Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti 5330200 Informatika va axborot texnologiyalari (boshqarishda) yo‘nalishi bakalavriat talabalari uchun

2. Po’lat ishlab chiqish jarayonini avtomatlashtirilgan sistemasini ishlab chiqish


2.1 Po’lat ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirilgan boshqarish sistemasinining informatsion modelini ishlab chiqish

Po'lat ishlab chiqarish uchun avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining axborot modelini ishlab chiqish po'lat ishlab chiqarish jarayonini va boshqaruv tizimining o'ziga xos talablarini har tomonlama tushunishni talab qiladi. shixtaning metall qismini asosan qayta ishlangan cho’yan, temirpo’lat temir-tersagi va temir qotishmalari tashkil qiladi. Marten, kislorod-konverter, ikki vannali po’lat quyish agregatlarida po’lat eritishda kimyoviy tarkibi GOST 805-80 talabiga javob beradigan cho’yan ishlatiladi. Quyidagi jadvalda GOST 805-80 bo’yicha kimyoviy tarkib keltirilgan.

Bu jadvalda po’lay ishlab chiqarish uchun kimyoviy moddlarning qancha solinishi ko’rsatilgan.

Harorat

Rasm. 2. Po’lat ishlab chiqarish jarayoning informatsion modeli

Bessinmer va Tomas konvertorlarda po’lat ishlab chiqarish usullarining qator kamchiliklari tufayli ularda sifatli po’lat olish ancha cheklanadi. Asosli konvertorlarga qo’yilgan qayta ishlanadigan cho’yan sarfiga texnik toza kislorod xaydash yo’li bilan turli markali uglerodli va kam legirlangan po’latlar olish mumkin. Bu usul oddiyligi, va ixchamligi, yoqilg’i talab etmasligi, ish unumdorligi yuqoriligi, ishlash sharoitining yaxshiligi, po’latda N va H2 gazlarning kamligi, kapital mablag’larni kam talab etishi, chiqindilar ko’proq qayta ishlashga imkon berishiga sababli sanoatda keng qo’llanilmoqda.
2.2 Po’lat ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirilgan boshqarish sistemasinining funksional va strukturaviy sxemasini ishlab chiqish
Po'lat ishlab chiqarish uchun avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini loyihalash mexanik, elektr va hisoblash tizimlarining murakkab o'zaro ta'sirini o'z ichiga oladi. Mana shunday tizimning funktsional va strukturaviy sxemasining keng ko'lami:
Funktsional sxema: Xom ashyoni boshqarish: Avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi temir rudasi, koks va ohaktosh kabi xom ashyo oqimini po'lat ishlab chiqarish jarayoniga boshqarishi kerak. Pechni boshqarish: o'choq po'lat ishlab chiqarish jarayonining yuragi hisoblanadi. Nazorat tizimi optimal po'lat ishlab chiqarishni ta'minlash uchun o'choqdagi harorat, bosim va gaz oqimini tartibga solishi kerak. Chelik ishlab chiqarishni nazorat qilish: Xom ashyo o'choqda eritilgan po'latga aylantirilgandan so'ng, nazorat qilish tizimi yuqori sifatli po'lat ishlab chiqarishni ta'minlash uchun eritilgan po'latning kimyoviy tarkibi, harorati va oqimini tartibga solishi kerak. Quyma nazorati: po'lat ishlab chiqarilgandan so'ng uni kerakli shaklga quyish kerak. Tekshirish tizimi po'latning to'g'ri miqdori va sifati ishlatilishini ta'minlash uchun quyish jarayoniga po'lat oqimini tartibga solishi kerak.Sifatni nazorat qilish: avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi ishlab chiqarish jarayonining turli bosqichlarida, yakuniy mahsulotning talab qilinadigan texnik shartlarga javob berishini ta'minlash uchun sensorlar va qayta aloqa mexanizmlaridanfoydalangan holda po'lat sifatinidir.