Islomda banklar faoliyati
Download 258.75 Kb. Pdf ko'rish
|
Islomda banklar faoliyati
Mudoraba— ishonch asosida moliyalashtirish. Ushbu bank operatsiyasi turining mohiyati
shundaki, bunga ko‘ra tomonlarning biri sarmoya qo‘yuvchi va ikkinchi taraf ish yurituvchi sifatida faoliyat yuritadi. Demak, bank loyihani to‘liq moliyalashtiruvchi bo‘lsa, tadbirkor loyihani bevosita amalga oshiruvchi hisoblanadi. Islom banklarida amalga oshiriladigan operatsiyalarning mudoraba turi musulmon aholi o‘rtasida keng tarqalgan asosiy xo‘jalik yuritish tamoyilini o‘zida aks ettiradi. Muomaladan xoli yoki bo‘sh sarmoyaga ega bo‘lgan shaxs uni o‘zi xohlagan sohaga yoki bir paytning o‘zida turli sohalarga yo‘naltirishi mumkin. Bunda ikkinchi taraf sarmoyani tasarruf etuvchi, ya’ni loyihani amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha tashkiliy va boshqaruv ishlariga mutasaddi shaxs sifatida muomalaga kirishadi. Mudoraba shartnomasiga ko‘ra foyda taraflar o‘rtasida oldindan kelishilgan nisbatda taqsimlanadi. Shariat nuqtai nazaridan mudoraba moliyaviy vositalarni ishlab chiqarish omillariga aylantirishning halol va qonuniy yo‘li hisoblanadi. Bunda turli imkoniyatga ega bo‘lgan xo‘jalik sub’ektlari birikib, ijtimoiy foyda keltiruvchi xayrli amal bilan shug‘ullanadilar. Mudorabada 3 ta iqtisodiy kategoriya amal qiladi: kapital, mehnat, foyda. Bunda kapital pul yoki natural shaklda bo‘lishi mumkin. Shartnoma tuzilayotgan vaqtda kapitalning hajmi va manbai ma’lum bo‘lishi, shuningdek, u boshqa bank operatsiyalariga jalb etilmasligi lozim. Loyihani amalga oshirish uchun sarflangan mehnatga haq foyda hisobidan to‘lanadi. Mexnatga haq to‘lab bo‘lingandan so‘ng qolgan mablag‘ sof foyda bo‘lib, u sheriklar o‘rtasida shartnomada kelishilgan nisbatda bo‘linadi. Xuddi mushoraka singari mudoraba shartnomasida ham loyiha bank tomonidan sinchkovlik bilan bosqichma — bosqich o‘rganiladi. Ushbu shartnoma turida ham talabgorning nafaqat moliyaviy ahvoli, balki uning axloqiy jihatlariga ham asosiy e’tibor qaratiladi. Bank tomonidan loyihaning bajarilishi ustidan doimiy va qattiq nazorat o‘rnatiladi. Agar loyihani amalga oshiruvchi tomonidan yo‘l qo‘yilgan xato yoki e’tiborsizlik oqibitida zarar ko‘riladigan bo‘lsa so‘zsiz, ushbu zararni qoplash ish yurituvchi zimmasiga yuklatiladi. Ana shunday vaziyatlarni nazarda tutgan holda islom banklari talabgordan ma’lum qiymatga ega bo‘lgan mulkni garov sifatida qo‘yishni talab qilishi mumkin. 3. Download 258.75 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling