Iqtisodiyot fakulteti mintaqaviy iqtisodiyot va menejment kafedrasi personalni boshqarish fanidan

Ekspert hodimlarnig guruxlashtirilgan sifatlaridan baholanayotgan shaxs eng mos sifatlar tanlab olinadi erkin tanlashda baholanadi erkin tanlashda boholnadigan sifatlar miqdori ahamiyati .

Yillik formulalar bo’yicha baxolash tasniflari majburan tan tizimi. Xodisalar bo’yicha baholash

Bu yuqoridagi usulga o’xshaydi ammo guruxlashtrilgan sifatlar majburiy tanlanadi tizimnig ikkinchi turi yillik tasniflardan o’xshash turlarini tanlash/ I shdagi nuxsonlar taxlil etiladi yoki baholanayotgan xodimnig murakkab va og’ir sharoyitlarda o’zini tutishni baholsh

Avval qo’yilgan maqsadlarga erishish bo’yicha baholash	U bir necha bosqichdan iborat;maqsadni qo’yish va raxbar bilan birga muhokama etish orqali nazorat yakuniy muhokama.
Baholashning aralash usullari (xx- 10 yillari
Baholashning jamlash usuli	Eksprtlarda tomonidan u yoki bu xislatlarni qanchalik tez tez nomoyon bo’lishni aniqlash
Xodimlar guruxlarini baholash tizimi	Masalan a’lo yaxshi qoniqarli baholash
Baholashning grafik usuli	Diapazonlari (karyera , mukofatlar ajratish
Modemlashtrilgan vazifalarning tahlili	Baholash markazlarida turli usullarda qo’llangn holda ishlatildi
Eksprtlrda ishtirokidagi guruhda baxs	Aniq muomoni muhokma qilish
	Bo’yicha tabiiy tajriba vaziyatida mustaqil usul siftida qo’llanilgan

Baholashning psixologik usullari noanaviy attestatsiyaning yana bir turi hisoblnadi. Bundan malakali psixologlar maxsus testlar orqali xodimlarda u yoki bu sifatlarning naqadar rivojlanganligini aniqlaydilar. Ushbu yillari ananaviy attestasiyadan farqli o’laroq natijalar emas balki hodimning salohyati aniqlanadi. Kompaniya va firmalarda bu usul asosan bo’lajak raxbarlardagi yetakchilik sifatlarni aniqlashda ishlatildi.

O’zini tutishning kutilayotgan modeli shkalasi; Bazan BARS texnikasi ham deb yuritiladigan ushbu usul raxbar tomonidan baxolanayotgan hodimning muayyan sifatini tanlashni talab etadi .

Masalan attestatiya qilinayotgan hodimning raxbari “Stressga bardosh qobilyati” ustunida mazkur savolga javoblardan birini tanlashi kerak bo’ladi. Ya’ni “men mazkur hodim stress sharoitdida o’zini quydagicha tutadi degan fikrdaman”jumlasi bilan boshlanadigan javob variantlaridan biri tanlanadi:

Vazminlikni saqlab qoladi -5

Kayfiyati tushadi -4

Jaxli chiqadi-3

Betartib ish tutadi -2

O’zini nazorat qila olmaydi -1

Attestatsiya maqsadlaridan kelib chiqqan holda uning ikki tarkibiy qismini farqlash kerak:

• 
  Mehnat baholash
  
• 
  Personalni baholash.
  

Mehnatni baholash personal mehnatining real mazmuni sifati hajmi va intensivligini rejalangani bilan taqqoslashni nazarda tutadi.Bu rejalar odatda yillik va joriy rejalar dasturlar texnalogiya shartlarida aks etrilgan bo’ladi. Mexnatni baholash mehnat:

-miqdori:

-sifati:

-intetsivlgini aniqlshga xizmat qiladi.

Mutaxasis mehnat ulushi samradorligini ball orqali baholash usuli ham mavjud.Mazkur usul ko’rsatkichlari quydagilardan iboratdir:

-bajaralayotgan ishning murakabligi sifatli ,hajmi darajasi:

-ish vaqtidan foydalanishi:

-ishdagi yangilik va ishga ijodiy yondashuv.

-mutaxasisning o’z kasb malakasi darajasini oshrishga munosabati:

-ijtimoiy hayotdagi faolik ;

-xulq-atvor ma’daniyati.

Mutaxasis faoliyatini baholashda u yoki bu ko’rsatkichlarni tanlash attestatsiya o’tkazish uchun tanlangan usulga bog’liqdir.

Mutaxasisni attestatsiya qilishda odatda quydagi usullardan birini tanlash mumkin:

-bayon usullari

-aralash usullari

-baholashning suniy miqdori usullari.

Bayon usuliga eng avvalo tarjimai xol bayon asosida mutaxasis faoliyatini baholash tajribasini kiritish mumkin.

Ushbu usullar guruxiga shuningdek raxbarlar tomonidan mutaxasis faoliyatiga ogzaki yoki yozma tavsif berish ham talluqlidir.

Gurux baxs usuli: Bu usulda ekspertlar guruxi mutaxasis bilan uning faoliyati haqida yakkama yakka suxbatlashadi.

Taqqoslash usuli ham bayon usuli guruxiga ham kiradi. Taqqoslash quyidagi usullarda amalga oshiriladi:

Etalon usuli: Shu usulda korxonadagi eng yahwi mutaxasisla etalon sifatida qabul qilinadi:

Matritsa usuli bu usulda mutaxasisning amaliy sifatlari u egallab turgan lavozim uchun talab qilinadigan sifatlarga taqoslanib attetatsiya qilinadi;

Erkin yoki majburiy tanlov usuli Mazkur usulda attetatsiya qilinayotga mutaxasis sifatlari avvaldan belgilab qoyilgan talablarga taqqoslanadi;

-aralash usullar asosida xam bayon tamoyili yotadi. Lekin bu holda baholash miqdoriy korsatkichlar yordamida amalga oshiriladi.

Ularga quyidagilar kiradi.

1 Baholarni jamlash usuli.

2Belgilangan guruxlash usuli.

3Test sinovlari.

Baholashning bosh masalasi-uning korsatkichlari jadvalda belgilangan. Baholash korsatkichlari bir holda hodimlarning tashkiliy ijtimoiy tizimiga ikkinchi bir holda- xodimlarning kasbiy talablariga muofiqligini belgilaydi.