Ishchi kuchi, uning bandligi va ishsizlik

To’rtinchidan, ishdan bo’shagan xodimlarni qayta tayyorlash va qayta o’qitishni tashkil etishni tubdan o’zgartirish.
Beshinchidan, vaqtincha ishga joylashtirish imkoni bo’lmagan mehnatga yaroqli aholini davlat tomonidan ishonchli ravishda ijtimoiy himoyalash.
Aholining ish bilan bandligi masalasi ko’p qirrali bo’lib, u barcha odamlarga o’z qobiliyatlarini ishga solish, o’z ehtiyojlarini qondirish uchun dastlabki teng imkoniyatlarni ta‘minlovchi davlat va bozor mexanizmini vujudga keltirish; ishchi kuchini iqtisodiyotda tarmoqlari va sohalari o’rtasida qayta taqsimlash kabi masalalrni ham o’z ichiga oladi.
Mehnatga layoqatli bo’lib, ishlashni xohlagan, lekin ish bilan ta’minlanmaganlar ishsizlar deyiladi. Namoyon bo’lish xarakteri va vujudga kelish sabablariga ko’ra ishsizlik friktsion, tarkibiy, tsiklik, ixtiyoriy, instituttsional, texnologik, regional, yashirin va turg’un turlarga bo’linadi.
Friktsion ishsizlarga ish joyini o’zgartirgan, yangi yashash joyiga ko’chib o’tish va ishdan bo’shashi munosabati bilan ish izlayotgan, vaqtinchalik mavsumiy ishini yo’qotgan kishilar kiradi.
Friktsion ishsizlik tarkibiy ishsizlik deb nomlanuvchi ikkinchi kategoriyaga osonlik bilan o’tadi. Vaqt o’tishi bilan iste’molchilik talabi va texnologiya tarkibida muhim o’zgarishlar ro’y beradi, bu o’z navbatida ishchi kuchiga bo’lgan umumiy talab tarkibini o’zgartiradi. Bunday o’zgarish natijasida kasblarning ayrim turlariga talab kamayadi yoki umuman talab bo’lmaydi. Oldin mavjud bo’lmagan boshqa yangi kasblarga talab ortadi. Ishchilar bunga tez moslasha olmasligi va uning tarkibi ish joylarining yangi tarkibiga to’liq javob bermasligi sababli tarkibiy ishsizlik kelib chiqadi.


Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashrish yo‘lida T. , «O‘zbekiston», 2005- y
   
2. 
   O. G’aybullayev. U,O’raqov “Ozbekiston Respublikasida budjet tizimi va jarayoni”. Toshkent -2015
   
3. 
   Vahobov A. , T. Malikov “Moliya: umumnazariy masalalar” o'quv
   

qo'llanma Toshkent, “IQTISOD-MOLIYA”, 2016 y

4. 
   Usmonova M. A. O‘zbekistonda ijtimoiy himoya: fuqarolik huquqiy
   

jihatlari. Monografiya. T, 2005

5. 
   O‘zbekiston Respublikasining “Budjet kodeksi” T. 2013 yil 26-dekabr.
   
6. 
   O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1992-1993-yillardagi nutqlar to‘plami. 202 bet.
   
7. 
   Промышленность Узбекистана 2011. Статический сборник. Ташкент – 2011
   
8. 
   Промышленность Узбекистана 2013. Статический сборник. Ташкент –2013
   
9. 
   O‘zbekiston sanoati. Statistik to‘plam. Toshkent -2014, 2015, 2016-yillardagi nashrlari.
   

Internet saytlar

10. 
    http://chamber.uz/uzk/page/4771
    
11. 
    uza.uz
    
12. 
    http://kun.uz/uz/news/2017/03/14/iktisodiet-vazirligi-maallijlastiris-dasturi-bujica-122-turdagi-masulot-uzlastirisga-taklif-etilgan
    
13. 
    https://mineconomy.uz/uz/node/1547
    
14. 
    www.stat.uz