Iqtisodiyot va menejment predmeti va izlanish uslublar 3Korxonalar iqtisodiyoti va menejmenti kursining mazmuni va vazifalari

Menejment funksiyalari 

---

1. Marketing - bu inson ehtiyoji va talablarini ta’minlash va foyda olish 
maqsadida bozor bilan amalga oshadigan, tovarlar sotilishini ta’minlash, 
ayirboshlashni tezlashtirishga qaratilgan faoliyat. 
2. Rejalashtirish - bu ijodiy loyixalashtirish istiqbolini, iqtisodiy sistemani 
belgilash. Rejalashtirish barcha xo’jalik sub’ektlari strategiyasida o’z aksini topadi. 
3. Tashkil etish - bu texnik, iqtisodiy, ijtimoiy va boshqarish sistemalarini 
tartibga keltirish. Menejmentni tashkil etish, avvalo, eng maqbul tashkiliy tuzilmalar 
qurish, moddiy, mexnat, moliyaviy resurslardan samarali foydalanish, boshqarish 
tizimlari orasidagi munosabatlarni tartibga solish. 
4. Muvofiqlashtirish - texnik, iqtisodiy, ijtimoiy masalalarni birga hal etishda 
barcha boshqaruv funksiyalarining kelishi. Bundan o’zaro aloqa o’rnatiladi, amaldagi 
me’yor va me’yoriy hujjatlardan chetlanilsa ogoxlantiriladi. 
5. Rag’batlantirish - bu inson omilini keng demokratik asosida faollashtirish, 
uning manfaatlari yo’lida g’amxo’rlik qilishni boshqarish; 
6. Hisob va nazorat - bu boshqariluvchi sistema holatining nazorat va hisobga 
olish, ishni bir me’yorda ta’minlashni boshqarish. 
Agar boshqariluvchi ob’ekt o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lsa, boshqaruv 
funksiyalari ham faoliyat ko’rsatadi. 
Bozor iqtisodiyotiga o’tish Respublikamizda iqtisodiyotni tarkibini tubdan 
o’zgartirilishiga olib keldi. Mulk shakllari, iqtisodiyotni tarkibi tubdan o’zgardi. Eski 
ma’muriy-buyruqbozlik tizimiga asoslangan «Xalq xo’jaligi balansi» hisobot va 
statistika ko’rsatkichlar tizimi talabga javob bermay qoldi. Shu sababli, 1993 yil 28 
sentabrdagi O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining XIII-sessiyasida «Davlat 
statistikasi to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi qonuni qabul qilindi. Bu qonunda 
respublika statistika organlarini huquqlari, vazifalari, mas’uliyatlari belgilangan. 
Ushbu qonunga binoan O’zbekiston Respublikasi jahonning 150-dan ortiq 
mamlakatlarida ishlatilayotgan «Milliy hisobot tizimi»ga o’tdi. «Milliy hisobot 
tizimi» - yaxlit jamlama iqtisodiy-statistik ko’rsatkichlar to’plami bo’lib, tayyor 
mahsulot ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish, yalpi milliy daromadni yaratish, 
taqsimlash va iste’mol jarayonlarini o’zida mujassamlashtirgan hisobot va statistika 

---

tizimidir. Bunda ishlab chiqarish bilan bir xil uslubda xizmat ham milliy daromad 
yaratishda hisobga olinadi va o’lchanadi. 
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda “Korxona iqtisodiyoti va menejmenti” 
kursining mazmun-mohiyati quyidagi mavzular orqali o’rganiladi: 
• fanining predmeti va vazifalari; 
• korxona - mustaqil xo’jalik yurituvchi bozor sub’ekti; 
• korxonaning asosiy fondlari va ishlab chiqarish quvvati; 
• korxonaning aylanma mablag’lari va investitsion faoliyati; 
• korxona mehnat resurslari va mehnat haqi tizimi; 
• mahsulot (ish, xizmat) tannarxi, foydasi va rentabelligi; 
• korxonaning biznes-rejasi; 
• korxona xavfsizligi va tijorat siri; 
• menejmentning tashkiliy tuzilmalari; 
• menejment usullari, rahbarlik va uning madaniyati; 
• boshqaruv qarorini ishlab chiqish va qabul qilish bosqichlari; 
• strategik rejalashtirish va uni amalga oshirish; 
• ishlab chiqarish va xodimlarni boshqarish usullari; 
• boshqaruvda vakolat, mas’uliyat, nazorat va samaradorlik. 
Тayanch iboralar: 
Menejment, menejer, biznes, konsepsiya, tashkilot, tadbirkor, rahbar, 
ishbilarmon, bozor munosabatlari, jamiyat, iqtisod, fan, moddiy borliq, ob ’ekt, 
korxona, predmet, madaniyat, hodisa, jarayon, iqtisodiy reallik, xo’jalik mexanizmi, 
usul, usul, dialektika, induksiya, deduksiya, analiz, sintez, kuzatish, eksperiment, 
tizimli tahlil, modellashtirish, ekstropolyatsiya, interpolyatsiya, axborot, ko ’rsatkich.