Ish haqi va mehnat munosabatlari

Ish bay ish haqi
1. Oddiy ish bay
2. Ishbay mukofotli
Bunda ishlab chiqarishning natijalari va boshqa ko`rsatkichlar uchun mukofot berish nazarda tutiladi.
3. Ishbay progressiv
Bunda ishlab chiqarishning me`yorlashtirilgan hajmi uchun belgilangan va undan ortiqchasiga oshirilgan ratsenka bo`yicha ish haqi to`lanadi.
Bunda ish haqi mahsulot birligi uchun belgilangan yagona ratsenka bo`yicha to`lab boriladi.
Tarmoqlar, mamlakat hududlari, ishlab chiqarish va kasb turlari, turli toifadagi xodimlar hamda xizmat vazifalari bo`yicha ish haqi darajasini tabaqalashtirish tarif tizimi orqali amalga oshiriladi.
Tarif tizimi
Unda ayrim kasb va ish turlarining ta`rifi, aniq bir ishni bajaruvchilarning malaka va ko`nikmalariga qo`yiladigan talablar hamda ularning razryadlari ko`rsatiladi.
Ta`rif – malaka ma`lumotnomalar.
Ta`rif - setkasi.
Unda mehnat qilish sharoiti og`ir bo`lgan hududlar va zararli ishlarda ishlovchilar tarif stavkasiga qo`shimcha koeffisientlar belgilanadi.
Unda birinchi va undan keyingi razryadli xodimlar mehnatiga haq to`lashning o`zaro nisbatini aks ettiruvchi tarif koeffisientlari ko`rsatiladi.
Ish haqiga turli koeffisientlar
Taqsimot munosabatlarida ish haqining mohiyati. Nominal va real ish haqi.
Iqtisodiy resurs hisoblangan ishchi kuchi bozorida
Iqtisodiy kategoriya sifatida
Ishchi kuchi talab va taklif nisbati asosida shakllanadigan baho sifatida chiqadi.
Yalpi milliy mahsulotni ishlab chiqarishda qatnashuvchilarning sarflangan mehnatining miqdori, sifati va unumdorligiga qarab undan oladigan ulushining puldagi ifodasidir.
Ish haqi
Real ish haqi darajasini belgilab beruvchi omillar:

• Nominal ish haqi miqdori.
• Iste`mol tovarlari va xizmatlarga bozor baholari darajasi.

Nominal ish haqi
Real ish haqi
Ma`lum vaqt oralig`ida pul shaklida olingan ish haqining umumiy summasidir.
Nominal ish haqining <> layoqati yoki nominal ish haqiga sotib olish mumkin bo`lgan tovarlar va xizmatlar miqdori.
Real ish haqi boshqa sharoitlar o`zgarmay qolganda nominal ish haqi miqdoriga to`g`ri mutanosiblikda, iste`mol tovarlari va xizmatlar narxi darajasiga teskari mutanosiblikda o`zgaradi. Boshqacha aytganda,