Balans tuzishda quyidagilarga asoslanamiz:
a) ishlab chiqarish tarmoqlarini i harfi bilan iste’molchi tarmoqlarni j harfi bilan tartiblaymiz; i=1,2,3,...,n; j=1,2,3,...,n.
b) xalq xo`jaligining har bir tarmogi balansda ishlab chiqaruvchi xamda iste’molchi sifatida qatnashadi;
v) ishlab chiqarish tarmoqlariga balansdagi muayyan bir qator, iste’molchi tarmoqlariga esa muayyan bir ustun mos keladi.
Xij kattaliklar i-tarmoqda ishlab chiqarilgan va j-tarmoqda iste’mol qilingan ishlab chiqarish vositalarining qiymatini ko`rsatadi.
Tarmoqlararo balansning satrlarida moddiy ishlab chiqarishning har bir tarmogidagi yillik mahsulot xajmining taqsimlanishi o`z aksini topadi. Masalan, 1-tarmoq qatoridagi X11, X12, X13,..., X1n kattaliklar elektroenergiya tarmogi mahsulotining shu tarmoqning o`zida, kumir sanoatida va barcha boshqa tarmoqlarda sarflangan mikdorini ko`rsatadi. Elektroenergiyaning moddiy ishlab chiqarishdan tashkaridagi sarflanishi, ya’ni sunggi (pirovard) iste’molni y1 ko`rsatadi. Pirovard iste’mol shaxsiy (xususiy) va ijtimoiy iste’moldan tashkil topadi.
1-satrdagi barcha kattaliklar yigindisi xuddi 1-ustundagi kattaliklar yigindisi kabi natijaga, ya’ni yil davomida ishlab chiqarilgan elektroenergiya mahsulotining qiymat ko`rinishiga teng bo`lishi kerak:
(1)
Xuddi shuningdek ixtiyoriy olingan ishlab chiqarish tarmogi uchun:
(2)
Tarmoqlararo balans modeli to`rtta qism - kvadrantlardan iboratdir.

Download 166.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling