Islohotlarning mohiyati va maqsadlari

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni davlat tomonidan qo‘llab- quvvatlash mexanizmi hamda bu boradagi xorij tajribasi

- Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни
ривожлантиришни рағбатлантириш ва қўллаб-қувватлаш сиѐсатининг
олиб борилаѐтганлиги туфайли унинг иқтисодиѐтдаги ўрни ва роли ортиб
бормоқда.
Шундай қилиб, ҳар қандай мамлакатнинг иқтисодий салоҳиятида кичик
бизнеснинг роли ғоятда каттадир. Бошқача қилиб айтганда, у давлатнинг
муваффақиятли ривожланиши ва гуллаб-яшнашининг гаровидир. Шунинг
учун Ўзбекистонда кичик бизнес, якка тартибдаги тадбиркорлик, фермер ва
деҳқон хўжаликлари ривожланишини рағбатлантиришга катта эътибор
қаратилган
Жаҳоннинг барча мамлакатларида кичик бизнес корхоналари
миллий иқтисодиѐтнинг пойдевори ҳисобланади. Ялпи ички маҳсулот
(ЯИМ) ўсиш суръатлари ҳал қилувчи даражада айнан уларга боғлиқ,
аслида, аҳолининг фаровонлик даражаси ҳам унинг қанчалик
ривожланганлиги билан белгиланади.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантириш
асосида мулкдорлар синфини шакллантириш, тегишли институтлар
тизимини ташкил этиш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик фаолияти
соҳасига кредит ресурсларини кенг жалб қилиш ва хорижий сармоялар
олиб кириш учун мақбул шароит яратиш мақсадида Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 1998 йил 9 апрелдаги «Хусусий
тадбиркорлик, кичик ва ўрта бизнесни ривожлантиришни янада
рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармонига ўзгартириш ва
қўшимчалар киритиш ҳақида»ги Ўзбекистон Республикаси
Президентининг 2003 йил 30 августда ПФ-3305-сонли Фармони қабул
қилинди. Мазкур Фармонга асосан «ўрта корхоналар» тушунчаси бекор
қилинди ва 2014 йил 1 январдан бошлаб қуйидагилар кичик бизнес
субъектлари ҳисобланади:
- якка тартибдаги тадбиркорлар;
- ишлаб чиқариш тармоқларида банд бўлган ходимларнинг ўртача
йиллик сони 20 кишидан, хизмат кўрсатиш соҳаси ва бошқа ишлаб
Назарий жиҳатдан давлат томонидан кичик ва ўрта бизнесни давлат
томонидан тартибга солиш ва қўллаб-қувватлашнинг либерал, ижтимоий-
йўналтирилган моделлари мавжуд. Либерал модель давлатнинг сезиларсиз
даражадаги иштирокига асосланиб, қуйидаги белгилари билан аниқанади:
давлат ташкилотларининг қисқариши, кичик ва ўрта бизнес субъектларида
либерализм, ижтимоий соҳадаги вазифаларни амалга оширишда давлат
иштирокининг минимал даражада мавжуд бўлиши. Бу моделда, давлат
асосан монетар сиѐсат восита ва дастаклари орқали макроиқтисодиѐтни
барқарорлаштириш вазифасини амалга оширади. Бу модель АҚШ, Франция,
Буюк Британияга хосдир. Ижтимоий-йўналтирилган моделда давлатнинг
иқтисодиѐтга аралашуви юқори бўлиб, бозорнинг асосий қоидаларини
белгилашда давлат фаол иштирок этади; макроиқтисодий жараѐнлар, кичик
ва ўрта бизнес фаолияти далват томонидан тартибга солинади ва
бошқарилади; аҳолининг уй-жой, мданият ва таълим, аҳолини иш билан банд
қилиш, соғлиқни сақлаш хизматларига бўлган эҳтиѐжни қондириш давлат
томонидан амалга оширилади2

45.