Ислом дини. Исломдаги оқим ва мазҳаблар

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
DINSHUNOSLIK
HSM
Islomdagi mazhablar
va yo'nalishlar
08
MAVZU
Sanaqulov Abror Nazarovich
Falsafa doktori (PhD)

Islomdagi mazhablar va yo’nalishlar

Reja:

• Islomda yo’nalishlarning vujudga kelishi
• Fiqhiy mazhablarning paydo bo’lishi
• Imom Abu Hanifa va hanafiylik mazhabi
• Mazhabsizlik va uning oqibatlari

Islom dinida iymontalablaridagi farqlar
Sunniylik – Ahli sunna val jamoa
Shialik –Ali tarafdorlari
Sunniylikda iymon talablari
Shialikda iymon talablari

• Tavhid –Allohning yagonaligiga ishonch
• Farishtalarga ishonch
• Payg'ambarlarga ishonch
• Muqaddas kitoblarga ishonch
• Taqdirga ishonch
• Oxiratga ishonch
• Qiyomatda –barchaning qayta tirilishiga ishonch

• Tavhid –Allohning yagonaligiga ishonch.
• Adl –ilohiy taqdirning adolatli ekanligiga ishonch.
• Nubuvvat-payg'ambarlarga ishonch.
• Imomiyat –imomlar hokimiyatini tan olish.
• Qiyomat –maod –oxiratga ishonch.

Bular quyidagilar:
Qadariya
Jabariylar
Aqidaviy masalada adashganlar. Ular Allohning xohishi, qazosi va qadarini inkor qiladilar va «Alloh bandalarining ishidan ojiz», deydilar.
Inson taqdirini xudo mutlaq oldindan belgilab qo'ygan, insonda hech qanday iroda va faoliyat erkinligi yo'q, bular faqat xudoda mavjud, inson esa ana shu faoliyatni o'zlashtirib olish imkoniyatiga ega, deydilar.

Islom tarixida adashgan firqalar bir necha guruhlarga bo'linib ketgan. Hozirgi kundagi adashgan oqimlar o'tmishdoshlarining aqidasini yangicha ko'rinishda taqdim qilmoqda. Jumladan, Xorijiylarning odam o'ldirishi, hozirda ISHID va boshqa jangari guruhlarning qabih ishlari, katta gunoh qilgan insonning kofirga chiqarilishi va hokazo.