Iqtisodiyot” fakulteti “real iqtisodiyot” kafedrasi

Коэффициентлар	1 синф	2 синф
3 синф
К1	0,1 ва баландроқ	0,05-0,1	0,05 дан камроқ
К2	1.0 ва баландроқ	0,5-1.0	0,5 дан камроқ
К3	2.0 ва баландроқ	1,0-2.0	1,0 дан камроқ
К4	0,60 ва баландроқ	0,30-0,60	0,30 дан камроқ
К5	0,1 ва баландроқ	0,05- 0,1	0,05 дан камроқ
К6	0,06 ва баландроқ	0,03- 0,06	0,03 дан камроқ

2.17. Кредитга лаёқатлилик умумий синфини умумий баҳолашда ҳар бир коэффициентнинг аҳамияти 3-жадвалда берилган шкала бўйича аниқланади

3-жадвал

Коэффициентлар	Кредитга лаёқатлилик бўйича дастлабки синфнинг умумий баҳосидаги улуш (% да)
К1	5%
К2	10%
К3	40%
К4	20%
К5	15%
К6	10%
Жами:	100%

2.18. Кредитга лаёқатлилик дастлабки синфини (S) ҳисоблаш учун ҳар бир коэффициент бўйича олинган синфлар 3-жадвалга биноан ушбу коэффициентларнинг оғирлик қисмларига кўпайтирилади ва қуйидаги формула бўйича жамланади:

S = 0,05 * тоифаси К1+ 0,1* тоифаси К2+ 0,4* тоифаси К3+0,2* тоифаси К4+0,15* тоифаси К5+0,1* тоифаси К6


Ҳақиқий ҳисобланган коэффициентлар ва ҳар бир коэффициент учун белгиланган синфлар асосида корхонанинг кредитга лаёқатлилигини дастлабки синфини ҳисоблаш мисоли:


Мисол:

Коэффициентлар	Корхонанинг ҳисоботларини ҳисоблашнинг ҳақиқий маълумотлари	2-жадвалга мувофиқ ушбу коэффициентга берилган синф
К1	0,06	2
К2	0,31	3
К3	0,97	3
К4	0,60	1
К5	0,18	1
К6	0,01	2

Ҳар бир коэффициентга берилган синф асосида ( 2-жадвал) ва ҳар бир коэффициентнинг дастлабки кредитга лаёқатлилик синфини умумий баҳолашдаги улуши асосида (3-жадвал). S = 5%*2 + 10%*3 + 40%*2 + 20%*1 + 15%*1 + 10%*2 = 0,1+0,3+0,8+0,2+0,15+0,2= 1,75. Яъни, ушбу корхона учун ҳисобланган умумий дастлабки кредитга лаёқатлилик синфи 1,75 ни ташкил этди.

2.19. Кредитга лаёқатлиликнинг дастлабки синфи баллари йиғиндиси асосида охирги кредит қобилияти 4-жадвалда келтирилган ҳисоб-китоблар бўйича ҳисобланади.

4-жадвал

S кўрсаткичи диапазони	Кредитга лаёқатлиликнинг якуний синфи	Изоҳ
= 1.25 ва ундан камроқ	1 (биринчи синф)	Ушбу синфга киритишнинг мажбурий шарти кредитга лаёқатлиликнинг бу синфи учун белгиланган даражадаги К5 коэффициентининг қиймати ҳисобланади (мавсумий даромад даражасига эга бўлган корхоналар бундан мустасно)
>1.25 дан = 2.35 гача	2 (иккинчи синф)	Ушбу синфга киритишнинг мажбурий шарти кредитга лаёқатлиликнинг 2-синфига нисбатан паст бўлмаган белгиланган даражадаги К5 коэффициентининг қиймати
> 2.35 дан ва кўпроқ	3 (учинчи синф)

Юқоридаги мисолга асосланиб: S = 1.75, демак, кўриб чиқилаётган корхона учун охирги кредитга лаёқатлилик даражаси = 2

2.20. Қўшимча тахминий кўрсаткичларга қуйидагилар киради: ўз айланма маблағлари мавжудлигининг динамикаси, айланма маблағлар айланмасининг динамикаси (шу жумладан, дебиторлик қарзлари ва заҳиралар), кредиторлик қарзлари динамикаси, корхонага инвестициялар рентабеллиги динамикаси.

2.21. Ўз айланма активларининг (НСОС) мавжудлиги қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: НСОС = ИСС - ДА, бу ерда

ИСС - ўз маблағларининг манбалари 480 + 570 + 580 баланс сатри

ДА - узоқ муддатли активлар 130 баланс сатри

Агар хўжалик юритувчи субъектда НСОС салбий ҳисобланган бўлса, ноликвид қолдиқ ҳосил бўлади. Ноиквид балансга эга бўлган хўжалик юритувчи субъектлар ҳисобга олинмайди.

2.22. Айланма маблағлар айланмаси, дебиторлик қарзлари, захиралар ва кредиторлик қарзлари айланма кунларда аниқланади ва ушбу кўрсаткичларнинг ҳаракатланиш тезлигини тавсифлайди.

CО х Д
О _{кунларда} = -------------,
Р
бу ерда:

О _{кунларда} (О _{в днях}) - кунлардаги оборот

СО - жорий активларнинг ўртача хронологик қолдиқлари (ёки дебиторлик қарзлари, захиралар ёки кредиторлик қарзлари)
Д - таҳлил қилинган даврдаги кунлар
Р - савдо даромадлари

2.23. Корхонага қўйилмаларнинг рентабеллиги баланс фойдасини (БП) корхона якуний балансига (ВБ) бўлиш йўли билан ҳисобланади:

БП
Қўйилмаларнинг рентабеллиги = ---------.
ВБ