Issn 2181-2292 "солиқ ва ҳаёт" электрон илмий-оммабоп журнали

 
1. Кириш.
Қонунчиликка амал қилмасдан фаолият юритувчи ва солиқ тўлашдан бўйин 
товлайдиган фаолият билан тавсифланган норасмий иқтисодиёт кўплаб 
мамлакатларда иқтисодий ривожланиш, ижтимоий фаровонлик ва бошқарув учун 
жиддий муаммоларни келтириб чиқармоқда. Норасмий иқтисодиёт бутун дунё 
бўйлаб иқтисодиётни қийинлаштирадиган мураккаб ҳодиса бўлиб, у солиқ 
органлари, меҳнат стандартлари ва ҳуқуқий ҳимоялардан четда қоладиган, расмий 
қоидалар доирасидан ташқарида фаолият юритадиган бир қатор иқтисодий 
фаолият турларини ўз ичига олади. Бундай фаолиятга рўйхатдан ўтмаган 
корхоналар, норасмий меҳнат муносабатлари ва ҳисоботларда кўрсатилмайдиган 
даромадлар киради. Норасмий иқтисодиёт ривожланган ва ривожланаётган 
III СОН. 2023 
СОЛИҚ ВА ҲАЁТ 
ЭЛЕКТРОН ИЛМИЙ ОММАБОП ЖУРНАЛ 

---

www.soliqvahayot.uz
III СОН. 2023 
83 
мамлакатларда ривожланиб, иқтисодий барқарорлик, ижтимоий фаровонлик ва 
бошқарув учун жиддий муаммоларни келтириб чиқаради.
Норасмий иқтисодиётнинг давом этиши ҳукуматлар, олимлар ва 
амалиётчиларни чуқур ташвишга солмоқда. Унинг оқибатлари кенг қамровли бўлиб, 
давлат даромадларини йиғишга таъсир қилади, меҳнат ҳуқуқларини бузади, 
ижтимоий хавфсизлик тармоқларини бузади ва иқтисодий ўсишга тўсқинлик 
қилади. Бундан ташқари, бу тенгсизликни кучайтиради ва барқарор ривожланиш 
саъй-ҳаракатларига 
тўсқинлик 
қилади. 
Дунё 
мамлакатлари 
норасмий 
иқтисодиётнинг зарарли таъсирини тан олган ҳолда, унинг тарқалишини 
камайтириш ва салбий таъсирини юмшатиш учун турли стратегияларни амалга 
оширишиб келинмоқда. Ушбу тадқиқот ишимизда хорижий мамлакатларнинг 
норасмий иқтисодиёт даражасини пасайтиришдаги тажрибаси ўрганилган бўлиб, у 
орқали Ўзбекистон учун фойдалаи бўлган маълумотларини олишимиз ва келажакда 
фойдаланишимиз мумкин.