Ishlab chiqarish jarayonlari sanitariyasi va gigienasi

Infraqizil nurlarning organizmga ta’siri issiq havo ta’siridan farq qilib, avvalo maxalliy ta’sir ko‘rsatadi. Infraqizil nurlarning mahalliy ta’siri organizmning nurlanayotgan qismida issiqlik sezilishi bilan ifodalanadi. Nurlanish darajasi qancha yuqori bo‘lsa issiqlik sezishi ham shuncha yuqori bo‘ladi, hatto kuyishgacha borib etadi. Infraqizil nurlar ta’sirida tana harorati ko‘tariladi, tomir urushi va gaz almashuvi tezlashadi, ba’zida esa qon bosimi pasayishi va nafas olishning tezlashishi kuzatiladi.
Infraqizil nurlarning organizmga ta’sirining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, oqsil tuqimalaridan kimyoviy o‘zgarish keltirib chiqaradi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘zga tushganda esa ko‘z gavharini xiralashtiradi.


Ultrabinafsha nurlar ko‘zga ta’sir qiladi, ko‘z unga qum kirganga o‘xshab og‘riydi, ko‘z yorug‘likdan qo‘rqadi, qizaradi va bir oz shishadi. Bular hammasi elektrooftalmiya kasalligiga xos bo‘lib, ultrabinafsha nurlar ta’sir qilgandan 6-8 soat keyin bilinadi, gohida ikki sutkagacha davom etadi.
Ultrabinafsha nurlar nisbatan katta bo‘lmagan miqdorda organizmga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Ular organizmda qon ko‘payishiga D vitaminning paydo bo‘lishiga va modda almashuvining yaxshilanishiga sababchi bo‘ladilar. Bulardan tashqari ultrabinafsha nurlar havodagi va narsalardagi bakteriyalarni o‘ldiradilar. Mana shu xususiyatga ko‘ra ultrabinafsha nurlar tibbiyotda davollash va profilaktika vositasi sifatida keng qo‘llaniladi.
Havoning namligi va harakatchanligi ham kishi organizmiga sezilarli ta’sir qiladi va organizmning issiqlik almashuvining o‘zgarishida ifodalanadi.

Ishlab chiqarish mikroiqlimning gigenik normalari
Ishlab chiqarish mikroiqlimi normalari “Sanoat korxonalarini loyihalash sanitariya normalari” (SN 245–71)ga, “Mehnat xavfsizligi standartlari tizimi”, “Ish zonasi mikroiqlimi” GOST 12.1.005-76 ga asosan belgilanadi. Ular gigienik va texnik-iqtisodiy tartiblar hamda talablarga asoslangan.
Sanoat korxonalarida xonalarning xili (oddiy, issiq), yil fasllari (issiq, sovuq, o‘zgaruvchan) va ish kategoriyasiga (engil, o‘rtacha va og‘ir) qarab, ulardagi harorat, nisbiy namlik va havo harakati tezligining ish joylari uchun ruxsat etilgan, optimal normalari belgilangan. Ish kategoriyalari quyidagicha belgilanadi: