Islomiddin xolmurodov dinleme metinleri

11B - (s. 184)


Tüketmek. Sözlük anlamı kullanarak yok etmek, bitirmek. Ama tüketirken ürettiğimiz, yok ederken yarattığımız bir şey var, çöp. Artık mı hammadde mi? Tehlike mi fırsat mı? Geçmiş mi gelecek mi? Zamanla birlikte çöpün anlamı da değişiyor. Nicedir doğaya karşı işleyen sanayinin dişlileri, bugün çevre için çalışıyor. Makineler sorundan çözüm üretiyor. Atık, günümüzde yeni bir üretim çarkının hammaddesi. Fabrikalarda işlenen ve yeniden dolaşıma giren sonsuz bir kaynak. Modern insan atıkları yok etmeye değil yönetmeye, uzaklaştırmaya değil hayata katmaya çalışıyor. Çünkü yaratılan, üretilen, tüketilen her şeyin geldiği ve gideceği yer aynı: Doğa. Varlıklarını kanıksadığımız pek çok şeyi bir kez daha düşünelim. Kâğıt bir zamanlar ağaçtı, camsa kum. Metal dediğimiz kayaçtan koparılan cevher, plastikse petrol. Ve bu kaynakların hiçbiri sonsuz değil. İşte bu yüzden geri kazandırdığımız her şey yalnızca doğaya değil, gündelik yaşamımıza da dönüyor. Hızlı sanayileşme ve kentleş-me, aynı hızla insan yaşamını doğadan ayırdı. Ama doğal kaynaklar tükenme noktasına yaklaşırken, zihinsel bir dönüşüm kaçınılmaz. Çağ, modern yaşamı yeniden doğayla uzlaştırma çağı. Bunun için bireyler, toplumlar ve kuruluşlar, yüzlerini öncü çevre kuruluşları-na dönüyor. Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı ÇEVKO, Türkiyede geri dönüşüm kültürünü yerleştirmek için yirmi yılı aşkın süredir çalışıyor.ÇEVKO Vakfı, 1991 yılında, Türkiyede sanayinin önde gelen firmaları, şirketleri tarafından kurulmuş bir vakıf. Uzmanlık alanı ambalaj atıkları. Ambalaj atıklarının geri kazanımı. Türkiyede ve dünyada çok ciddi miktarda ambalaj atığı ortaya çıkıyor. Bu atıkların tekrar toplanarak geri kazanılması sayesinde hem hammadde tasarrufu, enerji tasarrufu yapmamız mümkün oluyor hem de çevrenin kirlenmesini engellemiş oluyoruz. Böylece Türkiyede ÇEVKO Vakfı, ambalaj atıklarının sürdürülebilir bir sistem içinde geri kazanılmasını sağlamak amacıyla kurulmuş bir vakıf. ÇEVKO 1991 yılından bu yana cam, metal, plastik, kompozit ve kâğıt karton türü ambalaj atıklarının geri dönüşümü için çalışıyor. Etkinliklerle topluma geri dönüşüm bilinci aşılıyor. Kamu otoriteleriyle, yerel yönetimlerle, uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluş ilan edildiği 2005 yılından bu yana, özel firmaların geri dönüşüm yükümlülüklerini üstleniyor. 2011 itibariyle anlaşmalı 1308 firma için yaklaşık 400.000 ton ambalaj atığı geri dönüşüme kazandırılmış durumda. Geri dönüştürülmüş bir ton cam 100 litre petrol tasarrufu demek. Bir metal içecek kutusunun geri dönüşümünden elde edilen enerji 100 watt’lık bir ampulü 20 saat çalıştırıyor. Bir ton kâğıt ya da kartonun geri dönüşümü 17 ağacı kesilmekten kurtarıyor. Kâğıt, plastik ve alüminyum karışımından oluşan kompozit ambalajlardan geri dönüşümle koliler, yalıtım malzemeleri, hatta mobilya üretiliyor. Plastik ise sentetik elyaftan marleye, farklı ürünler olarak ekonomiye kazandırılıyor. Öncelikle tabi geri dönüşümün direk küresel bir önemi var. Geri dönüşüm demek, ürünleri tekrar kullanmak. Ürünleri tekrar kullanmazsanız yeni ürünler üretmeniz lazım ve her şeyin bir ekolojik ayak izi var bildiğiniz gibi. O yeni ürünlerin üretilmesi için yeni kaynaklar, yeni madenler, yeni barajlar, yeni fabrikalar gerekecek ve bunların hepsinin yaban hayatına ve doğaya negatif etkisi var. Tabi ki ümit edilen, bunun olmaması, insanların üretim mekanizmalarının doğaya sıfır etkisi olması, sıfır karbon salınması. Geri dönü-şüm yoluyla tekrar kazandığımız hammadde ve kaynaklar, bunların doğadan çıkarılmaması demek ve bu da doğaya verilen zararın daha az olması demek. Geri dönüşüm bir yandan ulusal ekonomide tasarruf sağlarken diğer yandan küresel iklim değişikliğinin önüne geçilmesine katkıda bulunuyor. Geri dönüşüm sadece insanın, doğanın de-ğil, yaban hayatının da kurtuluş umudu. Kars Sarıkamış Allahuekber Milli Parkındaki çöplük, birçok domuz, boz ayı, kurt, tilki gibi yaban hayatı çekiyor ve orada beslenen hayvanlar için bir ekolojik tuzak niteliğinde. Çöplükte beslenen ayılar plastik torbaları yutuyorlar. Birçok canlı bu maddeleri yiyerek ölüyor. Gelinen noktada ne yapabiliriz? Fark yaratmak aslında sanıldığından daha kolay. Herkesin bireysel olarak yapabileceği pek çok şey var. Başlama noktası, ihtiyaç ölçüsünde tüketim ve geri dönüşüm.